Jak rozmawiać z dziećmi o chorobie cierpieniu i śmierci. Opowiadania i bajki

Dzieciństwo kojarzy nam się z bezpieczeństwem. Z beztroskim światem zabawy, chronionym przez dorosłych, w którym nic złego nie może się zdarzyć. Czasem jednak codzienność i poczucie bezpieczeństwa zaczynają się niepokojąco chwiać. Ma to miejsce zwłaszcza w sytuacjach, gdy w rodzinie dzieje się inaczej niż dotychczas. Pojawiają się wtedy stawiane przez dzieci pytania, na które dorośli nie umieją lub boją się odpowiadać. No bo jak powiedzieć prawdę…? I czy w ogóle trzeba…? I jak to zrobić, żeby nie zabolało...? Przychodzi jednak moment, kiedy pytania stawiane przez dzieci wymuszają niejako konieczność nauczenia się rozmów z nimi, przygotowania dzieci i siebie na chorowanie, cierpienie i życie po odejściu kogoś ukochanego. Kontakt z chorymi przewlekle uczy prawdy, do której nikogo nie trzeba przekonywać: że diagnoza choroby przewlekłej i możliwość śmierci zaskakują zawsze, w każdym momencie ludzkiego życia. Są jak wybuch wojny, kiedy cały dotychczasowy świat staje na głowie. Książka nie stanowi antidotum na ból i cierpienie, których uczestnikami stają się dzieci. Nie jest też książką ze złotymi, zawsze skutecznymi metodami. Jest jednak pewną propozycją, jak zadbać o dzieci w tak trudnej dla nich sytuacji.

Poradnik kierujemy do rodzin, w których pojawia się choroba przewlekła i śmierć, które stają wobec trudnej konieczności rozmowy z dziećmi o chorobie i ewentualnej śmierci. Może ona również posłużyć osobom pracującym na co dzień z dziećmi, które miały lub mają kontakt z chorobą i cierpieniem w swoim otoczeniu: wychowawcom, nauczycielom i pedagogom, pielęgniarkom i lekarzom, osobom duchownym, psychologom i innym, którzy takiej wiedzy poszukują.

Spis treści:

Wstęp

Część I. Trochę teorii. O rozwoju, chorobie i śmierci

1. Rozwój psychiczny, emocjonalny i moralny dziecka
1.1. Wiek przedszkolny
1.2. Wiek młodszy szkolny
2. Choroba, cierpienie i śmierć
2.1. Choroba i cierpienie
2.2. Śmierć i utrata
3. Dzieci w konfrontacji z chorobą, cierpieniem i śmiercią
3.1. Dzieci w sytuacji diagnozy choroby przewlekłej
3.2. Gdy choroba wraca lub się pogłębia
3.3. Śmierć i żałoba w doświadczeniu dzieci

Część II. Opowiadania i bajki. Dla dorosłych i dla dzieci…

Wprowadzenie. Dlaczego opowiadania i bajki są potrzebne dzieciom?

1. Kiedy zdrowie przybiera jesienne kolory – o chorowaniu
Tata jest chory
Babcia nie pójdzie ze mną na lody
Moje ulubione motyle
Czy to moja wina?
Choroba o nazwie jak rak
Moja łysa mama
Operacja

2. Umieranie
Przyjaźń
Czy mogę zrobić mamie herbatę?
Chcę ci powiedzieć, że cię kocham…
Dlaczego ten kotek się nie rusza

3. Żałoba
Kiedy zabierają mi dziadka
Pożegnanie
Pejzaż zimowy
Możesz mi opowiedzieć o mamie?

4. Powrót do równowagi
I znowu uśmiechają się lalki…

Część III. Informacje ważne i przydatne

1. Kontakt i rozmowa z dziećmi – na co zwrócić szczególną uwagę
2. Gdzie szukać informacji i wsparcia – kilka przydatnych informacji
3. Pomocne książki

Zakończenie
Bibliografia