Europejska polityka społeczna

W pracy omówiono w sposób kompleksowy najważniejsze problemy i wyzwania europejskiej polityki społecznej. Proces tworzenia takiej polityki na poziomie Unii Europejskiej dopiero się rozpoczął w ostatnich kilku latach, kiedy podjęto szereg działań mających zwalczać ubóstwo i wykluczenie społeczne oraz sprzyjać integracji społecznej i wzmocnieniu pozycji obywateli wszystkich krajów członkowskich UE. Przed kryzysem gospodarczym w całej Unii Europejskiej ubóstwem zagrożonych było aż 80 mln osób. W europejski program walki z ubóstwem zaangażowana jest zarówno Unia Europejska, jak i kraje członkowskie. Znalazło to wyraz w przyjętej w 2009 r. Strategii Lizbońskiej oraz nowej strategii UE „Europa 2020”. Jednak ze względu na brak kompetencji Unii Europejskiej w dziedzinie integracji społecznej obecne strategie integracji społecznej realizowane są za pomocą otwartej metody koordynacji. Omówiony w pracy Europejski Model Socjalny także stanowi nadal przedmiot ożywionych dyskusji i kontrowersji.

W publikacji przedstawiono także różne koncepcje europeizacji lub/i unionizacji polityki społecznej oraz zbyt powolną konwergencję systemów zabezpieczenia społecznego w UE. Sporo miejsca i uwagi poświęcono także funkcjonowaniu rynków pracy, strategiom zatrudnienia oraz prawnym aspektom regulacji rynku pracy. Szczegółowo omówiono też zmiany demograficzne we wszystkich krajach Unii Europejskiej, które wymuszają odpowiednie przemiany w polityce rynku pracy wobec szybkiego kurczenia się europejskich zasobów siły roboczej.

W końcowych częściach pracy omówiono działania krajów członkowskich i Unii Europejskiej przeciw ubóstwu i wykluczeniu społecznemu, realizację strategii integracji społecznej oraz ocenę koordynacji w dziedzinie zabezpieczenia społecznego.


Prof. dr hab. Adam Gwiazda:

Dopiero niedawno zaczęto na poziomie Unii Europejskiej poszukiwać wspólnych rozwiązań problemów społecznych, które mają doprowadzić do zmniejszenia istniejącej asymetrii między wspólną polityką gospodarczą a nadal jeszcze pozostającą w gestii państw członkowskich polityką społeczną. W dalszym ciągu wspólnotowa polityka społeczna podporządkowana jest – zgodnie z zasadą subsydiarności – integracji gospodarczej, w tym szczególnie Strategii Lizbońskiej oraz najnowszej strategii UE „Europa 2020”. Jednak w ostatnich latach rola polityki społecznej w działaniach UE znacznie wzrosła. Trwają dyskusje na temat Europejskiego Modelu Socjalnego, nad priorytetowymi celami polityki społecznej i związaną z tym reformą państwa opiekuńczego oraz restrukturyzacją wydatków socjalnych. Niekorzystne tendencje demograficzne (drastyczny spadek liczby urodzeń oraz szybko starzejąca się Europa) oraz zjawisko wykluczenia społecznego coraz szerszych rzesz społeczeństwa stawiają nowe wyzwania dla polityki społecznej na poziomie całej UE.

Jest to jedna z nielicznych publikacji na naszym rynku, w której przedstawiono kompetencje Unii Europejskiej w zakresie polityki społecznej oraz najnowsze przeobrażenia europejskich państw opiekuńczych z punktu widzenia demograficznych wyzwań i zmian zachodzących na rynkach pracy krajów członkowskich. Na podkreślenie zasługuje fakt kompleksowego omówienia problematyki unijnego rynku pracy, która jest szczególnie aktualna w kontekście otwierania się rynków pracy „starych” krajów członkowskich dla pracowników z nowych krajów członkowskich. Walorem tej książki jest przedstawienie i porównanie ze sobą ustaleń dotyczących polityki społecznej zawartych w Strategii Lizbońskiej i Nowej strategii Unii Europejskiej „Europa 2020” oraz nakreślenie perspektyw i kierunków europeizacji polityki społecznej. Książka ta z pewnością zainteresuje szerokie grono czytelników, nie tylko studentów politologii, prawa, socjologii, europeistyki i innych, pokrewnych kierunków studiów, lecz także wszystkich tych, którzy śledzą zmiany zachodzące w funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

1.1. Zależności między polityką gospodarczą a polityką społeczną
1.2. Teraźniejszość i przyszłość europejskiego modelu socjalnego

1.3. Zaangażowanie instytucji Unii Europejskiej w kształtowanie wspólnej polityki społecznej
 

2.1. Ewolucja państwa opiekuńczego w Europie

2.2. Nordycki model państwa opiekuńczego

2.3. Perspektywy europejskich welfare states
 

3.1. Integracja europejska w obszarze polityki społecznej

3.2. Cechy europejskiej przestrzeni socjalnej

3.3. Wydatki na cele społeczne w państwach Unii Europejskiej
 

4.1. Rynek pracy a Europejski Model Społeczny

4.2. Strategia zatrudnienia w Unii Europejskiej

4.3. Benchmarking – porównywanie zjawisk w zakresie zatrudnienia

4.4. Wyzwania dla europejskiej polityki na rynku pracy

 

5.1. Przegląd ustawodawstwa UE dotyczącego prawa pracy

5.2. Zakaz dyskryminacji na rynku pracy

5.3. Instrumenty i cele polityki UE w dziedzinie zatrudnienia
 

6.1. Malejąca populacja świata i Europy

6.2. Polityka prorodzinna i aktywność zawodowa kobiet

6.3. Starzejąca się Europa – wyzwania dla systemów emerytalnych
 

7.1. Działania krajów członkowskich przeciw ubóstwu i wykluczeniu społecznym

7.2. Promowanie spójności społecznej oraz równych szans dla wszystkich obywateli UE

7.3. Podsumowanie
 

8.1. Podstawowe cele strategii w odniesieniu do polityki społecznej

8.2. Polityka zatrudnienia do 2020 roku

8.3. Koncepcja flexicurity w procesie transformacji rynku pracy

8.4. Kapitał intelektualny jako priorytet Prezydencji Polski w Radzie Unii Europejskiej

8.5. Dylematy unijnej polityki rynku pracy
 

9.1. Problemy i priorytety europejskiej polityki społecznej

9.2. Kierunki i metody europeizacji polityki społecznej a nowy model państwa opiekuńczego