Wybór pism estetycznych Konstanty Troczyński

Dorobek Troczyńskiego jest oryginalny i jego ostateczny kształt wynika (podobnie jak kształt dzieła sztuki w opracowanej przez niego teorii czynności artystycznych) ze świadomego wyboru, z aktu decyzji o porzuceniu starych szkół filologicznych, historycznych, genetycznych i psychologistycznych. Troczyński, jak można wnioskować na podstawie tekstów, uważnie śledził rozwój idei naukowych i filozoficznych z zakresu psychologii, socjologii, fenomenologii, teorii sztuki i metodologii. Dostrzegał potrzebę rewizji podstaw metodologicznych nauk humanistycznych. Jego myślenie o sztuce literackiej było konsekwencją wyboru szerokiego, interdyscyplinarnego modelu badań. Znał wielu twórców ówczesnego środowiska humanistycznego, wnikliwie analizował ich poglądy, ale wyjątkowo wcześnie jako zaledwie trzydziestoletni człowiek wyznaczył własne kierunki badań koncentrując się na teorii literatury i estetyce literackiej.

Spis treści

Teresa Pękala, WPROWADZENIE
Konstanty Troczyński (1906–1942)
Podstawy estetyki i krytyki literackiej
Od formizmu do moralizmu
Heroizm procesu tworzenia
Warstwowa budowa dzieła literackiego
WYBÓR PISM ESTETYCZNYCH KONSTANTEGO TROCZYŃSKIEGO
1.
Teoria i estetyka literatury
Teoria poetyki. Szkic z zakresu metodologii nauki o literaturze
Wstęp
I. Przedmiot i podział nauki o literaturze
II. Zagadnienia metodyczno-poznawcze poetyki
III. Teoria morfologii poezji
Zakończenie
Strukturalizm i idiografizm
2.
Estetyczne podstawy krytyki literackiej
Rozprawa o krytyce literackiej. Zarys teorii
Wstęp. Postawienie zagadnienia
Elementy i definicja krytyki literackiej
O niektórych metodach krytyki literackiej
Socjologia awangardy poetyckiej
3.
Zagadnienie czynności artystycznej
Zagadnienia dynamiki poezji
1. Uwagi z zakresu ogólnej teorii czynności
2. Opis czynności artystycznej
Systematyka zmian czynności artystyczno-literackich
1. Modalności czynności wytwarzającej
2. Zmiany tworzywa literackiego
Zagadnienie praw poetyki
1. Dotychczasowe wyniki rozprawy
2. Ostateczne zadania dynamiki poezji
4.
Elementy form literackich
Wizja i forma
Trzy opisy czynności artystycznej
Struktura dzieła literackiego
Warstwy dzieła literackiego
Elementy konstrukcyjne
Elementy konstytucyjne
Zagadnienia morfologii układów
5.
Heroizm proces u tworzenia
Osobowość a sztuka
Podstawowe zagadnienia sztuki
Artysta i dzieło
Forma wewnętrzna
Antynomia formy i wyrazu
Dramatyczność w sztuce. Edyp André Gide’a
Harmonia wyrazu i treści
6.
Sztuka, fikcja, indywidualność
O istocie sztuki
Fikcja porozumiewalności – Zofia Nałkowska
Indywidualizm ryzykowny – Maria Kuncewiczowa
Świat innorzędny – Knut Hamsun
7.
Od formizmu do moralizmu
Estetyka jako etyka
„Kopuła wzniosłości”. Rzecz o sztuce jako wartości moralnej
Porządek moralny sztuki
Artyście wolno wszystko. Preliminaria do krytyki Zmór Emila Zegadłowicza
Nowy polski André Gide
Etyka i estetyka eposu
8.
Kultura, naród, społeczeństwo
Wartości europejskie kultury polskiej
Postulat europejskości
Stanisław Brzozowski – filozof kultury
Najwyższe sprawdziany
O potrzebie intelektualizmu
Bibliografia
Nota edytorska

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego