Biedy i bogactwo samotności. Studium psychologiczne

Poczucie samotności jest osobistym doświadczeniem, które zapewne nie omija nikogo. Istotne jest jednak to, że w pewnych sytuacjach może stać się groźniejsze niż stres, ponieważ jej przeżywanie chroniczne przeorganizowuje pracę mózgu w podobny sposób, jak to się dzieje w stanach przewlekłego bólu fizycznego czy głodu. Jak dowodzą badania empiryczne, poczucie samotności jest zwykle stałym komponentem obniżonego dobrostanu psychicznego i fizycznego prowadzącym m.in. do wzrostu ciśnienia krwi, spadku odporności immunologicznej, powikłań powiązanych z chorobą już istniejącą, zaburzeń zdrowia psychicznego, a nawet krótszego życia. Autorka podkreśla uniwersalność i powszechność tego problemu, a jednocześnie na osobisty jego wymiar. Analizuje współczesne cywilizacyjno-kulturowe przyczyny samotności społecznej oraz znaczenie fenomenu samotności charakterologicznej. Wiele miejsca poświęca psychopatologii samotności w kontekście funkcjonowania rodzin problemowych i dysfunkcyjnych, a także problematyce traumatyzującego się rozwoju psychicznego dzieci i młodzieży. Zwraca uwagę na udział komponentów doświadczania samotności w problemach neurorozwojowych, w spektrum depresyjnym, wybranych grupach uzależnień, chorobach przewlekłych.

Spis treści:

Zamiast wstępu – psychologia szczęścia vs psychologia stanów  
negatywnych

Wprowadzenie do problematyki samotności
Semantyka, aspekty i fenomeny samotności
Socjologia i socjodemografia samotności

Oblicza samotności – od różnych stanowisk teoretycznych w stronę konceptualizacji w badaniach własnych
Historia badań nad samotnością psychologiczną
Atrybucyjny charakter poczucia samotności – badania własne
Złożona, emocjonalna natura poczucia samotności

Pierwotne źródła i mechanizmy poczucia samotności
Samotność w aspekcie rozwojowym – socjobiologia osamotnienia
Traumatyzacja rozwoju psychicznego a osamotnienie

Samotność w rodzinach i bliskich związkach
Poczucie samotności u młodzieży – na styku relacji wertykalnych i relacji horyzontalnych
Strata i żałoba w rodzinie
Samotność w rodzinach problemowych
Samotność dzieci z rodzin dysfunkcyjnych

Osobowość i samotność
Typy osobowości samotniczej
Cechy psychiczne a samotność psychologiczna
Potrzeby i dążenia a poczucie samotności
Mechanizmy obronne wobec poczucia samotności i motywacja kierunkowa

Samotność a zdrowie fizyczne i psychiczne

Samotność w spektrum depresyjnym
Samotność a niektóre uzależnienia behawioralne
Samotność osób funkcjonujących we spektrum autyzmu

Paradoksy samotności
Ograniczenia mentalizacji
Od pierwotnego narcyzmu do poczucia samotności nie tylko w bliskich związkach
Opór psychologiczny i samotność
Obronna skuteczność kompensacji poczucia samotności w warunkach istotnego naruszenia zdrowia
Zamiast zakończenia – szczęście to wybór pogodnego pesymisty

Bibliografia
Aneks