Bogdan Nawroczyński Oddech myśli Archiwalia główne
- Wydawca: Impuls Rok wydania: 2021 Oprawa:miękka ISBN: 9788380955776 Ilość stron: 696 Format: Format 14,5 x 23,5 cm
Od marca 2018 roku pracowałem nad książką. Publikacja ta pomyślana została jako pomnik na 100 lecie odzyskania niepodległości. W tomie 696 stronicowym są w istocie AŻ CZTERY książki: niepublikowany nigdy "Pamiętnik starego pedagoga", krytyczne opracowanie tomu 1938 roku (zablokowanego w PRL-u) "Polska myśl pedagogiczna", unikatowy zestaw recenzji i opinii składających się na blok "Ojciec chrzestny polskiej pedagogiki" oraz pełnowymiarowy tom moich komentarzy i analiz.
Robota ciężkiego kalibru historycznego, sporo komentarzy w nią włożyłem burząc wiele z wyobrażeń o początkach i rozwoju oświaty i pedagogiki w Polsce 100 lat temu i później, w tym o zasługach Wielkiego Pokolenia pedagogów polskich, spychanych w cień przez całe dekady w PRL-u. Odczuwam ulgę po miesiącach napięcia, wysiłku ale także zwątpienia czy wytrzymam ciśnienie wyzwań, wymagających wielu weryfikacji źródłowych.
Czytelnicy ocenią czy się udało.
Z recenzji wydawniczej prof. zw. dr. hab. Krzysztofa Jakubiaka
Książka jest wynikiem […] pracy jej redaktora naukowego, Lecha Witkowskiego, w Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, ale przede wszystkim jego narastającego przekonania, że „historia naszego życia społecznego i rozwoju akademickiego humanistyki – a pedagogiki w szczególności – wpisana w wiek XX […] wymaga ponownego namysłu, penetracji archiwów […] i wypracowania nowych perspektyw interpretacyjnych […]”. […]
Czytelnicy tej doprawdy niezwykłej inicjatywy wydawniczej, w starannym i erudycyjnym opracowaniu redaktorskim, będą mieli do czynienia z dziełem na miarę rocznicy 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Bardzo godnie zatem zarówno redaktor naukowy tomu, jak i Oficyna Wydawnicza „Impuls” opublikowaniem tego dzieła wpisują się w obchody jubileuszowe. Samo dzieło, jak sądzę, doskonale będzie służyło kształtowaniu tożsamości polskiej pedagogiki. […] Oby ziściło się marzenie Lecha Witkowskiego wyrażone w zdaniu tłumaczącym tytuł publikacji: „Pora na nowo, dla nowej epoki w polskiej pedagogice, zaczerpnąć świeżego powietrza dla życia duchowego, by oddech myśli stał się głębszy […]”.
Z recenzji prof. Bogusława Śliwerskiego
[...] Warto posiąść tę książkę i zapoznać się z jej treścią, żeby także przekonać się o tym, jak pisane były w tamtym ustroju wydawnicze recenzje rozpraw naukowych, osiągnięć kandydatów do habilitacji lub opinie na stanowisko profesora oraz jak odbierane były przez środowisko naukowe niektóre prace Bogdana Nawroczyńskiego, Lech Witkowski stworzył znakomity fundament do dalszych badań historyczno-pedagogicznych oraz analiz genezy i ewolucji polskiej myśli pedagogicznej w XX wieku. Zaszczepieni tą treścią naukowcy mają szansę na "rehabilitację"...
