Trzeci tom pracy Edukacja małego dziecka, zatytułowany Nowe konteksty, poglądy i doświadczenia, kontynuuje refleksje dotyczące pracy pedagogicznej z dzieckiem w wieku przed- i wczesnoszkolnym. Zaprezentowano w nim autorskie poglądy i/lub wyniki cząstkowych badań prowadzonych w tym zakresie. Mimo że w niektórych przypadkach badania te wykonano na małych grupach dzieci (uczniów klas I–III), ich rodziców i nauczycieli, dają one jednak wartościowy poznawczo obraz funkcjonowania współczesnego dziecka w wielu różnorodnych środowiskach (rodzinnym, przedszkolnym, szkolnym i pozaszkolnym, rówieśniczym, medialnym). 

  Tom otwiera część zatytułowana Nowe konteksty edukacji małego dziecka, w której autorzy poszczególnych rozdziałów interpretują podstawowe kategorie – dziecka i dzieciństwa – w kontekście przemian edukacyjnych wyznaczanych zmianą społeczną. Podejmują także próbę wskazania nowych orientacji i strategii edukacyjnego działania, ze szczególnym uwzględnieniem refleksyjności i myślenia krytycznego odnoszących się do poszukiwania, tworzenia i zmiany zarówno w działalności dziecka, jak i nauczyciela. 

   Część druga – Doświadczenia edukacji przed- i wczesnoszkolnej w Czechach i na Słowacji – poszerza nakreśloną problematykę o obszar edukacyjnych doświadczeń naszych południowych sąsiadów. Autorki opracowań nawiązują do najnowszych prawnych regulacji oświatowych, które wprowadziły szereg zmian w czeskiej i słowackiej edukacji elementarnej. Zmiany te dotyczą głównie charakteru instytucji zajmujących się kształceniem dzieci przed- i wczesnoszkolnych, i obejmują: model edukacji, proces kształcenia, program nauczania, metodę planowania edukacji oraz ewaluację wyników kształcenia.

   Ostatnia część tomu – Poglądy i doświadczenia dotyczące edukacji małych dzieci w Polsce – obejmuje opracowania skupiające się na kwestiach wspierania różnych form aktywności (myślowej, metaforycznej, matematycznej) i rozwoju (emocjonalnego, społecznego, kulturowego) dziecka. Prezentowane poglądy i doświadczenia odnoszą się również do problematyki zagospodarowania czasu wolnego dzieci, jak i przejawianych przez nie zachowań ryzykownych, warunkowanych między innymi dysfunkcyjnością współczesnej rodziny. 

Ewa Ogrodzka-Mazur

Spis treści:

Wprowadzenie

NOWE KONTEKSTY EDUKACJI MAŁEGO DZIECKA

Iwona Samborska

Przemiana dzieciństwa jako wyznacznik przemian edukacyjnych

Iwona Czaja-Chudyba

Nieobecna praktyka – o wykorzystaniu strategii rozwijających krytyczną refleksję w edukacji wczesnoszkolnej

Sonia Czudek-Ślęczka, Arkadiusz Wąsiński

Opieka wnuków nad dziadkami w przestrzeni wspólnoty rodzinnej

Tatiana Kłosińska

Problemy wczesnej edukacji medialnej

Małgorzata Zalewska-Bujak

Wychowanie dla bezpieczeństwa we współczesnym społeczeństwie – wybrane dylematy i zagrożenia

Katarzyna Wojciechowska

Bezpieczeństwo w życiu przedszkolaka – komunikat z badań

Beata Kozieł

Zjawisko krzywdzenia dzieci – próba analizy wybranych raportów

DOŚWIADCZENIA EDUKACJI PRZED- I WCZESNOSZKOLNEJ W CZECHACH I NA SŁOWACJI

Radmila Burkovičová

The current nature of children's education in Czech pre-schools

Alexandra Tomášová

Školní vzdělávací program a plán autoevaluace mateřské školy

Alena Douškova

Potreby detí a špecifické mikroprostredie materskej školy v Slovensko

Soňa Kariková

Školská spôsobilost' – podmienka pre zvládnutie roly školáka

POGLĄDY I DOŚWIADCZENIA DOTYCZĄCE EDUKACJI MAŁYCH DZIECI W POLSCE

Anna Buła

Wspieranie samodzielności myślowej uczniów klas początkowych w praktyce szkolnej

Renata Reclik

Wspieranie aktywności matematycznej dzieci w młodszym wieku szkolnym

Monika Wiśniewska-Kin

Myślenie metaforyczne dzieci w wieku wczesnoszkolnym – niewykorzystane i zaniedbane możliwości, zanikająca szansa…

Jolanta Bonar

Zadania edukacyjne jako czynnik wspierający rozwój dzieci w młodszym wieku szkolnym

Bożena Grzeszkiewicz

Rozwój emocjonalno-społeczny dzieci w wieku przedszkolnym

Aleksandra Skowrońska

Potrzeba kształtowania kompetencji społeczno-emocjonalnych małego dziecka

Barbara Chojnacka-Synaszko

Dzieci w młodszym wieku szkolnym wobec oferty zagospodarowania czasu wolnego w placówkach świetlicowych

Jacek Stelmach

Zachowania ryzykowne małych dzieci jako przejaw socjopatologii rodziny na pograniczu polsko-czeskim

Informacja o autorach

CONTENTS

Introduction

NEW CONTEXTS OF EDUCATING A SMALL CHILD

Iwona Samborska

Childhood transformation as a marker of educational changes

Iwona Czaja-Chudyba

An absent practice – on the application of strategies facilitating critical reflection in early-school education

Sonia Czudek-Ślęczka, Arkadiusz Wąsiński

Grandchildren’s care of grandparents in the space of family community

Tatiana Kłosińska

Problems of early media education

Małgorzata Zalewska-Bujak

Education for safety in the contemporary society – selected dilemmas and threats

Katarzyna Wojciechowska

Safety in the life of kindergarten pupils – a research report

Beata Kozieł

The phenomenon of harming children – an attempt at analyzing selected reports

THE EXPERIENCE OF PRE- AND EARLY SCHOOL EDUCATION IN THE CZECH REPUBLIC AND SLOVAKIA

Radmila Burkovičová

Current nature of children's education in Czech pre-school institutions

Alexandra Tomášová

School curriculum and the plan of self-evaluation of the kindergarten

Alena Douškova

Children’s needs and the specific micro-environment of the kindergarten in Slovakia

Soňa Kariková

School readiness – a sine qua non for handling the role of a learner

VIEWS AND EXPERIENCES CONCERNING THE EDUCATION OF SMALL CHILDREN IN POLAND

Anna Buła

Supporting reasoning independence of early class learners in school practice

Reanata Reclik

Supporting mathematical activity of children at early school age

Monika Wiśniewska-Kin

Metaphoric thinking of children at early school age – unused and neglected possibilities, disappearing chances…

Jolanta Bonar

Educational tasks as a supporting factor in the development of children at early school age

Bożena Grzeszkiewicz

Emotional and social development of children at pre-school age

Aleksandra Skowrońska

In need for shaping socio-emotional competences of the small child

Barbara Chojnacka-Synaszko

Children at early school age and the offer of spare time management in community child-care centres

Jacek Stelmach

Risk taking behaviour of small children as a sign of family sociopathology in the Polish-Czech borderland

Note about the authors