Literatura jako trop rzeczywistości. Poetyka epifanii w nowoczesnej literaturze polskiej
- Wydawca: Universitas Rok wydania: 2012 Oprawa: miękka ISBN: 9788324217410 Ilość stron: 288 Format: 16,5 x 23,5 cm
Seria HORYZONTY NOWOCZESNOŚCI. Tom 21
HORYZONTY NOWOCZESNOŚCI poświęcone są prezentacji studiów nad tymi nurtami w literaturze, teorii, filozofii i historii kultury, których specyfikę określają horyzonty nowoczesności. W monografiach oraz zbiorach prac polskich i tłumaczonych, składających się na kolejne tomy serii, problematyka nowoczesności stanowi punkt dojścia, obszar centralny bądź przedmiot krytycznych odniesień i przewartościowań - pozostając niezmiennie w kręgu zasadniczych badawczych zainteresowań.
Komitet redakcyjny
Michał Paweł Markowski, Ryszard Nycz (przewodniczący), Małgorzata Sugiera
Ryszard Nycz – teoretyk i historyk literatury. Pracownik Instytutu Badań Literackich PAN oraz Profesor Instytutu Polonistyki UJ, redaktor naczelny dwumiesięcznika „Teksty Drugie”. Zajmuje się teorią literatury oraz historią nowoczesnej i ponowoczesnej literatury i kultury. Autor m.in. książek: Sylwy współczesne. Problem konstrukcji tekstu (1984, 1996), Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze (1993, 2000), Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie (1997). Redaktor m.in. tomów: Po strukturalizmie. Współczesne badania teoretycznoliterackie (1992), Postmodernizm. Antologia przekładów (1997, 1998), Odkrywanie modernizmu (1998), Dekonstrukcja w badaniach literackich (2000).
CZĘŚĆ PIERWSZA
"Wyrażanie niewyrażalnego" w literaturze nowoczesnej (wybrane zagadnienia)
1. Niewyrażalność i nowoczesność
2. Od kłamstwa języka do prawdy sztuki
3. Od "odpowiedniego" wyrazu do "krystalizacji" słownej
4. Od estetyki niewyrażalności do koncepcji dzieła jako epifanii
5. Zarys wniosków: epifanie romantyczne, modernistyczne i negatywne
Osoba w nowoczesnej literaturze: ślady obecności
1. Spojrzenie wstecz i parę wątpliwości
2. "Muszę być w środku tego, o czym opowiadam": w stronę literatury osobistej (trzy uwagi o pozycji autora w nowoczesnej literaturze)
3. "Każdy z nas jest przybyszem". Wzory tożsamości w literaturze polskiej XX wieku
4. Dopowiedzenia
Poetyka epifanii a początki nowoczesności
1. Uwaga wstępna
2. Lekcja Cypriana Norwida: "prostotliwe parabole"
3. Młoda Polska: od retoryki ekstazy do "tajemnic życia codziennego"
4. "Niewidzialna aureola zwykłych rzeczy". Motywy hofmannsthalowskie w pisarstwie Karola Ikrzykowskiego
CZĘŚĆ DRUGA
"Słowami... w świat wyglądam". Bolesława Leśmiana poezja nowoczesna
1. Młodopolska genealogia i narodziny poety
2. Z estetyki polskiego modernizmu: Bolesława Leśmiana o prawdzie dzieła sztuki
3. Zwiewność: poetyka wiersza modernistycznego
4. Dopowiedzenie
Wiersz jest "jak raca". Juliana Przybosia poetyka oświecenia a estetyka nowoczesna
1. Jak raca
2. Późna poetyka Przybosia: Imię czyli odpowiednie rzeczy słowo
3. Poetyka oświecenia a koncepcja dzieła jako fajerwerku
"Wyrwać z rzeczy chwilę zobaczenia": Czesława Miłosza tropienie realności
1. "Nostalgia za nieosiągalnym": o późnych poematach
2. Milosz wśród prądów epoki: cztery poetyki
Tadeusza Różewicza "tajemnica okaleczonej poezji"
1. Bez tajemnic
2. Nieprzenikalna prostota rzeczywistości
3. Trzy tajemnice poetyki Różewicza
4. Dopowiedzenie
"Zamknięty odprysk świata". O pisarstwie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego"
1. Scintilla narrationis
2. Ewokacje i reminiscencje
3. Pisarz "obszarów wyłączonych"
"Szare eminencje zachwytu". Miejsce epifanii w poetyce Mirona Białoszewskiego
1. Białoszewski przed Białoszewskim i poza
2. Dwie strategie pisarskie
3. Epifanie tradycyjne i nowoczesne
4. Uwagi końcowe
"Niepewna jasność" tekstu i "wierność" interpretacji. Wokół wiersza Zbigniewa Herberta Pan Cogito opowiada o kuszeniu Spinozy
1. Fakt poetycki i metodyka lektury
2. Status dyskursywny wiersza
3. Pole odniesień sematycznych
4. O czym jest wiersz: problem tematu
5. Co mówi wiersz: między tematem, intencją autorską a nieświadomością tekstu
6. Poezja jako hermeneutyka epifanicznego doświadczenia