Spis treści:
Podziękowania (Lech Witkowski)
Wprowadzenie. Problem udziału pedagogów w odzyskaniu przez Polskę niepodległości i odrodzeniu oświaty. Casus Bogdana Nawroczyńskiego (Lech Witkowski)
Wstęp
Wyjątkowa postać
Uzasadnienie projektu
Słowo o strukturze i zawartości tomu
Szczególny świadek międzyepok – „ojciec chrzestny” powojennej pedagogiki polskiej
Poza minimum – w stronę nowych badań krytycznych
Procedury, wnioski i dokonania, które były przedmiotem opinii, recenzji i rekomendacji akademickich Bogdana Nawroczyńskiego
Wykaz osób (Lech Witkowski)
Nota edytorska (Lech Witkowski)
Część I
Bogdan Nawroczyński. POLSKA MYŚL PEDAGOGICZNA
Jej główne linie rozwojowe i cechy charakterystyczne
Przedmowa do pierwszego wydania
Przedmowa do drugiego wydania
Wstęp
Rozdział I. Rozwój polskiej myśli pedagogicznej do roku 1863
1. Humanizm
2. Oświecenie
3. Romantyzm
Rozdział II. Pedagogika pozytywna (1863–1886)
1. Reakcja przeciwko pedagogice romantycznej
2. Główni przedstawiciele pedagogiki pozytywnej
3. Główne tematy pedagogiki pozytywnej
a. Odwrócenie się od szkoły
b. Nauka o rzeczach
c. Kształcenie kobiet
d. Oświata ludowa
Rozdział III. Pedagogika wzmożenia duchowego (1886–1914)
1. Nowe pokolenie, nowe warstwy społeczne
2. Pedagogika socjalna
3. Pedagogika narodowa
4. Pedagogika życia duchowego
5. Rewolucja szkolna
Rozdział IV. Ideały pedagogiczne Polski odrodzonej (1914–1939)
1. Trzy okresy i sześć zagadnień
2. Główne zagadnienia
a. Zagadnienie oświaty pozaszkolnej
b. Zagadnienie wychowania przedszkolnego
c. Zagadnienie ustroju szkolnego
d. Zagadnienie szkoły twórczej
e. Zagadnienie szkoły i państwa
f. Zagadnienie swobody nauki i samorządu szkół wyższych
Rozdział V. Główne osiągnięcia w praktyce życiowej
1. Polski system wychowania
2. Tadeusz Łopuszański (1871–1955)
3. Szkoły fundacyjne i eksperymentalne
Rozdział VI. Rozwój nauk pedagogicznych
1. Warunki pracy naukowej przed pierwszą wojną światową i w okresie międzywojennym
2. Psychologia pedagogiczna i psychologia dziecka
3. Socjologia pedagogiczna
4. Pedagogika
5. Teoria wychowania fizycznego
6. Higiena szkolna 242
7. Historia wychowania i doktryn pedagogicznych
Zakończenie
Część II
Bogdan Nawroczyński. WSPOMNIENIA STAREGO PEDAGOGA
Wstęp
1. Antenaci
a. Po mieczu
b. Po kądzieli
2. Wiek dziecięcy
3. Lata szkolne
4. W Kielcach
5. W Warszawie
6. Studia wyższe w Warszawie
a. Szukanie drogi
b. Na Wydziale Prawa UW
c. W Zecie
7. Życie osobiste
8. Studia w Niemczech
a. W Berlinie
b. W Lipsku
9. Nauczyciel
10. Końcowe studia uniwersyteckie
a. W Dorpacie
b. We Lwowie
11. Powrót do pracy nauczycielskiej
12. I wojna światowa
a. Lekkoduchy i mędrcy
b. Wybuch wojny
c. Droga do domu
d. Liga Państwowości Polskiej
e. Praca szkolna
f. W rodzinie
g. Praca społeczna i pedagogiczna
h. Niemcy w Warszawie
i. Wydział Oświecenia
j. Walka o szkołę polską zakończona
k. Departament WRiOP
l. Dzień 11 listopada 1918 roku
13. W Rzeczypospolitej Polskiej
a. Wydział Programowy
b. Profesorem w Poznaniu
c. Na Uniwersytecie Warszawskim
d. Śmierć Józefy Joteyko
e. Protest brzeski
f. Studium Pedagogiczne
g. Nie spiesz się i nie wypoczywaj
h. Pogrzeb Marszałka
i. Epigoni i naprawiacze
j. Kongres Wychowania Moralnego
k. P. Petersen, S. Hessen
l. Wizyta w Rydzynie
14. Wojna 1939–1945 roku
a. Heca w Gdańsku
b. Warszawa w ogniu
c. Armia niemiecka w Warszawie
d. Zośka
e. Walka zbrojna i cywilna z okupacją
f. Hitler uderza na ZSRR
15. Powstanie Warszawskie
a. Znowu huk armat
b. W powstaniu
c. W Forcie Sokolnickiego
d. Kapitulacja, rozłąka z synem i włóczęga
16. W Częstochowie 1944–1945
a. Gościna u J. Łazowskich
b. Kursy Akademickie
c. Kapitulacja Niemiec i powrót Leszka
d. Minister Władysław Bieńkowski
