Był bal

PISMA WYBRANE STANISŁAWA CATA-MACKIEWICZA

W swoich szkicach o XIX wieku starałem się jak najbardziej o rozbudowanie anegdoty i ilustracji. Sugerowałem raczej, niż wypowiadałem swoje poglądy filozoficzne. Nie mogę pisać nierozwodnionej anegdotami książki filozoficznej nie dlatego, że mnie na taką nie stać, lecz dlatego, że jej nikt czytać nie zechce. Owszem, są książki tak napisane, że ich nikt przeczytać nie może, i to zapewne stanowi podstawę ich wielkiego autorytetu, ale autorzy tego rodzaju książek mieli zwykle bardzo dużo wyznawców, a ja wyznawców nie miałem nigdy i teraz ich już nie mam na pewno.

Stanisław Cat-Mackiewicz

Stanisław Mackiewicz był w gruncie rzeczy człowiekiem XIX stulecia. (...)W realiach XX wieku, narastających nacjonalizmów, totalitaryzmów, tworzenia się społeczeństw masowych, upadku znaczenia elit, stawał się reliktem przeszłości. Zdawał sobie z tego sprawę, tym bardziej dotkliwą, iż pogłębioną utratą miejsc rodzinnych, czyli Kresów, oraz koniecznością zawarcia bolesnego kompromisu z reżimem komunistycznym. Ucieczka w XIX wiek była zapewne dla niego wytchnieniem, a dla czytelników możliwością penetrowania tego stulecia oczami nieszablonowego publicysty.

Prof. Michał Baczkowski 

SPIS TREŚCI

Grom po gromie
Napoleon a Rosja
Chronologia czasów napoleońskich
Napoleon a Polska
Był bal...
Wdzięk i niewinność
Klio szepcze swoje prawa
Początki romantyzmu
Restauracja
Liberum conspiro
Mickiewicz mój i wasz
Brytania panuje nad morzami
Filozofia niemiecka
Wyraz „burżuazja”
Rozstajne drogi
Napoleon III
Wojna krymska
Po rozbiciu Świętego Przymierza
Bismarck, czarna kotka i Lola Montez
Bismarck i Grottger
Konwencja Alvenslebena
Rozpalone żelazo
Francuska ofiara i bezinteresowność
Anglia wyzyskuje powstanie dla pokłócenia Rosji z Francją
Stawrogin
Grottger
Od Biarritz do Sedanu
Po Sadowie zmiana tonu
Ustępstwa wobec klasy mieszczańskiej, wobec Eugenii, wobec kuzyna
Wystawa, „Piękna Helena” i Suez
Ostatnie miesiące
Dokoła mnie upiory
Pozostała Francja, panie marszałku
Trup z wydartym okiem
Przeciwieństwa
Skrajne przeciwieństwa
Emancypacja narodu żydowskiego
Beniamin Disraeli hrabia Beaconsfield
Sienkiewicz
Jan Długosz
Deprecjacja Sienkiewicza
Żeromski o Sienkiewiczu
„Marsylianka” i „Augustyn”
Bismarck cofa się przed wojną na dwa fronty
W radziwiłłowskim pałacu
Znam, zanadto dobrze znam
Lew Tołstoj
Tołstoj poza prawem
Wsiewołod Garszin
Zamachy na władzę centralną
Republika oportunistyczna
Od oportunizmu do sojuszu z Rosją
Panama i Dreyfus
Galicja a Franciszek Józef
Rosyjskie impresje
Z Klio na kolanach
Wiek XIX, supremacja Europy – wiek XX, degradacja Europy
Schyłek wieku. Secesja
Fragmenty mej filozofii dziejowej
Moja filozofia historyczna

Michał Baczkowski
Stanisław Mackiewicz i „piękny wiek XIX”

Indeks nazwisk