Spis treści
Wstęp
O autorach
Podziękowania
Część I
Wprowadzenie do ekonomii
Rozdział 1. Czym jest ekonomia
1.1. Ekonomia i systemy ekonomiczne
1.1.1. Problem ekonomiczny
1.1.2. Rzadkość zasobów i konieczność wyboru
1.2. Jak ludzie podejmują decyzje
1.2.1. Ludzie są skazani na kompromisy
1.2.2. Koszt alternatywny (utraconych korzyści)
1.2.3. Myślenie w kategoriach wielkości krańcowych
1.2.4. Ludzie reagują na bodźce
1.3. Jak ludzie współdziałają ze sobą
1.3.1. Handel może się opłacać wszystkim
1.3.2. System kapitalistyczny
1.3.3. Rynek może być dobrą formą organizacji aktywności gospodarczej
1.3.4. Czasami państwo może usprawnić funkcjonowanie rynku
1.4. Jak działa gospodarka
1.4.1. Mikroekonomia i makroekonomia
1.4.2. Poziom życia zależy od ilości wytwarzanych dóbr i usług
1.4.3. Ceny rosną, gdy państwo drukuje zbyt dużo pieniędzy
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Rozdział 2. Myśleć jak ekonomista
2.1. Wprowadzenie
2.2. Metodologia ekonomii
2.2.1. Ekonomia jako nauka
2.2.2. Modele
2.2.3. Rodzaje rozumowania
2.2.4. Eksperymenty w ekonomii
2.2.5. Teorie
2.2.6. Falsyfikowalność
2.2.7. Rola założeń
2.3. Szkoły myślenia
2.3.1. Ekonomia neoklasyczna
2.3.2. Ekonomia feministyczna
2.3.3. Ekonomia marksistowska
2.3.4. Szkoła austriacka
2.4. Ekonomista jako doradca polityczny. Analiza pozytywna a analiza normatywna
2.5. Dlaczego ekonomiści się ze sobą nie zgadzają
2.5.1. Rozbieżność poglądów naukowych
2.5.2. Rozbieżność wyznawanych wartości
2.5.3. Podejmowanie decyzji w ekonomii
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Część II
Teoria rynków konkurencyjnych
Rozdział 3. Podaż i popyt jako siły rynkowe
3.1. Założenia modelu rynku konkurencyjnego
3.2. Popyt
3.2.1. Krzywa popytu: zależność między ceną a wielkością zapotrzebowania
3.2.2. Przesunięcie wzdłuż krzywej popytu
3.2.3. Popyt rynkowy a popyt indywidualny
3.2.4. Przesunięcie krzywej popytu a przesunięcie wzdłuż krzywej popytu
3.2.5. Przesunięcie krzywej popytu
3.3. Podaż
3.3.1. Krzywa podaży: zależność między ceną a ilością oferowaną
3.3.2. Przesunięcie wzdłuż krzywej podaży
3.3.3. Podaż rynkowa a podaż indywidualna
3.3.4. Przesunięcie krzywej podaży
3.4. Równowaga rynkowa
3.5. Cena jako wskazówka
3.5.1. Cena jako wskazówka dla nabywców
3.5.2. Cena jako wskazówka dla sprzedawców
3.5.3. Wzrost cen na rynku konkurencyjnym
3.6. Analiza zmian stanu równowagi rynkowej
3.7. Elastyczność
3.8. Elastyczność cenowa popytu
3.8.1. Elastyczność cenowa popytu i warunkujące ją czynniki
3.8.2. Elastyczność cenowa popytu w ujęciu matematycznym
3.8.3. Obliczanie elastyczności cenowej
3.8.4. Różnorodność krzywych popytu
3.8.5. Suma wydatków i utarg całkowity a elastyczność cenowa popytu
3.8.6. Elastyczność i suma wydatków a krzywa popytu o przebiegu liniowym
3.9. Inne rodzaje elastyczności popytu
3.9.1. Elastyczność dochodowa popytu
3.9.2. Mieszana elastyczność cenowa popytu
3.10. Elastyczność cenowa podaży
3.10.1. Elastyczność cenowa podaży i warunkujące ją czynniki
3.10.2. Elastyczność cenowa podaży w ujęciu matematycznym
3.10.3. Różnorodność krzywych podaży
3.10.4. Utarg całkowity a elastyczność cenowa podaży
3.11. Elastyczność podaży i popytu w praktyce
