Funkcjonowanie systemu rodziny czasowo niepełnej z powodu migracji w percepcji młodzieży z mózgowym porażeniem dziecięcym

Książka […] wypełnia lukę w badaniach dotyczących funkcjonowania emocjonalnego i społecznego dzieci niepełnosprawnych w rodzinach migracyjnych […]. Należy wyrazić duże uznanie za trud włożony w ilościowe opracowanie wyników oraz wielostronną analizę statystyczną, a także podkreślić wysoki poziom merytoryczny (szczególnie w części teoretycznej), bogatą literaturę polską i obcojęzyczną, prawidłowe wyliczenia statystyczne, poprawny język naukowy i syntetyczne ujęcie treści empirycznych.

dr hab. Henryk Cudak

Anna Gagat-Matuła podejmuje współcześnie ważną ze społecznej i wychowawczej perspektywy problematykę. Na uznanie […] zasługuje zastosowanie/połączenie w przeprowadzonym projekcie naukowym nie tylko różnych typów badań, ale także wielu technik i narzędzi. Stawiając sobie ambitne i trudne cele badawcze, autorka znakomicie poradziła sobie z realizacją założonej procedury, zarówno z syntetyczną prezentacją dużej ilości wyników, jak i ich analizą, zważywszy, że były to porównawcze badania wielu zmiennych, szczegółowo określonych w wykonanym projekcie naukowym […].

prof. dr hab. Ewa Syrek

Niniejsza publikacja odwołuje się do teorii systemowej. Podejście wymagało zastosowania metod badawczych, które ujmowałyby rodzinę jako całość. Badania koncentrowały się wokół zagadnienia funkcjonowania systemu rodziny czasowo niepełnej z powodu migracji rodzica w percepcji młodzieży z MPD. Ważnym celem było przedstawienie podobieństw lub różnic w zakresie percepcji funkcjonowania systemu rodziny przez młodzież z MPD (badaniami objęto rodziny czasowo niepełne z powodu migracji) i młodzież pełnosprawną z rodzin czasowo niepełnych z powodu migracji. Priorytetem było także ukazanie tych zmiennych (migracyjnych, globalnych, relacyjnych), które wykazują związek ze zrównoważonym i niezrównoważonym typem rodziny czasowo niepełnej w percepcji młodzieży z MPD. Pracy postawiono cel poznawczy i praktyczny.

Książka zawiera badania własne przeprowadzone na terenie Polski Wschodniej (woj. warmińsko-mazurskie, woj. podlaskie, woj. lubelskie, woj. świętokrzyskie, woj. podkarpackie, woj. małopolskie).

Składa się z siedmiu rozdziałów. Pierwszy dotyczy MPD, w którym zaprezentowano różne definicje i klasyfikacje. Przybliżono czynniki ryzyka wystąpienia zespołu oraz ukazano funkcjonowanie dziecka z MPD w rodzinie. W rozdziale drugim przedstawiono najważniejsze cechy i zasady myślenia systemowego o rodzinie. Dokonano charakterystyki rodziny jako systemu, kolejno przedstawiono i wyjaśniono: relacje w rodzinie, strategie radzenie sobie ze stresem, Model Kołowy, a także zjawisko bliskości i intruzyjności. Trzeci rozdział poświęcony został problematyce migracji. W tym miejscu zaprezentowano pojęcia i koncepcje wyjaśniające wspomniane zjawisko. Przedstawiono definicje i typy rodzin czasowo niepełnych z powodu migracji, a także opisano sytuację wychowawczą, jaka w nich panuje. Ukazano konsekwencje migracji dla życia rodzinnego. Przybliżono poczucie osamotnienia i sieroctwo młodzieży w rodzinie czasowo niepełnej z powodu migracji. W rozdziale czwartym określono założenia problemowe i ich możliwe rozwiązania hipotetyczne. Zaprezentowano zastosowane w badaniach narzędzia i dokonano charakterystyki grupy. Opisano sposób zbierania danych oraz ich analizy. Rozdział piąty zawiera charakterystykę typów rodzin czasowo niepełnych: zrównoważonych, pośrednich, niezrównoważonych – wyodrębnionych na podstawie Modelu Kołowego. Dokonano analiz porównawczych wyodrębnionych typów rodzin, opierając się na zmiennych: globalnych, relacyjnych, migracyjnych. Porównano także typy rodzin czasowo niepełnych z powodu migracji w percepcji badanej młodzieży (niepełnosprawnej/pełnosprawnej). W rozdziale szóstym przedstawiono wyniki analiz korelacyjnych dla zrównoważonego, pośredniego, niezrównoważonego typu rodzin czasowo niepełnych w percepcji młodzieży z MPD. W rozdziale siódmym opracowano model zrównoważonego systemu rodziny niepełnej wychowującej młodzież z MPD, jak również ukazano wyniki regresji wielozmiennowej i konfirmacyjnej analizy czynnikowej. Książkę kończy ogólne podsumowanie i wnioski dla praktyki wynikające z badań. Implikacje skierowane są zarówno do osób wspomagających rodziny z dzieckiem z niepełnosprawnością, jak i zajmujących się praktyką naukową.

