Polityczność podmiotu. Spór o podmiotowość polityczną w świetle zwrotu językowego

Książka Polityczność podmiotu jest pierwszą na polskim rynku próbą systematycznej analizy wpływu, jaki na rozumienie podmiotowości politycznej wywarł zwrot językowy – jeden z najważniejszych przełomów teoretycznych we współczesnej humanistyce. Wbrew ciągle dominującemu w analizach zjawisk politycznych ujęciu liberalnemu, autor uznał podmiot za konstrukt, który nieuchronnie zapośredniczony jest w języku. Proponując oryginalną koncepcję polityki jako praktyki emancypacyjnej, starał się równocześnie określić warunki, jakie podmiot musi spełnić, aby zasadnie określać go mianem „politycznego”. Praca krytycznie omawia zarówno stanowiska podkreślające konsensualny potencjał języka (Jürgen Habermas), jak i te, które widzą w nim głównie siłę antagonizującą (Ernesto Laclau i Chantal Mouffe). Problematyzując ich zwyczajową opozycyjność, autor wysuwa koncepcję alternatywną, dostrzegającą w świecie języka zarówno zagrożenie, jak i szansę dla politycznego sprawstwa.

„Praca erudycyjna, śmiało stosująca nieortodoksyjne narzędzie, jakim jest „krytyka antytetyczna” Harolda Blooma w odniesieniu do teorii politycznej. W przekonujący sposób zestawia ze sobą teorie, które nie wywodzą się ze wspólnego obszaru myślenia i języka”.
dr hab. Andrzej Leder, prof. IFiS PAN

Piotr Sawczyński – filozof i filolog, doktorant w Katedrze Filozofii Polityki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się głównie problematyką podmiotowości politycznej, współczesną myślą emancypacyjną oraz zjawiskiem postsekularyzmu.

Spis treści

Wstęp
Rozdział I. Jürgen Habermas: podmiot poza fi lozofią podmiotu
1.1. Meandry teorii krytycznej
Dygresja 1. Adorno: Odyseusz, czyli wtórna naturalizacja tego, co społeczne
1.2. Przezwyciężanie aporii w paradygmacie epistemologicznym
1.3. Zwrot językowy teorii krytycznej
1.4. Czym jest działanie komunikacyjne?
1.5. System i świat życia
1.6. Podmiot w oparach transcendentalizmu
Rozdział II. Ernesto Laclau i Chantal Mouffe: podmiot poza podmiotem
2.1. Od strukturalizmu do poststrukturalizmu
2.2. Język i nieświadomość
Dygresja 2. Žižek: „wzniosły” obiekt, albo ideologie i ich ludzie
2.3. Polityczność ma znaczenie
2.4. Koniec snów o powszechnej emancypacji
2.5. W stronę dyskursów hegemonicznych
2.6. Gra o sprawczość
Rozdział III. Harold Bloom: podmiot poza filozofią
3.1. Od antagonizmu do agonizmu
Dygresja 3: Nietzsche i Arendt: grecki agon, czyli jak rywalizowano u Homera
3.2. Co łączy romantyzm z judaizmem?
3.3. Podmiotowość zależna
3.4. Między clinamenem apophrades
3.5. O pożytkach i szkodliwości ironii dla życia
3.6. Czym jest krytyka antytetyczna?
3.7. Jakub, pierwszy agonista
Zakończenie
Bibliografia
Summary
Indeks nazwisk