3.11.1. Dlaczego ceny biletów kolejowych zmieniają się w zależności od pory dnia
3.11.2. Dlaczego dochody rolników spadły mimo wzrostu wydajności
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Rozdział 4. Popyt a teoria wyboru konsumenta
4.1. Standardowy model ekonomiczny
4.2. Ograniczenie budżetowe: na co stać konsumenta
4.2.1. Zmiana dochodu
4.2.2. Zmiana ceny
4.3. Preferencje, czyli czego chce konsument
4.3.1. Krzywe obojętności jako odzwierciedlenie preferencji
4.3.2. Graficzne przedstawienie krzywych obojętności
4.3.3. Cztery cechy krzywych obojętności
4.3.4. Użyteczność całkowita i użyteczność krańcowa
4.3.5. Krańcowa stopa substytucji
4.3.6. Krzywe obojętności: dwa skrajne przypadki
4.4. Optymalizacja, czyli co wybiera konsument
4.4.1. Optymalny wybór konsumenta
4.4.2. Jak zmiana dochodu wpływa na decyzje konsumenta
4.4.3. Jak zmiana cen wpływa na decyzje konsumenta
4.4.4. Efekt dochodowy i efekt substytucyjny
4.4.5. Wykreślanie krzywej popytu
4.4.6. Ścieżka ekspansji dochodowej
4.4.7. Krzywa Engla
4.5. Czy ludzie rzeczywiście tak się zachowują
4.6. Behawioralne spojrzenie na zachowania konsumentów
4.6.1. Ludzie są zbyt pewni siebie
4.6.2. Ludzie przywiązują zbyt dużą wagę do pojedynczych, sugestywnych spostrzeżeń
4.6.3. Ludzie niechętnie zmieniają zdanie
4.6.4. Ludzie przejawiają tendencję do wyszukiwania przykładów potwierdzających ich obecne poglądy
4.6.5. Ludzie stosują uproszczone reguły wnioskowania
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Rozdział 5. Podaż a przedsiębiorstwa na rynkach konkurencyjnych
5.1. Koszty produkcji
5.2. Produkcja i koszty
5.2.1. Funkcja produkcji
5.2.2. Od funkcji produkcji do krzywej kosztu całkowitego
5.3. Miary kosztów
5.3.1. Koszty stałe i zmienne
5.3.2. Koszt przeciętny i koszt krańcowy
5.3.3. Krzywe kosztów i ich kształty
5.3.4. Typowe krzywe kosztów
5.4. Koszty w krótkim i długim okresie
5.5. Podsumowanie: rodzaje kosztów
5.6. Przychody ze skali produkcji
5.6.1. Korzyści i niekorzyści skali
5.6.2. Rodzaje korzyści skali
5.6.3. Zewnętrzne korzyści skali
5.6.4. Korzyści skali w praktyce
5.7. Czym jest rynek konkurencyjny
5.7.1. Utarg przedsiębiorstwa konkurencyjnego
5.7.2. Utarg całkowity, koszt całkowity i zysk
5.8. Maksymalizacja zysku i krzywa podaży przedsiębiorstwa konkurencyjnego
5.8.1. Prosty przykład maksymalizacji zysku
5.8.2. Zysk normalny i zysk nadzwyczajny
5.8.3. Krzywa kosztu krańcowego i decyzje dotyczące podaży
5.8.4. Decyzja o tymczasowym wstrzymaniu produkcji
5.8.5. Koszty utopione
5.8.6. Decyzja o wyjściu z rynku lub wejściu na rynek
5.8.7. Graficzny pomiar zysku
5.9. Krzywa podaży na rynku konkurencyjnym
5.9.1. Ujęcie krótkookresowe: podaż rynkowa przy stałej liczbie przedsiębiorstw
5.9.2. Ujęcie długookresowe: podaż rynkowa przy zmiennej liczbie przedsiębiorstw
5.9.3. Zmiana popytu w krótkim i długim okresie
5.9.4. Dlaczego długookresowa krzywa podaży może mieć przebieg wznoszący
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Rozdział 6. Konsumenci, producenci i efektywność rynków
6.1. Nadwyżka konsumenta
6.1.1. Skłonność do płacenia
6.1.2. Pomiar nadwyżki konsumenta za pomocą krzywej popytu
6.1.3. Nadwyżka konsumenta przy niższej cenie
