Emocje dzieci i młodzieży z trudnościami w rozwoju i zachowaniu

Dzieciństwo – obraz szczęścia czy trudnego początku?

Hasło „dzieciństwo” przywołuje zazwyczaj pogodne, szczęśliwe obrazy – czas beztroski, zabawy i bezpieczeństwa. Powszechne przekonanie głosi, że dzieci nie powinny mieć zmartwień, bo te należą do świata dorosłych. W rzeczywistości jednak okres dzieciństwa to także czas intensywnego poznawania otaczającego świata, budowania zrębów osobowości, formowania pierwszych wyobrażeń o sobie, o innych i o relacjach społecznych – zarówno tych radosnych, jak i bolesnych. To właśnie wtedy kształtują się marzenia, które są odbiciem dziecięcych doświadczeń, emocjonalnych interpretacji zdarzeń, przekazów kulturowych i wartości, które poznają od otoczenia.

W romantycznym ujęciu, przedstawianym przez antropologów kultury (np. Rogers, 2001), dzieciństwo to przygotowanie do dorosłości – czas, który ma wspierać rozwój człowieka szczęśliwego, otwartego, twórczego i gotowego zmieniać świat na lepsze. Dorośli, kierując się troską, wybierają dla dziecka ścieżki edukacyjne i rozwojowe, które mają mu pomóc osiągnąć ten ideał.

Jednak nie wszystkie dzieci mają szansę doświadczyć tak rozumianego dzieciństwa. Choroby przewlekłe, zaburzenia rozwojowe, niepełnosprawności – zarówno fizyczne, jak i psychiczne – a także czynniki środowiskowe i społeczne sprawiają, że dla wielu dzieci ten etap życia jest czasem zmagań i wyzwań, niekiedy bardzo poważnych. Publikacja ta przybliża właśnie te mniej oczywiste, często pomijane oblicza dzieciństwa – trudne, ale nie pozbawione nadziei na rozwój, wsparcie i zrozumienie.

O autorce

Barbara Winczura – profesor nauk humanistycznych, specjalistka z ogromnym doświadczeniem w diagnozie i terapii dzieci z autyzmem, głębokimi niepełnosprawnościami i zaburzeniami rozwojowymi. Jej prace to wynik wieloletnich badań nad teorią umysłu, współchorobowością i wczesną interwencją. Dzięki unikalnemu połączeniu wiedzy klinicznej i praktyki pedagogicznej, tworzy rozwiązania realnie wspierające rozwój dzieci i ich rodzin. Pracuje na Uniwersytecie Wrocławskim.

Spis treści:

Cienie dzieciństwa… 


CZĘŚĆ I
NEGATYWNE DOŚWIADCZENIA JAKO CZYNNIKI RYZYKA ZABURZEŃ EMOCJONALNYCH U DZIECI I MŁODZIEŻY

Hanna Kubiak
Emocje, temperament i przywiązanie a procesy rozwoju zaburzeń psychicznych u dzieci   

Urszula Bartnikowska
Doświadczenia wczesnego dzieciństwa a zaburzenia regulacji emocji u dziecka 

Małgorzata Przepióra 
Emocjonalne oblicza zespołu stresu pourazowego u dzieci i młodzieży 

Małgorzata Cichecka-Wilk 
Zaburzenia emocjonalne w przebiegu depresji u dzieci i młodzieży 

Anna Gulczyńska
Zaburzenia emocjonalne u dzieci po traumie molestowania seksualnego

Dorota Ryżanowska, Anna Siwiec 
Parentyfikacja i jej rola w genezie zaburzeń obrazu własnego ciała w przebiegu anoreksji u dzieci i młodzieży

Piotr Kwiatkowski 
Zaburzenia eksternalizacyjne w kontekście regulacji zachowania 



CZĘŚĆ II 
EMOCJE DZIECI I MłODZIEŻY Z CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ I Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ W ICH PSYCHOSPOŁECZNEJ ADAPTACJI 

Jolanta Lipińska-Lokś
Zaburzenia emocjonalne u dzieci z chorobą przewlekłą 

Joanna Konarska
Znaczenie wczesnodziecięcych doświadczeń emocjonalnych osób z niepełnosprawnością dla podejmowania wyzwań życiowych

Ewa Bartuś 
Emocje na drodze do adaptacji społecznej dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną 

Joanna Gładyszewska-Cylulko 
Zaburzenia emocjonalne u dzieci niewidomych i słabowidzących

Joanna Kossewska 
Specyfika rozwoju procesów emocjonalnych u dzieci z uszkodzonym słuchem

Agnieszka Słopień, Aneta Wojciechowska 
Funkcjonowanie emocjonalne dzieci ze spektrum autyzmu 

Barbara Winczura  
Rozwój emocji i przywiązania dzieci ze spektrum autyzmu w kontaktach z bliskimi

Sylwia Wrona 
Relacje emocjonalne między dzieckiem a jego rodziną we wczesnej interwencji