Dzieje głupoty w Polsce. Pamflety dziejopisarskie

Zawsze wobec każdego stanu, w jakim znalazło się nasze zbiorowisko, pytanie: jaka jest nasza w tym rola, jak mogliśmy zwycięstwo powiększyć, klęski uniknąć – będzie ważniejsze od zagadnienia: o ile ten wróg jest łotrem, przestępcą i o ile „plami” swoją historię.

 

 

Dzieje głupoty… pozostają jednym z najciekawszych i najbardziej inspirujących dzieł polskiego pisarstwa politycznego. Nie tylko jako głos w sporze o historyczne wybory, ale i jako oparta na solidnych podstawach próba stworzenia teoretycznych ram dla strategii politycznej państwa słabego, położonego między mocarstwami.

 

 

 

Spis treści

 

Przedmowa 7

Koniunktury geopolityczne w dziejach upadku Polski 9

Skałkowski 27

Górka 33

Zakrzewski i Balzer 43

Balzerowskie kryterium żywotności 59

Problem przyczynowości w historii 62

Przyborowski 75

Chołoniewski 91

Dygresja o Arturze Górskim 98

Chołoniewskiego ciąg dalszy 101

Konopczyński 113

I. 113

II. Konopczyński – Giertych 118

III. Kryterium oceny faktów historycznych 124

IV. Problem elekcji z 1733 roku. Tadeusz Wojciechowski 128

V. 134

Polityka Stanisława Augusta w świetle jego pamiętników 137

Lelewel 149

Henryk Schmitt 163

Szujski 175

Kalinka 181

I. 181

II. 190

III. 194

Sejm Czteroletni. Kalinka, Smoleński, Askenazy 201

I. 205

II. 209

III. 210

Sejm Czteroletni. Kalinka, Askenazy, Dembiński 215

I. Sojusz moskiewski 217

II. Sojusz pruski 236

Tokarz 255

Kapitulacja przed Targowicą 255

Problem ambicji narodowej 260

Definicja głupoty 265

Stosunek sił polsko-rosyjskich w 1792 roku 271

Alternatywa księcia Adama Czartoryskiego 274

Sobieski 277

Książę Adam Czartoryski 1796–1815 285

Karol Boromeusz Hoffman 315

Margrabia Wielopolski 337

O intencjach Wielopolskiego 339

Polityka polska a odrodzenie 1918 roku 341

Bismarck wobec sprawy polskiej 343

Czy polityka eksterminacji była koniecznością? 347

O pozytywnym znaczeniu ofiar 349

O sile patriotyzmu 351

Czy dyskutować realizm Wielopolskiego? 351

Analiza polityki romantycznej 353

Czy będziemy zawsze romantykami? 355

Zakończenie 357

Aneks 361

[1941] 363

Lekcje polityki Stanisława Koźmiana 373

Idea niepodległościowa a byt narodu 378

Kolejne okresy apatii i gorączki ducha narodowego 379

Założenia dwu pokoleń porozbiorowych 381

Kwalifikacja powstania listopadowego 382

Rezultaty polskiej polityki porozbiorowej 384

Zalety charakteru polskiego, przerosty i wady tych zalet 384

Dwa systemy polityki polskiej 386

Rola poezji porozbiorowej 387

Jednostronność polityki polskiej 388

Teoria nieprzerwalności powstania 388

Plusy i minusy idei niepodległościowej 389

[Balzer – Górka] 395

Błąd Balzera w określeniu przyczyny 395

[Wina własna] 397

Dwa różne pojęcia „winy” 399

Balzer II 405

[O szkodliwości pasywizmu] 407

[O „intuicjonizmie”. Polemika z Kisielewskim] 411

Dziejów głupoty rozdział ostatni. Ulatowski 417

Odpowiedź na krytykę Dziejów głupoty… przez J.N. Millera 433

Dziejów głupoty rozdział ostatni 439

[O podziemiu i sytuacji geopolitycznej] 443

List do redakcji „Tygodnika Warszawskiego”, 1948 (fragmenty) 451

Dziejów głupoty rozdział ostatni. Korczyński 455

I 455

Dyskusja argumentów pana Korczyńskiego 457

Co bym zmienił w Dziejach głupoty…? 471

 

Spis dzieł, z których korzystał Aleksander Bocheński 477

Jan Sadkiewicz, Realizm słabych 485

Indeks nazwisk 517

Od wydawcy 541