Dziecko w świecie przyrody

Książka ta zaczyna się sentencją „spiesz się powoli” i ona stanowi jej główną myśl. Spiesząc się człowiek nie może dojrzeć ani piękna ani dramatu otaczającej go przyrody. Odpowiada na pytania: Jak zwiększyć ludzką wrażliwość?, Jak ocalić planetę – Ziemię?, Jak pracować, by zrozumieć świat i siebie?, Jak kształcić nauczycieli z ducha?, a przede wszystkim „Co zrobić, aby zapobiec degradacji człowieka, świata przyrody i sztuki?”.

 Część pierwsza „przyroda w literaturze i życiu dziecka” prezentuje podstawowe pojęcia, odnoszące się do tzw. świata przyrody, rolę nauczyciela i dziecka w jego poznaniu. Głównym przesłaniem tej części jest poznać, pokochać, chronić.

Druga część przedstawia przede wszystkim wiedzę o zagrożeniach, istocie proekologicznego wychowania i środkach zaradczych, zapobiegających degradacji człowieka i świata przyrody. Zawiera rady, sentencje, propozycje, scenariusze dialogów oraz teksty repertuarowe do pracy nauczyciela z dziećmi.

Część trzecia prezentuje polsko-norweski program wychowania proekologicznego, zwany „Mniszek lekarski”, gdyż program ten podobnie jak mniszek wymaga dobrego zakorzenienia w świadomości i działaniach człowieka.

Dołączone aneksy i antologie, zawierające teksty wierszy dziecięcych o przyrodzie oraz teksty piosenek będą przydatne nauczycielom w kształtowaniu edukacji proekologicznej dziecka.

Spis treści:

Wstęp

Część pierwsza. Przyroda w literaturze i życiu dziecka

1. Przyroda jako tło i element oraz przedmiot zainteresowań dziecka

1. Rodzaje związków człowieka z przyrodą
2. Pytania o sprawy istotne: o Ziemię, środowisko, żywioły i obszary przyrody
3. Poznać, pokochać, chronić (jakie to banalne?)
4. Edukacja jako poszukiwanie
5. Ciekawość świata i zainteresowanie jako stymulatory rozwoju, czyli siedem razy naj...

1. Przyroda w tekstach poetyckich, czyli Beniaminek i Kopciuszek

1. Bogactwo wierszy o świecie przyrody
2. Ogrody słowem malowane
3. Dziecko jako obserwator, konsument i przyjaciel świata przyrody
4. Przygody z poezją w szkole
5. Nauczycielu! Nie „przerabiaj” wierszy!

III. Świat przyrody w dziecięcym poetyzowaniu, czyli wiersze naszych dzieci

1. Z tęsknoty i miłości rodzą się wiersze
2. Osobliwa antologia, czyli „Wiersze naszych dzieci”
3. Świat przyrody słowem dziecka malowany
4. Muzyczność dziecięcych opisów przyrody; metafora jako ruch znaczeń
5. Od zachwytu i milczenia – do poznania i mówienia

1. Uczenie się – nauczanie kompleksowe, czyli o działaniach uczniów i nauczyciela w realizacji kompleksu... np. Nasza podróż do Ekolandii

1. Swoboda współdziałania – zamiast przepisu na placek
2. Uczenie się, nauczanie kompleksowe – jego istota i struktura
3. Zadania poznawcze a tematyka zajęć kompleksu
4. Bycie razem jako potrzeba i ... urok szkolnej pracy w toku uczenia się kompleksowego
5. Jaki jesteś Nauczycielu?

Scena I – Rozmowa jabłoni i…

Scena II – Ptasie radio...

Scena III – Jak wesele to wesele...

Przypisy

Streszczenie części pierwszej

„Przyroda w literaturze i życiu dziecka” Bronisławy Dymary

Nature and education – Part first by Bronisława Dymara – Summary

Blok samokształceniowy do pierwszej części książki

Wariant I – bez odpowiedzi

Blok samokształceniowy do pierwszej części książki

Wariant II – z odpowiedziami

Część druga. Dziecko. Przyroda. Wartości

1. Myślenie ekologiczne drogą do mądrości życia
2. Człowiek poszukujący...
3. Ekologia powrotem do DOMU rodzinnego
4. Od myślenia i wiedzy ekologicznej, do mądrości życia
5. Żyć ekologicznie

