Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego. Sfery i cienie

Na stronach tego albumu prezentujemy artystyczną formę udokumentowania zbiorów Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz uwiecznienie w formie fotografii autorstwa Andrzeja Nowakowskiego najcenniejszych eksponatów i pomieszczeń. Po raz pierwszy zostały sfotografowane przedmioty niedostępne do tej pory dla zwiedzających. Wprowadzenie do albumu przygotował  dyrektor Muzeum prof. Stanisław Waltoś.

Spis treści/Contents

Andrzej Nowakowski

Rozmowa z cieniem / Conversation with a Shadow

Stanisław Waltoś

Collegium Maius - nieco historii, zbiory, ludzie, obyczaje

Collegium Maius - a Littre History, a Collection, People and Customs

Libraria

Stuba Communis

Pierwszy Skarbiec / Drugi Skarbiec

The First Tresury/ The Secondo Tresury

Pokój Żołędziowskiego / Pokój Grabowskiego

Żołędziowski's Room / Grabowski's Room

Pokój Kopernika

Copernicus' Room

Aula

The Assembly Hall

Klatka Schodowa Rektorska

The Rector's Staircase

Mieszkanie św. Jana Kantego

St. Jan Kanty's Apartament

Zielona Sala

The Green Room

Sala Śniadeckich

The Sniadeckis Room

Sala z Lunetami

The Telescopes Room

Sala Karola Olszewskiego

The Karol Olszewski Room

Sala Fizyki / Sala Chemii

The Room of Physics / The Chemistry Room

Sale z Globusami

Rooms of Globes

Sala Witrażowa / Sala z Madonnami

The Stained GlassWindow Room / The Madonna Room

Klatka Schodowa Studencka

Student's Staircase

(...) Zbieg ulic Jagiellońskiej i św. Anny w Krakowie, w sercu Starego Miasta, tuż obok Rynku Głównego. Tu stoi jedna z najbardziej znanych budowli średniowiecznych Krakowa: słynne Collegiurn Maius, czyli Kolegium Większe, nazywane także przed wiekami Kolegium Króla Władysława, Kolegium Jagiellońskim lub Collegium Theologorum. Najstarszy gmach Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przyciąga oko wyczuwalną z daleka omszałością historii i osobliwością zróżnicowanej gotyckiej fasady: bijącym w oczy kontrastem szarych ciosów kamiennych i czerwonej cegły tego samego koloru co dachówki, z trzema wysokimi szczytami i z wykuszem zwieńczonym zzieleniałym barokowym hełmem, ciągnącej się od strony ulicy Jagiellońskiej do szarego kamiennego narożnika przyjmującego postać skarpy, i dalej wzdłuż ulicy św. Anny takiej samej fasady z wielkimi późnogotyckimi oknami oraz piękną barokową, paradną bramą z również barokowym herbem krakowskiej Almae Matris. Nad nią tablica, długa na szerokość bramy, z przeróżnymi herbami: od lewej herb Królestwa Polskiego, nad nim wiążące się z kardynałem Fryderykiem Jagiellończykiem, XV-wiecznym kanclerzem krakowskiego Uniwersytetu, kapelusz kardynalski, mitra biskupia i „belka", czyli herb matki Fryderyka Elżbiety z Habsburgów, herby Szembek i Pomian biskupów Stanisława Szembeka i Kazimierza Łubieńskiego, także kanclerzy uniwersytetu, i w końcu Orzeł Polski i Pogoń Litwy. Wiadomo: jedyny Uniwersytet Rzeczypospolitej Obojga Narodów, aż do powstania uniwersytetu w Wilnie w 1579 r. i Akademii w Zamościu w 1595 r. Na samym zaś zworniku łuku - herb Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dobry kawałek historii nad jedną tylko bramą.

Potem skromna fasada od ulicy św. Anny, kryta szarym tynkiem, a za nią niewielki dziedzińczyk zwany „Hutą", zamknięty od strony ulicy żelazną kratą. W nim późnorenesansowy (ok. 1550 r.) portal, kiedyś w Bursie Ubogich, zrekonstruowany w 1963 r.

Gmach ma dwa adresy. Pierwszy, dzisiaj na co dzień używany, czyli ulica Jagiellońska 15. Drugi - ulica św. Anny 10. Ten drugi to właśnie ta paradna brama z tablicą herbową, otwierana obecnie tylko przy szczególnych okazjach, takich jak odwiedziny monarchów i prezydentów. Otwierano ją dwukrotnie na przyjazd Jana Pawła II w 1983 i 1997 r. Rektor UJ witał także w niej m. in. króla Belgów Baudouina i królową Fabiolę w 1977 r., króla Hiszpanii Juana Carlosa i jego małżonkę w 1989 r., Małgorzatę II, królową Danii, w 1993 r., i w tym samym roku Karola XVI Gustawa, króla Szwecji, królową Wielkiej Brytanii Elżbietę II i jej małżonka księcia Filipa w 1996 r., a także licznych prezydentów różnych państw...