17. Na Uniwersytecie Warszawskim w 1945–1948 roku (do sierpnia)
a. Znów w Warszawie
b. Triumwirat
c. Prorektorat
d. Dwa dziekanaty
18. Osiem lat „w stanie spoczynku”
a. Kolęda
b. Dyrektorem Biura TNW
c. W Bibliotece PAN
19. Od małżeństwa do małżeństwa
a. Dogorywanie Wandy
b. Przyjaciółka
c. Śmierć Wandy. Żałoba
d. Drugie małżeństwo
20. Po raz trzeci profesorem na Uniwersytecie Warszawskim (1957–1960)
a. Odwilż 1956 roku
b. Wykład inauguracyjny
c. Pedagogika porównawcza
d. Młoda kadra
21. Na emeryturze
a. Wykłady
b. Praca pisarska
c. Cztery zdarzenia
22. Uwagi końcowe
Postscriptum do Wspomnień starego pedagoga (Lech Witkowski)
Część III
OJCIEC CHRZESTNY pedagogiki polskiej
Archiwalia przedwojenne
Stefan Szuman
Trzy listy do Bogdana Nawroczyńskiego w sprawie pracy naukowej [1926]
Bogdan Nawroczyński
Referat dla Rady Wydziału Filozoficznego UW w sprawie awansu dr. Stefana Szumana [1926]
Bogdan Nawroczyński
Natywizm, empiryzm i konwergizm pedagogiczny
Recenzja prac Zygmunta Mysłakowskiego [1926]
Bogdan Suchodolski
Recenzja Zasad nauczania Bogdana Nawroczyńskiego [1931]
Bogdan Nawroczyński
Recenzja Podstaw pedagogiki Sergiusza Hessena [1933]
Bogdan Nawroczyński
Recenzja prac dr. Bogdana Suchodolskiego dotyczących zagadnień
pedagogicznych [1933, 1935]
Bogdan Nawroczyński
Opinia o powołaniu Sergiusza Hessena na Wolną Wszechnicę Polską [1934]
Bogdan Nawroczyński
Opinia o pracach dr Hanny Pohoskiej z dziedziny dydaktyki historii [1934]
Bogdan Nawroczyński
Recenzja prac pedagogicznych dr. Mieczysława Ziemnowicza [1935]
Bogdan Nawroczyński
Opinia w sprawie obsadzenia Katedry Pedagogiki w Wilnie [1936]
Bogdan Nawroczyński
Rekomendacja na katedrę we Lwowie Bogdana Suchodolskiego [1937]
Bogdan Nawroczyński
Recenzja Uspołecznienia kultury Bogdana Suchodolskiego [1938]
Maksymilian Tazbir
Recenzja Polskiej myśli pedagogicznej Bogdana Nawroczyńskiego [1938]
Archiwalia powojenne sprzed odsunięcia od pracy akademickiej
Bogdan Nawroczyński
Rekomendacja dla Bogdana Suchodolskiego na Katedrę Historii Kultury [1945]
Bogdan Nawroczyński
Recenzja prac doc. dr. Bogdana Suchodolskiego [1945]
Fragment rekomendacji Bogdana Nawroczyńskiego
dla prof. dr. Bogdana Suchodolskiego na katedrę pedagogiki na Uniwersytecie Warszawskim
Bogdan Nawroczyński
Referat o działalności naukowej prof. dr. Bogdana Suchodolskiego [1945]
Bogdan Nawroczyński
Recenzja dorobku naukowego doc. dr Hanny Pohoskiej [1946]
Konrad Górski
Prośba o opinię w sprawie uzwyczajnienia Kazimierza Sośnickiego [1946]
Bogdan Nawroczyński
Recenzja prac pedagogicznych dr. Kazimierza Sośnickiego [1946]
Bogdan Nawroczyński
Recenzja pracy doktorskiej mgr. Aleksandra Kamińskiego pt. Metoda harcerska w wychowaniu i nauczaniu szkolnym [1946]
Bogdan Nawroczyński
W drugą rocznicę Powstania Warszawskiego [1946]
Hanna Pohoska
Recenzja Życia duchowego Bogdana Nawroczyńskiego [1953]
Archiwalia po powrocie na uniwersytet
Kazimierz Sośnicki
Opinia w sprawie wznowienia Zasad nauczania prof. Bogdana Nawroczyńskiego [1956]
Bogdan Nawroczyński
Recenzja wydawnicza pracy Stanisława Dobrowolskiego
Dobór młodzieży do zakładów kształcenia nauczycieli [1957]
Bogdan Nawroczyński
Młodzież i wychowanie – głos w dyskusji [1957]
Bogdan Nawroczyński
Negocjacje z Ossolineum – list [1957]
Bogdan Nawroczyński, Tadeusz Czeżowski, Roman Ingarden
Orzeczenie w sprawie między Czesławem Znamierowskim i Tadeuszem Kotarbińskim [1958]
Bogdan Nawroczyński
Przemówienie na Zjazd Uczestników Walki o Szkołę Polską [1959]
Bogdan Nawroczyński
Ocena dorobku naukowego dr. Aleksandra Kamińskiego w związku z jego podaniem o habilitację na podstawie pracy pt. Prehistoria polskich związków młodzieży [1959]
Bogdan Nawroczyński
