Ekonomia jako dyscyplina naukowa i kierunek kształcenia. Aktualne trendy i pożądane zmiany

Monografia podejmuje istotny dla współczesnej myśli ekonomicznej problem przyszłości ekonomii, a punktem wyjścia jest przeświadczenie o tym, że dotychczasowy rozwój tej dyscypliny w ramach głównego nurtu nie w pełni przystaje do obecnej rzeczywistości społeczno-gospodarczej. Celem publikacji jest zaprezentowanie dyskursu naukowego nad przyszłością i pożądanymi kierunkami rozwoju ekonomii jako dyscypliny naukowej, szczególnie w kontekście reformy szkolnictwa wyższego w Polsce. Autorzy reprezentujący różne obszary nauki przedstawiają aktualne trendy badawcze i pożądane kierunki zmian występujące w obrębie m.in. teorii ekonomii, statystyki, rachunkowości, historii myśli ekonomicznej, rynku finansowego, marketingu, zachowań konsumenckich i ich ochrony. To ważna lektura dla teoretyków i praktyków życia gospodarczego.

Spis treści:

Wstęp
Edyta Rutkowska-Tomaszewska, Witold Kwaśnicki

Część 1. DOKĄD EKONOMIO? EPISTEMOLOGIA, METODOLOGIA, PARADYGMATY – CZY KONIECZNE ZMIANY?

1.1. Status poznawczy ekonomii
Bożena Klimczak

Wprowadzenie
1.  Metoda ekonomii neoklasycznej
2.  Zwrot ku empiryzmowi
Podsumowanie

1.2. Współczesne nauki ekonomiczne – szanse i zagrożenia
Bogusław Fiedor, Marian Gorynia

Wprowadzenie
1. Nauki ekonomiczne – tożsamość oraz podstawowe kwestie definicyjne i klasyfikacyjne
2. Najważniejsze szanse stojące przed naukami ekonomicznymi
3.Najważniejsze zagrożenia rozwoju nauk ekonomicznych
Podsumowanie – wnioski, kierunki dalszych badań

1.3. Przemiany technologiczne i ich wpływ na badania naukowe i dydaktykę nauk ekonomicznych
Krzysztof Jajuga

1. Przemiany technologiczne – krótkie wprowadzenie
2. Przemiany technologiczne a badania w naukach ekonomicznych
3. Przemiany technologiczne a dydaktyka na studiach ekonomicznych

1.4. Zmiany w finansowaniu publicznego szkolnictwa wyższego i ich wpływ na nauki ekonomiczne
Robert W. Ciborowski, Karolina Trzaska

Wprowadzenie
1. Finansowanie szkół wyższych
2. Ewaluacja w systemie finansowym uczelni
3. Nauki ekonomiczne w warunkach ewaluacji dyscyplin naukowych
Podsumowanie

1.5. Dobra i zła interdyscyplinarność w ekonomii
Jakub Bożydar Wiśniewski

Wprowadzenie
1. Historyczne przykłady złej i dobrej interdyscyplinarności w ekonomii
2. Współczesne przykłady złej i dobrej interdyscyplinarności w ekonomii
Podsumowanie

1.6. Sprzeczne tendencje rozwojowe we współczesnej ekonomii. Integracja czy konkurencja?
Bartosz Scheuer

Wprowadzenie
1. Krytyka ekonomii głównego nurtu i przyczyny jej nieskuteczności
2. Główny nurt: instrumentalizm, wielość modeli i dwa typy racjonalności
3. Najlepsza droga naprzód
Podsumowanie

1.7. Zauroczenie matematyką – nadinterpretacje w ekonomii głównego nurtu
Witold Kwaśnicki

Wprowadzenie
1. Krytyka podejścia matematycznego w analizie ekonomicznej
2. Nadinterpretacje i nadużycia w ekonomii
Podsumowanie

1.8. Trendy zmian w zachowaniu konsumentów jako wyzwanie dla rozwoju ekonomii
Grażyna Światowy

Wprowadzenie
1. Ujęcie podmiotowe w ekonomii – gospodarstwo domowe i zasoby ludzkie
2. Zachowania konsumentów jako przedmiot badań naukowych
3. Trendy zmian – zachowania prozdrowotne
4. Trendy zmian – digitalizacja życia
Podsumowanie

1.9. Zniewolony konsument na wolnym rynku w gospodarce globalnej. Destrukcyjne następstwa i możliwości przeciwdziałania
Elżbieta Mączyńska

Wprowadzenie
1. Piękno i brzydota wolnego rynku. Manipulacje i oszustwa jako nieodłączna jego cecha
2. Chrematystyczno-aksjologiczne deformacje ekonomii jako podłoże manipulacji i oszustw
3. Wolność i współczesny „wolny rynek”. Tożsamość czy oksymoron
4. Instytucjonalne wyzwania. Rola państwa
5. Paradygmatyczne wyzwania w teorii ekonomii
Podsumowanie

