Edukacja małego dziecka Tom 14 Konteksty społeczne i międzykulturowe

Tom 14 serii Edukacja małego dziecka, zatytułowany Konteksty społeczne i międzykulturowe, prezentuje kolejne rozważania teoretyczne i praktyczne nad współczesnymi problemami rozwoju twórczego dziecka.

Kontekstom społecznym i międzykulturowym oraz tendencjom i problemom edukacji małego dziecka poświęcone są opracowania zamieszczone w tej publikacji. W poszczególnych tekstach znajdują się poglądy, propozycje oraz wyniki badań i studiów dotyczące różnych obszarów funkcjonowania dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym we współczesnej rzeczywistości społeczno-kulturowej.

Prezentowany tom składa się z dwóch części. W pierwszej, noszącej tytuł Społeczne konteksty dziecka i dzieciństwa – propozycje teoretyczne i rozwiązania praktyczne, autorzy zwracają uwagę m.in. na potrzebę opracowania metodologii badań nad dzieciństwem. Jak podkreśla Danuta Waloszek, na świecie, obok nas dorosłych, jest konkretny, rozwijający się człowiek – dziecko/uczeń z imienia i nazwiska oraz z własną biografią, któremu należy się uwaga i powaga. Jest swoiście wyposażoną, wartościową, fascynującą „cząstką elementarną” ludzkości. Uchwycenie niezwykłości „nowego, kolejnego powołanego do życia człowieka”, jego indywidualności i ustosunkowanie się do nich jest podstawowym zadaniem dorosłej części społeczeństwa, w tym nauczyciela. Autorzy poszczególnych tekstów opisują dzieciństwo z dwóch perspektyw: a) węższej – obejmującej indywidualny dziecięcy świat przeżyć, znaczeń, wartości, doświadczeń, aktywności, którego centrum stanowi rodzina, szkoła, rówieśnicy, codzienne kontakty społeczne, oraz b) szerszej – rozumianej jako historyczno-społeczno-kulturowa kategoria, odnosząca się do statusu społecznego dziecka, ukazująca jego położenie w grupie społecznej. Wskazują także na potrzebę edukacji refleksyjnej w pracy pedagogicznej, opartej m.in. na dialogowaniu z dziećmi.

Druga część, zatytułowana Wychowanie międzykulturowe małego dziec­ka – doświadczenia polskie i zagraniczne, zawiera zarówno teoretyczną, jak i praktyczną egzemplifikację zagadnień związanych z edukacją międzykulturową. W kontekście polskich, słowackich, czeskich, duńskich i niemieckich doświadczeń prezentowane są zagadnienia dotyczące nabywania kompetencji społecznych przez uczniów żyjących w środowiskach zróżnicowanych kulturowo czy funkcjonowania w szkołach większościowych dzieci wywodzących się z mniejszości narodowych i etnicznych. Tę część zamyka przewodnik bibliograficzny, obejmujący najważniejsze lektury do edukacji międzykulturowej dla dzieci. Przemysław P. Grzybowski, autor przewodnika, słusznie zaznacza, że przemyślana praca z lekturami do edukacji międzykulturowej uświadamia, iż każdy z ich bohaterów – nawet najbardziej niezwykły, wręcz dziwaczny – jest wartościowy i przez to godzien szacunku, a jedną z cech konstytuujących jego wartość stanowi właśnie odmienność, różnica, dzięki której świat młodego czytelnika ulega wzbogaceniu o nowe idee, poglądy, wzory postępowania.

Spis treści:

Wprowadzenie    


SPOŁECZNE KONTEKSTY DZIECKA I DZIECIŃSTWA  – PROPOZYCJE TEORETYCZNE I ROZWIĄZANIA PRAKTYCZNE

Danuta Waloszek
Metodologia badań dzieciństwa. Wstępny zarys obszaru poszukiwań i pytań badawczych      

Marzenna Magda-Adamowicz
Jakość dzieciństwa 

Elżbieta Maria Minczakiewicz
Dialog z dziećmi i jego miejsce w systemie wychowawczym
Janusza Korczaka budowanym na fundamencie personalizmu i etyki   

Danuta Ulewicz-Adamczyk
Wychowanie do demokracji w szkole – ujęcie teoretyczne      

Alina Górniok-Naglik
W stronę edukacji refleksyjnej  – od odtwarzania sensów i znaczeń do ich kreowania 

Zofia Olek-Redlarska
Teatr moją pasją, przygodą, fascynacją. Rzecz o Janie Wilkowskim    

WYCHOWANIE MIĘDZYKULTUROWE MAŁEGO DZIECKA – DOŚWIADCZENIA POLSKIE I ZAGRANICZNE

Ewa Ogrodzka-Mazur
Kompetencje społeczne uczniów a realizacja zadań rozwojowych
w okresie późnego dzieciństwa – studium z pogranicza polsko-czeskiego    

Aneta Czerska
Duńska sztuka szczęścia – hygge – w edukacji przedszkolnej i szkolnej   

Alena Doušková, Soňa Karikova
Vzdelávacie centrá pre Slovákov žijúcich v zahraničí a ich podpora pri príprave detí
na komisionálne skúšky 

Daniel Hanuš
Aktuální praktické právní souvislosti předškolního vzdělávání v České republice    

Hristo Kyuchukov, Baris Giray, Burak Dalkılıç
From bilingualism to monolingualism  – Turkish children in Berlin      

Jaroslav Balvín, Monika Farkašová
Roma, school and Romani children      

Iva Staňková, Lenka Venterová
The concept of educational values from the perspective of learners
from different cultural backgrounds    

Przemysław Paweł Grzybowski
Lektury do edukacji międzykulturowej dla dzieci. Przewodnik bibliograficzny      

Informacja o autorach