Ocena pracy magisterskiej Bolesława Niemierki pt. Zmiany w poglądach polskiej młodzieży na zagadnienia z dziedziny etyki w ciągu ostatnich 15–25 lat [1960]
Recenzja wydawnicza pracy Ryszarda Wroczyńskiego Pisma pedagogiczne J.Wł. Dawida [1960]
Bogdan Nawroczyński
Odpowiedź w sprawie powołania doc. Ignacego Szaniawskiego na stanowisko profesora nadzwyczajnego [1960]
Bogdan Nawroczyński
Recenzja wydawnicza książki Czesława Kupisiewicza Kształcenie samodzielności myślenia uczniów [1960]
Archiwalia po przejściu na emeryturę
Bogdan Suchodolski
List do Bogdana Nawroczyńskiego na jubileusz 80-lecia [1962]
Aleksander Kamiński
List na jubileusz [1962]
Bogdan Nawroczyński
Przemówienie na jubileuszu 80-lecia Bogdana Nawroczyńskiego [1962]
Bogdan Nawroczyński
Przemówienie na jubileuszu 80-lecia na UW [1962]
Bogdan Nawroczyński
Recenzja wydawnicza tomu Wypisów źródłowych do historii wychowania Stefana Wołoszyna [1962]
Bogdan Nawroczyński
Recenzja wydawnicza Poradnika dydaktycznego dla nauczycieli Kazimierza Sośnickiego [1963]
Bogdan Nawroczyński
Recenzja pracy habilitacyjnej dr. Czesława Kupisiewicza Niepowodzenia szkolne [1963]
Bogdan Nawroczyński
Recenzja wydawnicza U podstaw problemowego uczenia się Wincentego Okonia [1964]
Kazimierz Sośnicki
List w sprawie udziału Bogdana Nawroczyńskiego w procedurze
profesorskiej Ludwika Bandury [1964] 512
Bogdan Nawroczyński
Opinia w sprawie profesury dla Aleksandra Kamińskiego [1965]
Bogdan Nawroczyński
Opinia w sprawie uzwyczajnienia prof. Wincentego Okonia [1965]
Bogdan Nawroczyński
Recenzja książki Ignacego Szaniawskiego Model i metoda [1965]
Bogdan Nawroczyński
Druga recenzja książki Ignacego Szaniawskiego Model i metoda [1965]
Bogdan Nawroczyński
Dwie rocznice. 1905–1915 [1966]
Bogdan Nawroczyński
Na 8 kwietnia 1967 [1967]
Bogdan Nawroczyński
Opinia w sprawie uzwyczajnienia prof. Stefana Wołoszyna [1967]
Kazimierz Sośnicki
List do Bogdana Nawroczyńskiego [1967]
Bogdan Nawroczyński
Dorobek pedagogiczny „urodzonych w kajdanach, okutych w powiciu” [1968]
Bogdan Nawroczyński
50 lat temu [1968]
Kazimierz Sośnicki
List do Bogdana Nawroczyńskiego [1968]
Bogdan Nawroczyński
Recenzja książki Kazimierza Sośnickiego Rozwój pedagogiki zachodniej na przełomie XIX i XX wieku [1968]
Bogdan Nawroczyński
Opinia o dorobku naukowym doc. dr. Czesława Kupisiewicza [1968]
Bogdan Nawroczyński
Opinia o działalności naukowej prof. dr. Tadeusza W. Nowackiego [1969]
Bogdan Nawroczyński
Recenzja wydawnicza książki Tadeusza Wilocha Wprowadzenie do pedagogiki porównawczej [1969]
Bogdan Nawroczyński
Recenzja Nowożytnych systemów dydaktycznych
Czesława Kupisiewicza [1971]
Bogdan Nawroczyński
Recenzja Elementów dydaktyki ogólnej Czesława Kupisiewicza [1971]
Bogdan Nawroczyński
Recenzja Wstępu do metodologii pedagogiki
Heliodora Muszyńskiego [1971]
Bogdan Nawroczyński
Recenzja wybranych haseł dla Małej encyklopedii pedagogicznej [1971]
Bogdan Nawroczyński
Na jubileusz 7 kwietnia 1972 roku [1972] 583
Władysław Tatarkiewicz
List z 1972 roku
Melchior Wańkowicz
Kartka z 1972
Józef Sosnowski
Bogdan Nawroczyński – klasyk pedagogiki polskiej [1975]
Zamiast zakończenia. Przeciw niespożytkowaniu dorobku
(Lech Witkowski)
Aneks
Polska myśl pedagogiczna
Spis treści według maszynopisu drugiego wydania
Początek podrozdziału 2 „Zagadnienie oświaty pozaszkolnej” w rozdziale IV według pierwszego wydania, z 1938 roku
Usunięty z rozdziału IV fragment na temat stanowiska Piłsudskiego według pierwszego wydania, z 1938 roku
Odręczne notatki
Wspomnienia starego pedagoga
Konspekt Wspomnień starego pedagoga
„Powrót na gruzy” – odmienna redakcja podrozdziału „Znów w Warszawie”
Późniejsze zakończenie podrozdziału „Cztery zdarzenia” w rozdziale na „Na emeryturze”
Bibliografia
Indeks osób