Edukacja muzyczna dzieci z perspektywy pedagogicznej i profilaktyczno-terapeutycznej

Publikacja poświęcona jest edukacji muzycznej, która jest jednym z elementów niezbędnych do prawidłowego wzrostu dzieci. Edukacja to proces. Nie ma gotowej recepty na zaspokojenie dziecięcej potrzeby muzyki, tym bardziej, że każdy mały człowiek ma swoje indywidualne tempo rozwoju. Jeśli zadbamy o ten rozwój i zainteresujemy dziecko otoczeniem muzycznym, to efekty będą widoczne w całym życiu człowieka – od dzieciństwa po dojrzałość. Wczesna edukacja muzyczna może korzystnie oddziaływać na kolejne fazy życia dziecka. Zaproponowana monografia wychodzi naprzeciw zapotrzebowaniu nauczycieli, terapeutów, którzy poszukują różnych rozwiązań naukowo-metodycznych i rozumieją potrzebę kształcenia muzycznego. Przez wiele lat, gdy pracowałam z dziećmi, studentami, nauczycielami, terapeutami, sama poszukiwałam rozmaitych skutecznych i atrakcyjnych rozwiązań, aby edukacja muzyczna była ważna i spełniała swoje wielowymiarowe zadania.

Publikacja składa się z dwóch głównych części opartych o pedagogiczne i profilaktyczno-terapeutyczne założenia edukacji muzycznej. Na rynku wydawniczym brakuje jeszcze opracowań, które prowokowałyby czytelnika do dyskursu, działań artystycznych i terapeutycznych, nowych rozwiązań, programów, projektów. Ważne są tu przygotowanie merytoryczne, podejście metodyczne i twórcze do promowania znaczących walorów muzyki. Ona może i powinna odnaleźć swoje miejsce w różnych przedmiotach dydaktycznych, w otoczeniu wychowawczym każdego dziecka.

Edukacja muzyczna to szeroki obszar tematyczny. W publikacji ujęłam wybrane wątki, którymi zajmuję się w codziennej pracy pedagogiczno-artystycznej i profilaktyczno-terapeutycznej. Uznałam, że ważne są aspekty: pedagogiczny (poznawczy, wychowawczy) i profilaktyczno-terapeutyczny edukacji muzycznej. Stąd sygnalizuję wybrane tematy teoretyczne i pragmatyczne, wskazuję także na literaturę, do której warto sięgnąć. 

W edukacji muzycznej ważne jest to, aby dzieci polubiły muzykę, doświadczały jej codziennie w różnych sytuacjach. Szkoda tylko, że tak mało czasu poświęca się na skuteczne przygotowanie przyszłych nauczycieli na uczelniach, co potwierdzają badania prowadzone przez przedstawicieli nauki (m.in. Mirosław Kisiel, Wiesława Aleksandra Sacher, Jadwiga Uchyła-Zroski, Agnieszka Weiner, Małgorzata Suświłło, Maciej Kołodziejski, Paweł Trzos, Ewa Kumik, Romualda Ławrowska i inni). Można i należy zapytać decydentów oświaty, dlaczego przygotowani specjaliści-muzycy nie prowadzą zajęć umuzykalniających, począwszy od żłobka, przez przedszkole i edukację wczesnoszkolną. Jest to najważniejszy czas dla rozwoju muzycznego dzieci, ich aktywności, działań muzyczno-ruchowych. Edukacja muzyczna potrzebna jest wszystkim dzieciom, także tym z trudnościami, z niepełnosprawnością. Dlatego moje zainteresowania skierowane są na pilną potrzebę kontaktu zarówno dziecka, jak i dorosłego człowieka z muzyką. Jej wartość estetyczna jest nie do przecenienia. Dlaczego więc zaniedbywany jest ten obszar? Kto skutecznie działa z dziećmi w tym zakresie, widzi efekty muzycznej pracy.

W części pierwszej skupiam uwagę na rozwoju muzycznym dzieci, koncepcjach i metodach pracy, formach aktywności muzycznych i możliwościach korelacji kształcenia muzycznego z innymi dziedzinami. Uważam, iż są one nadal aktualne i skuteczne. W części drugiej wymieniam walory profilaktyczno-terapeutyczne edukacji muzycznej i dzielę się informacjami na temat muzykoterapii dla dzieci, wykorzystania logorytmiki, a także, poszukując alternatywnych metod, wskazuję na terapię dźwiękiem, która może wspomagać edukację muzyczną w codziennej praktyce (jest mało znana w Polsce). Zdaję sobie sprawę, że nie wyczerpuję w całości tematyki, ale pragnę pobudzić niektórych czytelników do twórczości własnej, skuteczniejszej, do powszechnego muzykowania i dyskursu.

Przygotowana monografia adresowana jest do studentów, nauczycieli, terapeutów, rodziców i tych osób, które kochają muzykę i widzą efekty jej działania w sferze poznawczej, społecznej i profilaktyczno-terapeutycznej.

Spis treści: