Czynności operacyjno-rozpoznawcze polskich służb ochrony prawa

Czynności operacyjno-rozpoznawcze stanowią obecnie bardzo mało znany obszar niejawnej działalności uprawnionych służb państwowych w zakresie realizacji zadań zapobiegawczych wykrywczych, jak i wywiadowczych i kontrwywiadowczych. Ponadto przedmiotowa tematyka stanowi niejednokrotnie „kontrawersyjne” dyskusje w zakresie działalności operacyjnej służb specjalnych i policyjnych niewątpliwie mających umocowanie prawne naruszania praw i wolności obywatelskich. Przygotowane opracowanie z całą pewnością stanowi kompleksowe studium naukowo-praktyczne z przedmiotowego obszaru.

Spis treści:

Wykaz skrótów
Wprowadzenie

Rozdział 1. Zakres czynności operacyjno-rozpoznawczych

Art. 14. (Czynności operacyjno-rozpoznawcze i inne zadania Policji)

1. Uprawnienia do wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych przez Policję oraz odpowiednio pozostałe służby na podstawie odrębnych ustaw
2. Definicja czynności operacyjno-rozpoznawczych
3. Cele czynności operacyjno-rozpoznawczych
4. Funkcje czynności operacyjno-rozpoznawczych
5. Formy czynności operacyjno-rozpoznawczych (sprawy operacyjne)
6. Metody czynności operacyjno-rozpoznawczych (metody pracy operacyjnej)
7. Uprawnienie do wykonywania zadań przez poszczególne służby
8. Rodzaje służb oraz piony funkcjonalne i inne
9. Uprawnienia do wykonywania przez służby odpowiednio czynności operacyjno-rozpoznawczych, czynności analityczno-informacyjnych i czynności kontrolnych
10. Uprawnienia do wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych, w tym na rzecz czynności operacyjno-rozpoznawczych
11. Czynności operacyjno-rozpoznawcze w prawie Unii Europejskiej
12. Kontrola prokuratorsko-sądowa czynności operacyjno-rozpoznawczych
13. Współpraca sądu i prokuratora z podmiotami objętymi krajowym systemem cyberbezpieczeństwa
14. Obowiązek respektowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka podczas czynności operacyjno-rozpoznawczych

Rozdział 2. Ochrona danych osobowych przetwarzanych w związku z zapobieganiem i zwalczaniem przestępczości

1. Znaczenie nowych technologii dla przetwarzania danych osobowych w związku z zapobieganiem i zwalczaniem przestępczości
2. Zakres przedmiotowy dyrektywy 2016/680 i ustawy implementującej
3. Zakres podmiotowy
4. Stosowanie dyrektywy policyjnej przez właściwe organy
5. Wyjaśnienie wybranych pojęć ustawowych
6. Ochrona danych osobowych w chmurze obliczeniowej w zakresie cyberbezpieczeństwa

Rozdział 3. Obserwacja

Art. 15. (Uprawnienia do obserwacji w miejscach publicznych podczas czynności operacyjno-rozpoznawczych i w trakcie interwencji w miejscach innych niż publiczne)
1. Ustawowe uprawnienia służb i organów do stosowania obserwacji w miejscach publicznych
2. Wyróżnienie miejsca publicznego jako podstawowe kryterium stosowania określonego rodzaju obserwacji
3. Miejsce inne niż publiczne, o którym mowa w art. 15 ust. 1 pkt 5b ustawy o Policji
4. Miejsce publiczne w chmurze obliczeniowej (cloud computing)
5. Inne kryteria odróżniające obserwację, o której mowa odpowiednio w art. 15 ust. 1 pkt 5a u.P., art. 19 u.P., art. 19b u.P. (odpowiednio art. 20c u.P., 20cb u.P., 20da u.P.) i art. 9 u.d.a.
6. Dokumentowanie i rejestracja obserwacji
7. Wykorzystanie wyników obserwacji pochodzących z przestrzeni prywatnej w procesie karnym
8. Wykorzystanie wyników obserwacji pochodzących z przestrzeni publicznej w procesie karnym
9. Wykorzystanie wyników obserwacji pochodzących z przestrzeni publicznej w procesie karnym przez Krajową Administrację Skarbową
10. Obserwacja w przestrzeni publicznej podczas czynności operacyjno-rozpoznawczych w państwach Unii Europejskiej i państwach trzecich
11. Niszczenie materiałów z obserwacji

Rozdział 4. Kontrola operacyjna

Art. 19 (Kontrola operacyjna)

