„ku czci plemienia świecącego w nocy”. Za snem, za jawą, za pacierzem… Wiersze
- Rok wydania: 2024 Oprawa: miękka Ilość stron: 212 Format: 17,5 x 23,5 cm
Wieś, będąca źródłem twórczości Nowaka, została utracona. Bezpowrotnie. […] Co może zrobić poeta, by ocalić własne plemię? Musi wymyślić miejsce, w którym jasność tego plemienia będzie świecić pełnym światłem. Odnajduje je w słowie, w wytworzonym przez siebie świecie. Inaczej mówiąc, odzyskać tę wieś można tylko poprzez artystyczną pamięć i wyobraźnię, przekształcając ją w prywatny – ale uniwersalny – mit, artystyczny mit kulturowy, wyposażony zewnętrznie z całą drobiazgowością i pieczołowitością w realne bytowe kształty i realne, żywe postaci. […] W przedziwny sposób z archaicznym ludowym animizmem, totemizmem nawet – miesza się w twórczości Nowaka […] chrystianizm, gdyż w centrum najgłębszych Nowakowych wyobrażeń i przekonań religijno-metafizycznych tkwi misterium Golgoty, które ogarnia tutaj cały świat istot żywych […]. Nowakowe sacrum – a więc cały Nowakowy wszechświat – przeniknięte jest cierpieniem. […] Nowak jest jednym z najbardziej religijnych poetów polskich, chociaż z żadną określoną religią nie można jego poezji utożsamić, ani w całości z niej wywieść. Znajduje się ta poezja jakby na przecięciu wielu religii, ukrywa wewnątrz wiele religijnych nawarstwień. Wyraża przeżycia stanowiące jądro i być może podstawę wszystkich religii. Numinosum, będące, wedle nowszych religioznawców, fundamentem wszelkiego religijnego sacrum.
Spis treści:
Stanisław Balbus
Tadeusz Nowak (11 XI 1930 – 10 VIII 1991)
I Przed psalmem
(1955–1966)
Mojego rodu gość
Ballada prowincjonalna
Północne bębny
Królestwo
* * * (Schyleni w sobie wiekuiście…)
Mały psalm Azjaty
Wigilijne trzody
Spokój
Ballada o bożym darze
Wół
Woda przynosi
Z głową uciętą podniesioną
Wielki widok na szyję
Inna ryba
Skazani I
Krótka szyja
Koniki stepowe
Narzędzia żalu
Bramy czułości
II Psalmy
(1964–1973)
Psalm o nożu w plecach
Psalm o wodach czystych
Psalm polny
Psalm braterski
Psalm wigilijny
Psalm gościnny
Psalm kaleki
Psalm wilczy
Psalm nad śnieg bielszy
Psalm poraniony
Psalm poweselny
Psalm suchotniczy
Psalm wielkopostny
Psalm stajenny
Psalm zabandażowany
Psalm o chorych nogach
Psalm snu naszego
Psalm o śnie kalekim
Psalm makowy
Psalm miłosny
Psalm miłosierny
Psalm o berle
III Psalmy nowe
(1973–1978)
Psalm pchli
Psalm bez odpowiedzi
Psalm o śmiechu
Psalm nałęczowski
Psalm śmietnikowy
Psalm litościwy
Psalm zaręczynowy
Psalm sielankowy
Psalm brzozowy
Psalm dymny
Psalm modlitewny
Psalm o zabitym wrogu
Psalm o kaszy
Psalm człowieczy
Psalm boży
Psalm o nadziei
Psalm o dolinie
Psalm bez winy
IV Pacierze
(1978–1988)
Pacierz zaklinający
Pacierz naszej pamięci
Pacierz prywatny
Pierwszy pacierz azjatycki
Pierwszy pacierz diabelski – białomorski
Drugi pacierz diabelski – cmentarny
Szósty pacierz diabelski – dymny
Siódmy pacierz diabelski – gwiezdny
Dziesiąty pacierz diabelski – prywatny
Trzynasty pacierz diabelski – sporyszowy
V Pieśni bezsenne
(1987–1991)
Pieśń z pisanej trawy
Pieśń bzowa
Pieśń o polnym dzwonie
Pieśń o Balladach i romansach
Pieśń o pisaniu wierszy
Pieśń o trawiastym i o rzecznym śnie
Pieśń sienna
Pieśń o innym świecie
Pieśń o staruszkach i aniołach
Jan Błoński
Psalm o nożu w plecach
Stanisław Balbus
Tadeusza Nowaka „Psalm zabandażowany”
Stanisław Balbus
Fragmenty
Fragment 1: [Bóg, człowiek, natura]
Fragment 2: [Wszechcierpiący świat]
Fragment 3: [Gog i Magog]
Dorota Siwor
Czytać głęboko
Nota edytorska
Alfabetyczny spis wierszy