Edukacja małego dziecka Tom 8 Przedszkole – przemiany instytucji i jej funkcji

Start edukacyjny to początek poznawania siebie i świata, warunkujący jakość życia indywidualnego i wspólnotowego. Tom 8 serii Edukacja małego dziecka, zatytułowany Przedszkole – przemiany instytucji i jej funkcji, w całości został poświęcony zagadnieniom związanym z wychowaniem przedszkolnym. Okres wychowania przedszkolnego ma bez wątpienia strategiczne znaczenie dla prawidłowego rozwoju dziecka. Jest to związane przede wszystkim z tym, że wszelkie wysiłki zmierzające do wyrównywania szans mają sens wówczas, gdy podejmowane są w najwcześniejszych latach rozwoju, a więc w wieku 2–6 lat. Tylko w tym momencie istnieje możliwość, aby został przerwany błędny łańcuch reprodukcji kulturowej z udziałem szkoły.


Prezentowany tom obejmuje dwa główne zakresy tematyczne, ujęte w czterech częściach i odnoszące się po pierwsze – do przedszkola jako instytucji, w tym m.in. jej organizacji, warunków i kadry, a po drugie – do kompetencji związanych z jakościowym wymiarem przedszkolnej edukacji, w tym kompetencji nauczycieli-wychowawców oraz kompetencji dzieci.

Część pierwsza nosi tytuł Przedszkole i nauczyciel-wychowawca w sytua­cji zmiany. Rola nauczyciela – w opozycji do ról formalnych, związanych z reprezentowaniem określonej instytucji czy byciem funkcjonariuszem, ekspertem, specjalistą – oznacza koncentrację na wypełnianej przez niego misji. Przede wszystkim zwraca się uwagę na wybierane przez niego określone wartości, ma on być inspiratorem wspomagającym rozwój dziec­ka. Zmiany społeczne i kulturowe przyczyniają się do coraz to nowych oczekiwań stawianych przed pedagogami. Nauczycielom wychowania przedszkolnego dane zostało niedawno nowe zadanie w postaci przeprowadzenia diagnozy gotowości do podjęcia nauki w szkole w okresie poprzedzającym rok szkolny, w którym możliwe będzie rozpoczęcie przez dziecko nauki w niższych klasach szkoły podstawowej.

Kolejna część została zatytułowana Metody i formy pracy w przedszkolu – nowe możliwości edukacyjne tradycyjnych rozwiązań. Jak wiemy, w XXI wieku, w czasie, kiedy w wąskich dziedzinach naukowych badacze wiedzą coraz więcej o otaczającym nas świecie, konieczne jest odejście od rozumienia edukacji jako procesu przekazywania wiedzy na rzecz postrzegania dziecka z jego naturalną potrzebą indywidualnego rozwoju, ciekawością świata, aby mogło się ono stawać wyjątkową, silną jednostką, znającą siebie i potrafiącą działać w zespole. Nauczyciel pracujący w przedszkolu – oprócz licznych kompetencji – powinien mieć odpowiedni zasób wiedzy metodycznej.

Sztuka i twórczość w życiu małego dziecka to tytuł kolejnej części tomu. Sztuka w edukacji ujmowana jest nie tylko jako „[…] zwierciadło życia, lecz również jako instrument kształcenia człowieka, jako podręcznik ży- cia”, sztuka

[…] wzbogaca wizje i sposoby życia, wiedzę człowieka o sobie samym (samowiedzę), a dzięki doświadczeniu łączącemu doznania (przeżycia) i działania estetyczne (artystyczne) kształtuje nasze własne człowieczeństwo.

Kontakt ze sztuką jest ważnym elementem ludzkiej egzystencji.

Przez sztukę i w sztuce ludzie tworzą swój własny świat kształtów i barw, dźwięków i słów, zdarzeń i problemów, przeżyć i wzruszeń, doznań osobistych i wspólnych. W sztuce realizuje się samodzielność ludzkiego istnienia. Człowiek

[…] zdolny jest kształtować swoje własne życie, budować siebie samego, a w tym procesie autokreacji pomocą może okazać się sztuka, wyraz i obraz człowieczeństwa. 

Spis treści:

Wprowadzenie  

PRZEDSZKOLE I NAUCZYCIEL-WYCHOWAWCA W SYTUACJI ZMIANY

Radmila Burkovičová
Przedszkole – przemiany instytucji i jej funkcje

Irena Adamek
Nauczyciel w sytuacji zmian zachodzących w edukacji 

Bronislava Kasáčová
Profesia učiteľa a rozvoj jeho kompetencií diagnostikovať dieťa v predškolskom a mladšom školskom veku    

Anna Gajdzica
Diagnoza jako jedna z funkcji przedszkola i szkołymZałożenia teoretyczne i rozwiązania badawcze 

Barbara Górecka-Mostowicz
Umiejętności psychologiczne nauczyciela przedszkolnego

Karin Fodorová
Hodnocení výsledků předškolního vzdělávání dětí 

METODY I FORMY PRACY W PRZEDSZKOLU – NOWE MOŻLIWOŚCI EDUKACYJNE TRADYCYJNYCH ROZWIĄZAŃ

Dorota Radzikowska
Kompetencje nauczyciela – opiekuna praktyk w przedszkolu i klasach początkowych w kontekście założeń projektu „Poznać – Zrozumieć – Doświadczyć”

Kornelia Solich
Praktyka pedagogiczna studentów edukacji elementarnej w przedszkolu w kontekście ich samooceny

Ewelina Kawiak
Kompetencje dzieci kończących edukację przedszkolną w zakresie orientacji przestrzennej – raport z badań 

Magda Dąbrowska
Kompetencje nauczycieli do prowadzenia obserwacji dzieci w placówkach Marii Montessori 

Jadwiga Oleksy
Środki dydaktyczne w edukacji małego dziecka – inspiracje pedagogiczne metodą Marii Montessori 

Mirosława Parlak
Możliwości intensyfikacji edukacji przyrodniczo-ekologicznej,dzieci w wieku przedszkolnym 

Edyta Roszyńska
Kilka uwag o przedszkolnej edukacji przyrodniczej w odniesieniu do badań nad rozumowaniem dzieci podczas zajęć opartych na metodzie eksperymentu 

SZTUKA I TWÓRCZOŚĆ W ŻYCIU MAŁEGO DZIECKA

Ewa Jędrzejowska
Rozwój twórczości plastycznej dzieci w wieku przedszkolnym 

Grażyna Leśniczak
O właściwe kompetencje nauczycieli do edukacji muzycznej w przedszkolu w zakresie percepcji muzyki przez dzieci 

Katarzyna Rogozińska
Emisja głosu dzieci w wieku przedszkolnym

WYRÓWNYWANIE SZANS EDUKACYJNYCH DZIECI W ŚRODOWISKU PRZEDSZKOLNYM

Anna Gaweł
Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez realizację projektów POKL, EFS

Katarzyna Nadrowska
Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci ze specjalnymi potrzebami w przedszkolu – założenia a codzienna rzeczywistość (studium przypadku) 

Informacja o autorach