Funkcje komunikacji niewerbalnej w interakcji mówcy i tłumacza

Jest to pierwsza polska książka poświęcona roli gestu w tłumaczeniu ustnym. Przekład międzyjęzykowy kojarzy się zwykle z dylematami w zakresie słów: jak wiernie oddać pewne idiomy, frazeologizmy itp. W przekładzie ustnym, oprócz występowania warstwy werbalnej, dochodzi do pozasłownego spotkania mówcy i tłumacza. Jeśli ów drugi nie jest zamknięty w kabinie i jeśli patrzy na osobę, której słowa przekłada – lepiej ją rozumie i lepiej tłumaczy. Widzi to, co umożliwia bezpośredni kontakt: mimikę, gesty i inne znaki niewerbalne. Dzięki temu może odczytać uczucia, ironię czy żarty częstokroć niewidoczne w słowach. Współpraca mówcy i tłumacza, którą śmiało można nazwać interakcją między nimi, wielorako służy efektom tłumaczenia. Studium Amelii Kiełbawskiej zarysowuje główne problemy komunikacji niewerbalnej w tłumaczeniu ustnym w sposób rzetelny i lapidarny. Dzięki analizie kilkudziesięciu przykładów pokazuje wagę bezpośredniego kontaktu mówcy i tłumacza. Praca, wpisując się w myśl kognitywną i translatologiczną, uzasadnia potrzebę „wypuszczenia tłumacza z kabiny”. Dużą wartość ma załączenie płyty CD z analizowanymi nagraniami filmowymi, dzięki której czytelnik sam może śledzić i weryfikować prowadzone badania. Niniejsza książka z pewnością zaciekawi szerokie kręgi odbiorców i przyda się lingwistom, tłumaczom, neofilologom, badaczom gestów, psychologom, studentom filologii obcych oraz wszystkim innym, zainteresowanym rolą środków niewerbalnych w procesie komunikacji. W dobie intensywnych kontaktów międzynarodowych może okazać się szczególnie cenna i pomocna. 

Amelia Kiełbawska (ur. 1984 we Wrocławiu) – absolwentka Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Wrocławskiego, studiowała też na Uniwersytecie Jagiellońskim. Doktorantka w Zakładzie Językoznawstwa Stosowanego w Instytucie Filologii Polskiej UWr. Laureatka Stypendium Prezydenta Wrocławia i Olimpiady Literatury i Języka Polskiego. Zajmuje się badaniami z zakresu językoznawstwa kognitywnego, semantyki, komunikacji niewerbalnej i semiotyki wizualnej.

SPIS TREŚCI

Wstęp

Część I. PROBLEMY TEORII I METODOLOGII
I. Funkcje komunikacji niewerbalnej
1. Definicja komunikacji niewerbalnej
2. Funkcje językowe
3. Typologie gestów
4. Język a gesty
5. Język i gest a procesy myślowe
II. Tłumaczenie ustne
1. Istota tłumaczenia
2. Rodzaje tłumaczenia ustnego
3. Tłumaczenie ustne jako sytuacja komunikacyjna
III. Komunikacja niewerbalna w tłumaczeniu
1. Wartości płynące ze współobecności uczestników tłumaczenia
2. Mowa ciała w tłumaczeniu – udział kodów i płaszczyzn
3. Dotychczasowe badania nad KNW w przekładzie ustnym

Część II. ANALIZA MATERIAŁU BADAWCZEGO
I. Prezentacja materiału badawczego
1. Sytuacja komunikacyjna na tle teorii tłumaczenia
2. Główne językowe i niewerbalne aspekty badanego źródła
3. Kody komunikacji niewerbalnej w analizowanej sytuacji
II. Funkcje mowy ciała w interakcji mówca – tłumacz
1. Płaszczyzna interpersonalna – niewerbalne środki relacji osobowych
1.1. Adaptacja
1.2. Wzajemne porozumienie, gotowość do tłumaczenia
1.3. Rozumienie i gotowość do tłumaczenia ze strony
tłumacza z jednoczesną prośbą o kontrolowanie przekładu
1.4. Akceptacja ze strony mówcy
1.5. Kontrola przekładu i instruowanie tłumacza przez mówcę
1.6. Precyzowanie przez mówcę pojedynczych,
niezrozumianych przez tłumacza pojęć
1.7. Przerwanie rozpoczętego tłumaczenia
1.8. Zaniechanie tury tłumacza, prośba o powtórzenie
2. Płaszczyzna narracyjna – niewerbalne formy przekładu treści
2.1. Przekład pełny – trójkanałowy (J -P -K na J -P -K)
2.1.1. Podobna konceptualizacja
2.1.2. Odmienna konceptualizacja
2.2. Przekład niepełny (J -P -G -M na J -P lub J -P -M)
2.3. Przekład intersemiotyczny (J -P -K na J)
Wnioski i postulaty badawcze
Bibliografia
Spis ilustracji
Płyta CD (nagrania filmowe)