Niniejsza publikacja zawiera treści, które mieszczą się w wymiarze pedagogiki specjalnej, pedagogiki społecznej, psychologii i socjologii.

Spis treści:

Wstęp         

Rozdział I
Mózgowe porażenie dziecięce w świetle literatury     
1.1. Definicja mózgowego porażenia dziecięcego       
1.2. Klasyfikacja mózgowego porażenia dziecięcego       
1.3. Czynniki ryzyka mózgowego porażenia dziecięcego     
1.4. Młodzież z mózgowym porażeniem dziecięcym w rodzinie    

Rozdział II
Rodzina jako system     
2.1. Charakterystyka rodziny w teorii systemowej     
2.2. Relacje w rodzinie      
2.3. Strategie radzenia sobie ze stresem       
2.4. Rodzina w Modelu Kołowym Olsona       
2.5. Bliskość i intruzyjność w rodzinie     

Rozdział III
Młodzież w obliczu migracji zagranicznej rodziców      
3.1. Współczesne migracje zagraniczne – analiza zjawiska     
3.2. Pojęcie i typy rodzin czasowo niepełnych
z powodu migracji rodziców  
3.3. Sytuacja wychowawcza w rodzinie czasowo niepełnej
z powodu migracji       
3.4. Konsekwencje migracji dla życia rodzinnego      
3.5. Poczucie osamotnienia i sieroctwo młodzieży
w rodzinie czasowo niepełnej z powodu migracji  

Rozdział IV
Metodologia badań       
4.1. Przedmiot i cel badań       
4.2. Problemy badawcze i hipotezy robocze       
4.3. Zmienne i wskaźniki     
4.4. Metoda, techniki i narzędzia badawcze         
4.5. Charakterystyka badanych grup        
4.6. Informacje o badanej młodzieży     
4.7. Informacje o rodzinach czasowo niepełnych z powodu migracji     
4.8. Strategia badań i analiza statystyczna danych       

