Między linearnością a klikaniem O społecznych konstrukcjach podejść do uczenia się

Czym jest uczenie się człowieka? Dlaczego ludzie uczą się w różny sposób? Czy sytuacja społeczna może kształtować podejścia do uczenia się? Czy podejścia do uczenia się mogą mieć konstytucję historyczną? Jak podejście do uczenia się wpływa na kształt ludzkiej biografii? Próba odpowiedzi na pytania stanowiła cel tej książki.

     W książce postawiono hipotezę zakładającą, że podejścia do uczenia się są konstruowane społecznie. Procedurą sprawdzenia tej hipotezy była analiza sposobów uczenia się (rodzajów podejść do uczenia się) młodzieży posiadającej odmienny kapitał kulturowy.

     Książka stanowi rodzaj projektu ukierunkowanego na inne odczytanie teorii uczenia się. Inne, bo z jednej strony socjologiczne, z drugiej natomiast wykorzystujące bardzo rzadko stosowane w pedagogice narzędzie – autorski program komputerowy. Jest ona także pewną próbą odejścia od konwencji pisania o uczeniu się.

     Najważniejszym wnioskiem książki jest potwierdzenie stawianej w niej hipotezy. Podejścia do uczenia się są konstruowane społecznie – większość młodzieży o niskim kapitale kulturowym uczy się w sposób linearny, natomiast większość tej o wysokim – klikany.
 

Spis treści:

Przedmowa (Zbyszko Melosik)      
Wstęp    

Część I. Uczenie się – od neurobiologii do socjologii
Teoretyczne podstawy badań

Rozdział 1. Uczenie się w perspektywie neurobiologicznej    
Wprowadzenie    
1.1. Kształtowanie się myśli neurobiologicznej – rys historyczny    
1.2. Neuroanatomia i neurolokalizacja uczenia się    
1.3. Neurobiologia pamięci i procesy generatywne a uczenie się    
1.4. Plastyczność mózgu jako neurobiologiczna podstawa społecznych
konstrukcji podejść do uczenia się   
Podsumowanie      

Rozdział 2. Uczenie się w perspektywie psychologicznej   
Wprowadzenie    
2.1. Pojęcie Arystotelesowskiej epigenezy
w interpretacji predeterministycznej i probabilistycznej
jako baza psychologicznej teorii uczenia się      
2.2. Behawioryzm – uczenie się w wizji inżynierów społecznych    
2.3. Arystotelesowska epigeneza w interpretacji konstruktywistycznej
a uczenie się      
2.4. Uczenie się samorzutne i dyskursy dynamiki zainteresowań –
w poszukiwaniu matrycy analitycznej podejść do uczenia się    
Podsumowanie    

Rozdział 3. Uczenie się w perspektywie socjologicznej   
Wprowadzenie  
3.1. Społeczny konstruktywizm jako socjologiczna podstawa
społecznych konstrukcji podejść do uczenia się    

3.2. Teoria reprodukcji kulturowej Pierre’a Bourdieu
i Jeana-Claude’a Passerona a uczenie się    
3.3. Teoria reprodukcji ekonomicznej Samuela Bowlesa
i Herberta Gintisa oraz cyfrowa nierówność w Polsce
(digitariat – hipertekstualność versus proletariat – linearność)
a uczenie się       
3.4. Zwrot lingwistyczny w dyskursie humanistycznym
w kontekście linearności i klikania –
w poszukiwaniu matrycy analitycznej podejść do uczenia się  
Podsumowanie       


Część II. Społeczne konstruowanie podejść do uczenia się –
studium empiryczne

Rozdział 4. Metodologiczna charakterystyka badań własnych  
4.1. Cele badań, problemy i hipotezy badawcze    
4.2. Zmienne, ich kategorie i wskaźniki    
4.3. Metoda, techniki i narzędzia badawcze 
4.4. Dobór próby      

Rozdział 5. Eksploracja i tworzenie tekstu w trakcie uczenia się
osób o niskim i wysokim kapitale kulturowym   
Wprowadzenie   
5.1. Eksploracja tekstu w trakcie uczenia się a kapitał kulturowy 
5.1.1. Czas fiksacji na wybranych fragmentach tekstu
w trakcie uczenia a kapitał kulturowy 
5.1.2. Korzystanie w trakcie uczenia się z planu tekstu
a kapitał kulturowy    
5.1.3. Rodzaj sekwencji korzystania z hipertekstu
w trakcie uczenia się a kapitał kulturowy   
5.2. Tworzenie tekstu w trakcie uczenia się a kapitał kulturowy      
5.2.1. Deklarowany rodzaj stosowanych strategii tworzenia notatek
w trakcie uczenia się a kapitał kulturowy 
Wnioski      

Rozdział 6. Dynamika zainteresowań osób o niskim
i wysokim kapitale kulturowym    
Wprowadzenie      
6.1. Przejawiana dynamika zainteresowań a kapitał kulturowy   
6.1.1. Znaczenia nadawane zainteresowaniom
a kapitał kulturowy  

6.1.2. Treści zainteresowań deklarowane na aktualnym
oraz wcześniejszych etapach edukacji szkolnej
a kapitał kulturowy    
6.1.3. Struktura zainteresowań przejawiana na aktualnym
oraz wcześniejszych etapach edukacji szkolnej
a kapitał kulturowy    
6.1.4. Poziom aplikacji zainteresowań w szkole deklarowany
na aktualnym oraz wcześniejszych etapach edukacji szkolnej
a kapitał kulturowy    
6.1.5. Poziom aplikacji zainteresowań w szkole przejawiany
w przebiegu edukacji szkolnej a kapitał kulturowy    
6.1.6. Profil rozwoju zainteresowań przejawiany w przebiegu edukacji szkolnej a kapitał kulturowy 
Wnioski    

Rozdział 7. Społeczne konstrukcje podejść do uczenia się –
między linearnością a klikaniem    
Wprowadzenie      
7.1. Podejścia do uczenia się a kapitał kulturowy    
7.2. Weryfikacja hipotez – zestawienie podsumowujące      
Zakończenie    

Bibliografia    

Strony internetowe    


Aneks 

Załącznik 1. Treść poszczególnych stron InteractiveStory-Trackera    

Załącznik 2. Kwestionariusz      


Summary (Between the linear and the clicking
About the social constructs of approaches to learning)