Kacper na tropie zła

Zapraszamy do wyjątkowej publikacji autorstwa Ireny Bukowskiej "Kacper na tropie zła". Kim jest Kacper i o czym jest polecana książka?

Kacper jest licealistą, dociekliwym i refleksyjnym młodym człowiekiem. Marzy mu się bywanie w różnych światach, w różnym czasie. Gdy spotyka w domu autorki książki, skatowanego psa przywiezionego z wypadu jest bardzo poruszony, pyta jak to się dzieje, że człowiek może być tak okrutny?

Będąc na obozie żeglarskim, trafia wraz ze swoim kolegą Piotrkiem, na statek widmo. Statek ten jest metaforą mitu o dwóch duszach przyjętych w manicheizmie: dusza dobra wywodzi się z jasności, zła dusza pochodzi z ciemności. Przyjaciele pochłonięci przez ciemności doświadczają budzącego się w nich zła, złych uczuć: nienawiści, nieżyczliwości itp. Pogląd Manesa o dwóch duszach (substancjalnym podłożu dobra i zła) towarzyszy rozumowaniu chłopców do końca książki.

Po uwolnieniu się z mocy ciemności, dziwne i nieprzewidywalne wydarzenia pozwalają chłopcom spotykać filozofów, którzy objaśniają im przyczyny zła tkwiące w człowieku, lub poza nim. Augustyn nawołuje do ascezy i w przeciwieństwie do Manesa, twierdzi, że istnieje tylko dobry Bóg, a zło jest jedynie brakiem dobra.

Następuje też konfrontacja poglądów Tomasza z Akwinu z poglądami Arystotelesa co do struktury bytu i braku w tej strukturze miejsca na zło. Ważnym zagadnieniem w kontekście przyczyny zła są namiętności i przyjemności, np. Kartezjusz nie potępia namiętności, ale zaleca ich kontrolowanie przez rozum.

Wyłania się XVII - wieczny problem człowieka - kim jest? Czy posiada duszę? Czy człowiek jest tylko biologicznie uwarunkowaną maszyną?

Jest też platońska teoria duszy i obrazowo przedstawione konsekwencje braku harmonii między jej częściami i cnotami. Wszystkie problemy filozoficzne pokazane są na tle konkretnych sytuacji. Chłopcy spotykają Augustyna wśród jego wiernych w bazylice w Hipponie, przez jakiś czas przebywają w XIII- wiecznym klasztorze, następnie w XVII- wiecznym Paryżu. Biorą udział w wykładach na uniwersytecie, w sekcji zwłok na rynku miasta, w straceniu czarownicy na szafocie.

Tańcząca dziewczyna dla Leibniza jest w książce pierwowzorem Monady – najmniejszej, duchowej cząsteczki, podstawy rzeczywistości, zaś w Kacprze budzi uczucie pierwszej miłości. Wszyscy filozofowie spotkani przez bohaterów książki, wymienieni są w nocie o filozofach.

Niezwykle trudno jest w krótkiej notatce oddać charakter i treść tej książki. Brakuje wątku przygodowego, który jest tutaj ważnym podłożem dla problemów natury filozoficznej.

Istotny też jest język książki, zabarwiony humorem, a także sposób rozumowania chłopców w zderzeniu z konkretnymi sytuacjami i poglądami filozofów.

Tekst podzielony jest według zagadnień. Tytuły poszczególnych fragmentów (rozdziałów) niczego nie wyjaśniają, raczej mają budzić zaciekawienie.
 

Spis treści:

Jak to się zaczęło? 

O tym, jak zło wylazło z ciemności i co z tego wynikło 

Manes ujawnia tajemnicę światła i ciemności 

O tym, jak złe namiętności prowadzą do zła 

Nie ma złej mocy. Istnieje tylko Bóg 

Tajemnica góry Tomasza z Akwinu 

Klasztorne życie i dysputa na temat przyjemności 

Kto ma rację: Arystoteles czy Tomasz z Akwinu? 

Kacper spotyka Monadę 

Dusza myśląca w automacie  

Dlaczego Julien Offray de La Mettrie uciął głowę kurczakowi? 

Sekcja zwłok, czyli dowód na istnienie człowieka-maszyny  

Kto odbiera krowom mleko i co za to grozi?

Dzieło szatana umieszczone w oku 

Eureka! Źródłem zła jest cywilizacja!  

Kto jest ojcem Monady?  

Trzy części duszy i co z tego wynika? 

Gdzie dusza się rozpada, tam królują zuchwalstwo i pożądliwość

Z jakiego powodu Thomas Hobbes wymyślił Lewiatana? 

Czy świat może być jeszcze gorszy, niż jest?

O filozofach, z którymi rozmawiał Kacper 

Słowniczek 

Bibliografia