1. Powiedzenia o przyrodzie i człowieku warte zapamiętania

1. Ekologia – alarm dla moralnej postawy człowieka
2. O niektórych kryzysach ekologicznych i zagrożeniach
3. Wartości, źródłem i inspiracją do ochrony środowiska
4. Świadomość ekologiczna człowieka jako szansa ratowania przyszłości
5. Od bierności do etyki ekologicznej

1. Kilka rad o tym jak przyjaźnić się z przyrodą

III. Koncepcje proekologiczne wychowania

1. Biblijne korzenie ekologii
2. Pojęcie synergii a wychowanie proekologiczne
3. Główne idee w koncepcji ekologicznej Henryka Skolimowskiego
4. Niepełnosprawni – pełnosprawnym– idea Fundacji „EFFETA- ARKA”

1. Ekologiczny rachunek sumienia

1. Założenia i etapy edukacji ekologicznej

1. 1. Kontekst procesu nauczania i uczenia się
   2. Doświadczenie
   3. Refleksja
   4. Działanie
   5. Jak być mistrzem – przyjacielem dziecka?

1. Rozwijanie związków ze światem przyrody w toku spotkań i dialogów – projekty i scenariusze edukacyjne

1. Spotkanie i dialog w pedagogii personalistycznej na tle edukacji ekologicznej
2. Dziecko, przyroda, wychowanie – scenariusze spotkań
3. W królestwie ptaków – refleksje na tle scenariuszy i dialogów edukacyjnych
4. Żywe powiązanie – kształtowanie wrażliwości na otaczające nas środowisko
5. Dialog, montaż poetycki, krzyżówka – jako metody wykorzystane

Streszczenie części drugiej

„Dziecko. Przyroda. Wartości.” Stanisława Czesława Michałowskiego

Children. Nature. Values – Part second by Stanisław Czesława Michałowski – Summary

Blok samokształceniowy do drugiej części książki

Wariant I – bez odpowiedzi

Blok samokształceniowy do drugiej części książki

Wariant II – z odpowiedziami

Część trzecia. Przyroda i edukacja

1. Przyroda w treściach programów szkolnych, a edukacja ekologiczna

1. Tradycyjne i innowacyjne rozumienie edukacji
2. Dynamika „Zielonego manifestu” Ryszarda Łukasiewicza, a statyczność sformułowań programowych
3. Przegląd treści programowych
4. Miejsce dziecka w edukacji ekologicznej
5. O potrzebie dobrego programu...

1. O trzech nurtach wiedzy, czyli o tym jak uczyć inaczej

1. Pomiędzy tradycja a innowacją
2. Nauczyciel i uczeń a wiedza przedmiotowa
3. Nauczyciel i uczeń a wiedza strategiczna
4. Nauczyciel i uczeń a wiedza o samym sobie
5. Związki dziecka ze światem przyrody – bogactwo miłości

III. Naturamy jako nowa forma wprowadzania dziecka w świat przyrody

1. Kilka słów o Wrocławskiej Szkole Przyszłości
2. Magiczna siódemka – czyli o ofercie Wrocławskiej Szkole Przyszłości
3. Naturamowe źródła poznawania świata
4. Naturamowe refleksje
5. Sprawy najważniejsze – próba podsumowania

1. Na tropach praktyki w klasach młodszych

1. Dziecko jako wrażliwy obserwator świata przyrody
2. „Mniszek lekarski”, czyli o nowym programie edukacji ekologicznej najmłodszych
3. Dziecko w roli przewodnika po świecie przyrody
4. O sposobach przetwarzania zdobytej wiedzy
5. Propozycja programowa

1. Edukacja ekologiczna jako przygoda

1. Jak prowadzić edukację ekologiczną? – oto pytanie, na które odpowiemy w tym rozdziale
2. Struktura kompleksu
3. Opis działań ucznia i nauczyciela

Zamiast zakończenia, czyli czas na refleksję

Przypisy

Streszczenie części trzeciej

„Przyroda i edukacja” Lidii Wollman-Mazurkiewicz

Nature and educatin – Part three by Lidia Wollman-Mazurkiewicz – Summary

Blok samokształceniowy do trzeciej części książki

Wariant I – bez odpowiedzi

Blok samokształceniowy do trzeciej części książki

Wariant II – z odpowiedziami

Aneksy

Cześć czwarta. Antologia wierszy i piosenek

1. Wiersze o pogodzie i porach roku
2. Wiersze o świecie roślin

III.     Wiersze o świecie zwierząt

1. Różne wiersze o świecie przyrody
2. Piosenki o przyrodzie