Kategoria punktu widzenia w przekładzie ustnym z perspektywy językoznawstwa kognitywnego. W relacji język polski – język angielski

Seria JĘZYKOZNAWSTWO KOGNITYWNE. Studia i analizy. Tom 8

Książka stanowi próbę ukazania szeregu zjawisk semantycznych, które wspólnie określić można mianem zmian – czy też przesunięć – punktu widzenia osoby mówiącej, przez pryzmat aparatu pojęciowego, jaki oferuje językoznawstwo kognitywne, na materiale przekładu ustnego. Analiza licznych autentycznych przykładów z tłumaczeń w parze języków polski–angielski pozwala autorowi wskazać kilka interesujących regularności i zależności w ramach relacji między tłumaczeniem konsekutywnym a symultanicznym, a także zaoferować implikacje dla dydaktyki przekładu ustnego.


Łukasz Wiraszka – tłumacz języka angielskiego, pasjonat językoznawstwa kognitywnego, wykładowca w Katedrze UNESCO do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Spis treści

Wstęp
Rozdział 1. Przekład ustny – kwestie teoretyczne
1.1. Wprowadzenie
1.2. „Taktyki przetrwania”
1.2.1. Przeformułowanie/segmentacja
1.2.2. Uproszczenie/generalizacja
1.2.3. Pominięcie
1.2.4. Wyjaśnienie/omówienie
1.2.5. Antycypacja
1.3. Ocena przekładu ustnego – normy
1.4. Uzasadnienie podjętych badań
Rozdział 2. Kategoria punktu widzenia w badaniach nad językiem
2.1. Punkt widzenia jako metafora
2.2. „Plany” Uspienskiego
2.2.1. Plan charakterystyki czasowo‑przestrzennej
2.2.2. Plan frazeologii
2.2.3. Plan psychologii
2.2.4. Plan ideologii
2.3. Klasyfikacja Fowlera
2.3.1. Płaszczyzna psychologiczna
2.3.2. Płaszczyzna ideologiczna
2.4. Model Simpsona
2.4.1. Plan psychologii – modalność
2.4.2. Plan ideologii – struktura zdania
2.5. Podsumowanie
Rozdział 3. Kategoria punktu widzenia w świetle językoznawstwa kognitywnego
3.1. Kognitywne podejście do języka
3.2. Gramatyka kognitywna
3.2.1. Wymiary obrazowania
3.2.1.1. Selekcja
3.2.1.2. Poziom uszczegółowienia
3.2.1.3. Wyrazistość
3.2.1.4. Perspektywa
3.2.2. Subiektyfikacja/obiektyfikacja
3.2.3. Dynamika sił i model sceny
3.3. Model kategorii punktu widzenia
Rozdział 4. Wyznaczniki punktu widzenia w językach polskim i angielskim
4.1. Deiksa
4.1.1. Deiksa przestrzenna
4.1.2. Deiksa czasowa
4.1.3. Deiksa społeczna
4.2. (Nie)określoność
4.3. Modalność
4.3.1. Modalność epistemiczna
4.3.2. Modalność deontyczna
4.4. Subiektywizm/obiektywizm
4.5. Wartościowanie
4.6. Wyrazistość informacji
4.6.1. Struktura informacyjna zdania
4.6.2. Zdanie złożone
4.6.3. Uwydatnienie
4.7. Konceptualizacja zdarzenia
Rozdział 5. Punkt widzenia w przekładzie ustnym – analizy
5.1. Deiksa czasowa
5.2. Deiksa społeczna
5.3. Modalność epistemiczna
5.4. Subiektywizm/obiektywizm
5.5. Wartościowanie
5.6. Wyrazistość informacji
5.7. Konceptualizacja zdarzenia
5.8. Poziom uszczegółowienia
5.9. Synteza
Wnioski
Bibliografia
Indeks osobowy
Indeks rzeczowy