Rozdział V
Typy rodzin czasowo niepełnych z powodu migracji w percepcji młodzieży
z MPD i pełnosprawnej – analiza porównawcza     
5.1. Charakterystyka typów rodzin czasowo niepełnych
z powodu migracji w percepcji młodzieży z MPD     
5.1.1. Analiza porównawcza typów rodzin czasowo niepełnych
z powodu migracji w percepcji młodzieży z MPD
w zakresie komunikacji i satysfakcji z życia rodzinnego    
5.1.2. Analiza porównawcza typów rodzin czasowo niepełnych
z powodu migracji w percepcji młodzieży z MPD
w zakresie strategii radzenia sobie w sytuacjach trudnych  
5.1.3. Analiza porównawcza typów rodzin czasowo niepełnych
z powodu migracji w percepcji młodzieży z MPD
w zakresie relacji rodzinnych     
5.1.4. Analiza porównawcza typów rodzin czasowo niepełnych
z powodu migracji w percepcji młodzieży z MPD
w zakresie bliskości i intruzyjności     
5.1.5. Analiza porównawcza typów rodzin czasowo niepełnych
z powodu migracji w percepcji młodzieży z MPD ze względu
na płeć rodzica migrującego i czas migracji rodzica     
5.2. Charakterystyka typów rodzin czasowo niepełnych
z powodu migracji w percepcji młodzieży pełnosprawnej    
5.2.1. Analiza porównawcza typów rodzin czasowo niepełnych
z powodu migracji w percepcji młodzieży pełnosprawnej
w zakresie komunikacji i satysfakcji z życia rodzinnego     
5.2.2. Analiza porównawcza typów rodzin czasowo niepełnych
z powodu migracji w percepcji młodzieży pełnosprawnej
w zakresie strategii radzenia sobie w sytuacjach trudnych  
5.2.3. Analiza porównawcza typów rodzin czasowo niepełnych
z powodu migracji w percepcji młodzieży pełnosprawnej
w zakresie relacji rodzinnych    
5.2.4. Analiza porównawcza typów rodzin czasowo niepełnych
z powodu migracji w percepcji młodzieży pełnosprawnej
w zakresie bliskości i intruzyjności      
5.2.5. Analiza porównawcza typów rodzin czasowo niepełnych
z powodu migracji w percepcji młodzieży pełnosprawnej
ze względu na płeć rodzica migrującego i czas migracji
rodzica       
5.3. Analiza porównawcza typów rodzin czasowo niepełnych
z powodu migracji w percepcji badanej młodzieży    
5.3.1. Analiza porównawcza typów rodzin czasowo niepełnych
z powodu migracji w percepcji badanej młodzieży
w zakresie komunikacji i satysfakcji z życia rodzinnego   
5.3.2. Analiza porównawcza typów rodzin czasowo niepełnych
z powodu migracji w percepcji badanej młodzieży w zakresie strategii radzenia sobie w sytuacjach trudnych
 5.3.3. Analiza porównawcza typów rodzin czasowo niepełnych
z powodu migracji w percepcji badanej młodzieży
w zakresie relacji w rodzinie   
5.3.4. Analiza porównawcza typów rodzin czasowo niepełnych
z powodu migracji w percepcji badanej młodzieży w zakresie bliskości i intruzyjności     
5.3.5. Analiza porównawcza typów rodzin czasowo niepełnych
z powodu migracji w percepcji badanej młodzieży ze względu
na płeć rodzica migrującego i czas migracji rodzica     

Rozdział VI
Migracyjne, globalne i relacyjne korelaty funkcjonowania rodzin
czasowo niepełnych z powodu migracji wychowujących młodzież z MPD     
6.1. Migracyjne, globalne i relacyjne korelaty funkcjonowania
zrównoważonych rodzin       
6.1.1. Typ zrównoważony a zmienne migracyjne     
6.1.2. Typ zrównoważony a zmienne globalne     
6.1.3. Typ zrównoważony a zmienne relacyjne  
6.2. Migracyjne, globalne i relacyjne korelaty funkcjonowania pośrednich rodzin     
6.2.1. Typ pośredni a zmienne migracyjne  
6.2.2. Typ pośredni a zmienne globalne     
6.2.3. Typ pośredni a zmienne relacyjne   
6.3. Migracyjne, globalne i relacyjne korelaty funkcjonowania niezrównoważonych rodzin
6.3.1. Typ niezrównoważony a zmienne migracyjne   
6.3.2. Typ niezrównoważony a zmienne globalne  
6.3.3. Typ niezrównoważony a zmienne relacyjne  

Rozdział VII
Model zrównoważonego systemu rodziny czasowo niepełnej
z powodu migracji wychowującej młodzież z MPD
7.1. Wyniki regresji wielozmiennowej   
7.2. Konfirmacyjna analiza czynnikowa

Zakończenie      

Wnioski  

Aneks     

Bibliografia