1. Ustawowe uprawnienia służb i organów do stosowania kontroli operacyjnej (odpowiednio tzw. rozpoznania elektromagnetycznego)
2. Katalog przestępstw z art. 19 ust. 1 u.P, o które dopuszczalne jest wnioskowanie i odrębnie zarządzenie kontroli operacyjnej, w trybie art. 19 ust. 3 u.P.
3. Wniosek wraz z materiałami uzasadniającymi kontrolę operacyjną
4. Tryby i terminy oraz dokumentacja kontroli operacyjnej oraz związane z nimi czynności służb, prokuratora oraz sądu
5. Wykorzystanie wyników kontroli operacyjnej w postępowaniu karnym
6. Zakres przechwytywania rozmów – najnowsze technologie
7. Ocena dowodu z kontroli operacyjnej

Rozdział 5. Zakup kontrolowany, kontrolowane wręczenie korzyści majątkowej

Art. 19a Zakup kontrolowany, kontrolowane wręczenie korzyści majątkowej
(określane jako transakcja pozorna)
1. Ustawowe uprawnienia służb i organów do stosowania transakcji pozornej
2. Rozróżnienie czynności i wyjaśnienie pojęć
3. Katalog przestępstw, o które można stosować transakcję pozorną
4. Cel czynności
5. Zarządzenie, przebieg czynności z art. 19a u.P. oraz wniosek uprawnionego organu
6. Czas przeprowadzenia transakcji pozornej
7. Wykorzystanie wyników z transakcji pozornej w postępowaniu karnym
8. Ocena materiałów z transakcji pozornej na podstawie przepisów prawa UE

Rozdział 6. Przesyłka niejawnie nadzorowana

Art. 19b (Przesyłka niejawnie nadzorowana – odpowiednio w ramach Europejskiego Nakazu Dowodowego)
1. Ustawowe uprawnienia służb i organów do stosowania przesyłki niejawnie nadzorowanej
2. Rozróżnienie czynności, o których mowa w art. 19b u.P. oraz wyjaśnienie wybranych pojęć
3. Zakres przedmiotowo-podmiotowy przesyłki niejawnie nadzorowanej
4. Cel czynności oraz katalog przestępstw, o które można stosować przesyłkę niejawnie nadzorowaną
5. Zarządzenie, przebieg czynności z art. 19b u.P. − zawiadomienie uprawnionego organu
6. Czas prowadzenia czynności
7. Wydanie europejskiego nakazu dochodzeniowego przez uprawniony organ w przedmiocie stosowania przesyłki niejawnie nadzorowanej
8. Dochodzenia niejawne, o których mowa w dyrektywie 2014/41/UE
9. Wykorzystanie wyników przesyłki niejawnie nadzorowanej w postępowaniu karnym

Rozdział 7. Dostęp do tajemnic w ramach czynności operacyjno-rozpoznawczych
 
Art. 20 ust. 3−14 Dostęp do tajemnicy bankowej i innych tajemnic podczas czynności operacyjno-rozpoznawczych
1. Ustawowe uprawnienia służb i organów do dostępu do tajemnicy bankowej i innych określonych w przepisie, podczas czynności operacyjno-rozpoznawczych (odpowiednio w zależności od rodzaju służby)
2. Przebieg czynności, o których mowa w art. 20 ust. 3 u.P.
3. Terminy
4. Udostępnianie sądom i prokuraturom akt zawierających informacje, o których mowa w art. 20 ust. 3 u.P.
5. Wydanie i wykonanie europejskiego nakazu dochodzeniowego w przypadku prowadzenia czynności operacyjno-rozpoznawczych na podstawie art. 20 ust. 3 u.P.

Rozdział 8. Dokumenty legalizacyjno-maskujące

Art. 20a (Dokumenty legalizacyjne − środki identyfikacji elektronicznej)
1. Ustawowe uprawnienia służb i organów do stosowania dokumentów legalizacyjnych oraz środków identyfikacji elektronicznej
1.1. Dopuszczalny zakres czynności
2. Cel czynności
3. Zadania policji wymagające odpowiednio maskowania czynności
4. Wyjaśnienie pojęć
5. Zasady stosowania czynności z art. 20a u.P.
6. Szczególnie uzasadnione przypadki
7. Przebieg czynności, o których mowa w art. 20a u.P.
8. Kontratypy z art. 20a ust. 3a u.P.
9. Obowiązkowa pomoc organów administracji rządowej i organów samorządu terytorialnego

Rozdział 9. Niejawność czynności operacyjno-rozpoznawczych

Art. 20b (Dopuszczalność udzielenia informacji o czynnościach operacyjno-rozpoznawczych Policji)
Art. 20ba (Zezwolenie na udzielenie informacji niejawnej uprawnionemu podmiotowi)
1. Ustawowe uprawnienia służb i organów do stosowania przepisów dotyczących zezwolenia oraz udzielenia informacji
2. Wyjaśnienie pojęć
3. Udzielenie informacji o czynnościach operacyjno-rozpoznawczych prowadzonych przez Policję
4. Zezwolenie na udzielenie określonych informacji przez Komendanta Głównego Policji lub ministra właściwego do spraw wewnętrznych
 
Rozdział 10. Dostęp do danych w ramach operacyjno-rozpoznawczych

Art. 20c (Dostęp do danych telekomunikacyjnych, pocztowych, internetowych, w tym danych z sieci łączności elektronicznej)
1. Ustawowe uprawnienia służb i organów do stosowania przepisów dotyczących pozyskiwania danych: telekomunikacyjnych, pocztowych, internetowych i sieci łączności elektronicznej
2. Dane, o których mowa w art. 20c u.P.
3. Cel, zasady stosowania i wykonywania czynności z art. 20c u.P.
4. Kontrola sądowa czynności z art. 20c u.P. na podstawie art. 20ca u.P.
5. Wykorzystanie danych mających znaczenie dla postępowania karnego

Rozdział 11. Osobowe źródła informacji i osoby udzielające pomocy

Art. 22 (Osoby udzielające Policji pomocy)
1. Ustawowe uprawnienia służb i organów do korzystania z pomocy osób niebędących policjantami
2. Wyjaśnienie pojęć
3. Pomoc osób niebędących policjantami − ujęcie normatywne
4. Zakaz ujawnienia danych o osobie udzielającej pomocy Policji
5. Przyznanie wynagrodzenia osobie udzielającej pomocy Policji
6. Zasady i tryb przyznawania świadczeń odszkodowawczych
7. Odrębne procedury werbunkowe
8. Środki ochronne

Rozdział 12. System ochrony prawnej czynności operacyjno-rozpoznawczych
 
Art. 144a (Dodatkowe − ustawowe wyłączenie bezprawności czynów − osób uprawnionych do wykonywania czynności z art. 19a i 19b ustawy o Policji)
1. Zakres uprawnień funkcjonariuszy wykonujących czynności z art. 19a i 19b u.P.
2. Kontratyp ustawowy z art. 144a u.P. – wyłączenie bezprawności czynów
3. Umorzenie śledztwa przeciwko policjantowi pod przykryciem

Rozdział 13. Działania operacyjne ukierunkowane na odzyskiwanie mienia związanego z przestępstwem
 
Rozdział 14. Międzynarodowa wymiana informacji kryminalnych

Rozdział 15. Specyfika działań operacyjnych podejmowanych w oparciu o ustawę o działaniach antyterrorystycznych

Rozdział 16. Narzędzia – środki techniczne stosowane w kontroli operacyjnej do inwigilowania użytkownika

1. Wprowadzenie
2. Inwigilowanie w ramach kontroli operacyjnej
3. Nadużycia kryminogenne z wykorzystaniem oprogramowania szpiegującego w ramach kontroli operacyjnej
4. Możliwości operacyjno-śledcze z wykorzystaniem oprogramowania szpiegującego w ramach kontroli operacyjnej

Rozdział 17. Rozwiązania prawne w zakresie regulacji i kontroli czynności operacyjno-rozpoznwaczych

Wzory pism
1. Postanowienie: o zażądaniu zabezpieczenia danych z sieci łączności elektronicznej; o zażądaniu wydania wykazu połączeń telekomunikacyjnych lub innych informacji i innych danych związanych z połączeniem lub przekazem
2. Postanowienie: o zażądaniu zabezpieczenia danych teleinformatycznych; o zażądaniu wydania wykazu połączeń telekomunikacyjnych lub innych informacji i innych danych związanych z połączeniem lub przekazem
3. Wniosek o stwierdzenie, które z przekazanych materiałów zawierają informacje, o których mowa w art. 19 ust. 15f pkt 2 ustawy o Policji
4. Wniosek o dopuszczenie do wykorzystania w postępowaniu karnym materiałów zawierających informacje stanowiące tajemnice związane z wykonywaniem zawodu lub funkcji, o których mowa w art. 19 ust. 15f pkt 2 ustawy o Policji
5. Postanowienie o dopuszczeniu do wykorzystania w postępowaniu karnym materiałów, o których mowa w art. 19 ust. 15g pkt 2 ustawy o Policji