Dziecko w świecie literatury i życiu współczesnym
- Wydawca: Impuls Rok wydania: 2014 Oprawa: miękka ISBN: 9788378505396 Ilość stron:268 Format: B5
Tom pomyślany jako podsumowanie serii okazał się podwójnym pożegnaniem – zamierzonym pożegnaniem z serią oraz, niestety, pożegnaniem z Autorką. [...] Przychodzi smutne skojarzenie z mądrą myślą wyrażoną przez księdza Jana Twardowskiego – trzeba się śpieszyć, by dzielić dobro. Pozostaje po Bronisławie Dymarze dobra pamięć, pamięć o szlachetnym Człowieku, zaangażowanej Nauczycielce, Autorce oryginalnych prac. Sięgajmy zatem do Jej dzieł i przeżywajmy tę formę – także ważnego – współbycia. [...]
Powstała książka niewielka pod względem objętości, ale spełniająca wiele funkcji. Jest to podsumowanie serii, ale również przegląd poglądów, koncepcji i teorii wychowania, a także praktyk edukacyjnych – z XIX i XX wieku. Ponadto jest to oryginalna propozycja teoretycznej refleksji o dziecięcości oraz inspiracja do studiów i badań nad edukacją małych dzieci. Publikacja spełnia też funkcje promocji wartościowych lektur i zapewne będzie wykorzystana jako pewnego rodzaju przewodnik po literaturze, a zatem okaże się
przydatna nauczycielom, studentom i w ogóle osobom zainteresowanym edukacją małych dzieci. Sądzę, że przyczyni się również do kształtowania jeszcze większej wrażliwości środowisk akademickich na sprawy współczesnej oświaty. Może wreszcie stać się impulsem do ożywienia społecznych dyskusji o istocie, powinnościach i praktyce edukacji – szczególnie edukacji małych dzieci. Jak na jedną niewielką książkę to bardzo dużo.
Z recenzji prof. zw. dr. hab. Tadeusza Lewowickiego
Ten tom jest jeszcze jednym krokiem ku kreowaniu przestrzeni dialogicznego i egzystencjalno-personalnego współbycia nauczycieli/wychowawców z dziećmi/wychowankami. To nie jest książka o kopernikańskim przewrocie w pedagogice, o inwersji pedagogicznych ról, ale o współtworzeniu przez oba światy (dzieci i dorosłych) wspólnotowych przestrzeni czy środowisk życia, w których każdy zyskuje moc swojego rozwoju i odnajduje sens uspołecznienia. [...] z jednej strony ocala ona od zapomnienia ewolucję poglądów i normatywnych oczekiwań wobec transgresji pedagogiki autorytarnej ku pedagogice humanistycznej, a z drugiej strony stanowi propozycję nowych modeli poznawczych, dzięki którym staje się możliwe odczytywanie wielowymiarowości obu światów: dziecięcego i dorosłego.
Całość została napisana mądrze, oparta na bogactwie źródeł i subtelnej wrażliwości ich ponow(n-)ego odczytania, budzi zainteresowanie i chęć do polemik czy konstruowania własnych projektów badawczych. [...] Rozprawa pozwala nam dotknąć słów, które są adresowane do kolejnych pokoleń pedagogów. [...] Nie zamykajmy zatem tej serii, bo – jak pisała ulubiona przez B. Dymarę laureatka Nagrody Nobla – Wisława: „Tego nie robi się dzieciom”.