Część 2. AKTUALNE TENDENCJE BADAWCZE W NAUKACH EKONOMICZNYCH

2.1. Istota ryzyka w analizach ekonomicznych i sprawozdawczości finansowej
Anna Ćwiąkała-Małys, Magdalena Homa, Monika Mościbrodzka

Wprowadzenie
1. Pojęcie i istota ryzyka
2. Rola prawdopodobieństwa w postrzeganiu ryzyka – teoria Knighta
3. Ryzyko w tradycji keynesowskiej i szkole austriackiej
4. Rola prawdopodobieństwa w rozwoju koncepcji ryzyka
5. Rozwój koncepcji ryzyka finansowego i koncepcja Markowitza
6. W poszukiwaniu właściwej miary – ryzyko jako beta i dalsze jego modyfikacje
7. Szacowanie ryzyka a rzetelność ksiąg rachunkowych i sprawozdawczości finansowej
Podsumowanie

2.2. Pomiar gospodarczy dla interesariuszy. Ku integracji wymiarów ekonomicznego i etycznego
Marta Nowak

Wprowadzenie
1. Współczesne trendy wpływające na kwestie ekonomiczne i etyczne
2. Pojęcie i teoria interesariuszy
3. Pomiar dla interesariuszy. Konteksty ekonomiczny oraz etyczny
4. Zagrożenia wynikające z wieloaspektowego pomiaru
5.Obecny stan zastosowania pomiaru gospodarczego dla interesariuszy
Podsumowanie

2.3. Główne teorie bankowości i ich implikacje dla ładu społeczno-gospodarczego w świetle ekonomii złożoności
Dorota Korenik

Wprowadzenie
1. Ekonomia złożoności jako perspektywa teoretycznego poznania roli banków w gospodarce i społeczeństwie
2. Oblicze finansjalizacji i jej związek z funkcjonowaniem sektora bankowego
3. Główne teorie bankowości i systemu bankowego – teorie prawdziwe i fałszywe oraz przyczyny teorii błędnych
4. Skutki różnych teorii bankowości dla ładu społeczno-gospodarczego
Podsumowanie

2.4. Aktualne trendy i wyzwania w zakresie ochrony konsumenta na rynku finansowym. Dokąd zmierza (powinna zmierzać) ochrona konsumenta? Kilka wybranych uwag
Edyta Rutkowska-Tomaszewska

Wprowadzenie
1. Pokryzysowe zmiany prawa ochrony konsumenta usług finansowych w Polsce w ujęciu przeglądowym
2. Misselling na rynku usług finansowych a problem odpowiedniości i adekwatności usług finansowych do potrzeb konsumenta
3.Potrzeba systemowego spojrzenia na rynek usług finansowych i ochronę konsumenta na tym rynku oraz współpracy organów ochrony
4. Racjonalny (nieracjonalny) konsument na rynku finansowym
5.Edukacja i kształtowanie świadomości konsumenta usług finansowych
6. Dyscyplina rynkowa i etyka na rynku finansowym
Podsumowanie

2.5.Ochrona konsumentów rynku bankowego poprzez informacje w perspektywie reklamacji
Iwona Dorota Czechowska

Wprowadzenie
1. Prawo konsumentów do informacji
2. Informacja w perspektywie ochrony prawa konsumenta
3. Postulaty ekonomii informacyjnej a obowiązki informacyjne banków
4. Problemy definicyjne związane z reklamacjami w kontekście ochrony klienta
Podsumowanie

Część 3. EKONOMIA I INSTYTUT NAUK EKONOMICZNYCH NA WYDZIALE PRAWA, ADMINISTRACJI I EKONOMII – POWSTANIE I ROZWÓJ WE WSPOMNIENIACH DYREKTORÓW

3.1.Instytut Nauk Ekonomicznych 1990–2002 w osobistej retrospekcji
Leon Olszewski

Wprowadzenie
1. Otwarcie Instytutu na świat
2. Szkoła Zarządzania Uniwersytetu Wrocławskiego
3. Ośrodek Badań i Dokumentacji EWG
4. Pracownia informatyczna
5. Dydaktyka w języku angielskim. Wykładowcy zagraniczni w dydaktyce Instytutu (1993–1999)
6. Seria wydawnicza „Ekonomia”
7. Początki drugiego etapu rozwoju Instytutu Nauk Ekonomicznych
8. Studium Podyplomowe: Zarządzanie przedsiębiorstwem w warunkach umiędzynarodowienia gospodarki
9. Ewolucja potencjału naukowego i dydaktycznego Instytutu Nauk Ekonomicznych
10. Kierunek ekonomia na Wydziale Prawa i Administracji
Aneksy

3.2. EKONOMIA na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Przyczyny powstania, kierunki ewolucji
Jarosław Kundera

Wprowadzenie
1. Przyczyny powstania kierunku
2. Pierwszy program kierunku
3. Współpraca krajowa i międzynarodowa w latach 2006–2012
4. Wnioski na przyszłość

Noty o autorach