Z recenzji prof. zw. dr. hab. Bogusława Śliwerskiego
Spis treści:
Przedmowa
Wprowadzenie
Część pierwsza
Ewa Ogrodzka-Mazur
Dziecko w literaturze naukowej, czyli szkic do teorii dziecięcości
Wstęp 25
Rozdział I. Dziecko w rodzinie „przy dorosłych”, czyli o dawnych
koncepcjach wychowania i ich odniesieniach do współczesności
1. Relacja Matka i dziecko jako najważniejsze
doświadczenie domu rodzicielskiego początku XIX wieku
2. Matczyne pieśni i kołysanki jako wprowadzenie
do zabawowej i samodzielnej aktywności dziecięcej
3. Miłość duszy dziecka i jak nie można się nauczyć
pedagogiki, czyli O duszy nauczycielstwa jako
istocie miłości i poczucia duchowej wspólnoty z innymi
Rozdział II. Relacje dziecka z dzieckiem i dorosłymi
w wybranych koncepcjach pedagogiki XX wieku
1. Jak kochać dziecko i kochanie dziecka, czyli mądre służenie mu,
jak dalece to możliwe
2. Szkoła twórcza, czyli wychowanie jako doświadczanie
świata przez dziecko
3. Listy do młodego nauczyciela,
czyli pedagog w służbie dziecku
Rozdział III. Bogactwo i złożoność światów społecznych
współczesnego dziecka
1. Wzbogacanie doświadczeń społecznych –
O pomyślny start szkolny dziecka
2. Współbycie interpersonalne dzieci i dorosłych –
Edukacja z wyobraźnią, czyli jak podróżować bez map
3. Kreowanie tożsamości dziecka – ku wychowaniu
i kształceniu międzykulturowemu
Część druga
Bronisława Dymara
Dziecko w literaturze, przestrzeniach świata,
innowacyjnej pedagogice i edukacji
Wstęp
Rozdział I. Dziecko w przestrzeniach świata i serii książek
„Nauczyciele – Nauczycielom”
1. Dziecko a jego bliskie i dalekie przestrzenie
2. Bogactwo przestrzeni i światów dziecka w serii książek
„Nauczyciele – Nauczycielom” oraz innowacyjnej edukacji
3. Idee i działania integrujące światy dziecka –
jego interpersonalne przestrzenie
Rozdział II. Pedagogika współbycia jako wynik innowacyjnej edukacji
i znak nadziei
1. Konteksty i źródła pedagogiki współbycia
2. Najważniejsze idee i treści pedagogiki współbycia
3. Bliżej pedagogiki współbycia w szkole i życiu społecznym
Znaki nadziei
Rozdział III. Kategorialny charakter wiedzy
Wartość wiedzy personalnej
1. Organizacyjne formy uczenia się
Wartość działań zespołowych
2. Współdziałanie uczniów podstawą rozpoznawania
kategorialnego charakteru wiedzy
3. Znaczenie wiedzy personalnej w procesie samokształcenia
i samowychowania
Rozdział IV. Życie, nauka i sztuka źródłem wiedzy
o człowieku trójskrzydłym
1. Trzy źródła wiedzy i trzy skrzydła wyobraźni
2. Edukacja szkolna: odtwarzanie i tworzenie
3. Sztuka w serii „Nauczyciele – Nauczycielom” oraz w życiu dziecka
i nauczyciela
Rozdział V. Twórcy o dziecku i dziecko jako twórca
1. Myśli różnych autorów o dziecku i dziecięcości
2. Dziecko jako twórca spontaniczny
3. Kiedy wszystko może być sztuką... (stwarzaniem,
tworzeniem, twórczością)
Część trzecia
Bronisława Dymara, Ewa Ogrodzka-Mazur
Czytamy dobre książki o dziecku, nauczycielu, szkole
Wstęp
Rozdział I. Propozycje Bronisławy Dymary
Rozdział II. Propozycje Ewy Ogrodzkiej-Mazur
Ewa Ogrodzka-Mazur
Literatura o dziecku w wyborze
Aneks
Spis książek serii „Nauczyciele – Nauczycielom”
Pierwsza koncepcja XXII tomu serii „Nauczyciele – Nauczycielom” –
rękopis Bronisławy Dymary
Bronisława Dymara, Ewa Ogrodzka-Mazur
Summary
Bronisława Dymara, Ewa Ogrodzka-Mazur
Zusammenfassung