6.1.4. Zastosowanie nadwyżki konsumenta
6.1.5. Czy nadwyżka konsumenta zawsze stanowi dobrą miarę dobrobytu ekonomicznego
6.2. Nadwyżka producenta
6.2.1. Koszt i skłonność do sprzedaży
6.2.2. Pomiar nadwyżki producenta za pomocą krzywej podaży
6.2.3. Wpływ zmiany ceny na nadwyżkę producenta
6.3. Efektywność rynku
6.3.1. Efektywność ekonomiczna i marnotrawstwo
6.3.2. Ocena stanu równowagi rynkowej
6.3.3. Efektywność a sprawiedliwość
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Część III
Interwencjonizm państwowy
Rozdział 7. Podaż, popyt i polityka państwa
7.1. Regulacja cen
7.1.1. Wpływ ceny maksymalnej na sytuację rynkową
7.1.2. Wpływ ceny minimalnej na sytuację rynkową
7.2. Podatki
7.2.1. Wpływ podatków obciążających sprzedawców na sytuację rynkową
7.2.2. Elastyczność a rozkład ciężaru opodatkowania
7.3. Subwencje
7.3.1. Wpływ subwencji na sytuację rynkową
7.3.2. Skutki subwencji
7.4. System podatkowy. Podatki a efektywność
7.5. Zbędna strata społeczna z tytułu opodatkowania
7.5.1. Wpływ podatku na uczestników rynku
7.5.2. Zbędne straty społeczne i korzyści z wymiany handlowej
7.5.3. Czynniki determinujące zbędną stratę społeczną
7.5.4. Wpływ wysokości podatków na zbędną stratę społeczną i dochody podatkowe
7.6. Obciążenia administracyjne
7.7. Konstrukcja systemu podatkowego
7.7.1. Cztery zasady podatkowe według Adama Smitha
7.7.2. Krańcowa i przeciętna stopa podatkowa
7.7.3. Podatek ryczałtowy
7.8. Podatki i sprawiedliwość
7.8.1. Zasada korzyści
7.8.2. Zasada zdolności do płacenia
7.8.3. Rozkład ciężaru opodatkowania a sprawiedliwość opodatkowania
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Rozdział 8. Dobra publiczne, zasoby wspólne i dobra społecznie pożądane
8.1. Różne rodzaje dóbr
8.2. Dobra publiczne
8.2.1. Problem gapowicza
8.2.2. Najważniejsze dobra publiczne
8.2.3. Problemy analizy kosztów i korzyści
8.2.4. Punkt optimum dla dobra publicznego
8.3. Zasoby wspólne
8.3.1. Tragedia wspólnego pastwiska
8.3.2. Najważniejsze zasoby wspólne
8.4. Dobra społecznie pożądane
8.4.1. Edukacja
8.4.2. Opieka zdrowotna, ubezpieczenia i fundusze emerytalne
8.5. Dobra społecznie niepożądane
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Rozdział 9. Zawodność rynku i efekty zewnętrzne
9.1. Zawodność rynku
9.2. Efekty zewnętrzne
9.2.1. Systemy przekonań
9.2.2. Koszty i korzyści społeczne wynikające z decyzji podmiotów rynkowych
9.3. Efekty zewnętrzne a nieefektywność rynku
9.3.1. Ekonomia dobrobytu — krótkie przypomnienie
9.3.2. Negatywne efekty zewnętrzne
9.3.3. Optimum społeczne albo rezultat efektywny społecznie
9.3.4. Pozytywne efekty zewnętrzne
9.3.5. Pozycjonalne efekty zewnętrzne
9.4. Prywatne rozwiązania problemu efektów zewnętrznych
9.4.1. Rodzaje rozwiązań prywatnych
9.4.2. Twierdzenie Coase’a
9.4.3. Dlaczego prywatne rozwiązania nie zawsze się sprawdzają
9.5. Polityka państwa w obszarze efektów zewnętrznych
9.5.1. Podejście nakazowo-kontrolne: regulacja
9.5.2. Polityka rynkowa: podatki i subwencje interwencyjne
9.5.3. Zbywalne pozwolenia na emisję zanieczyszczeń
9.6. Publiczno-prywatne rozwiązania problemu efektów zewnętrznych
9.6.1. Prawa własności
9.6.2. Przeciwdziałanie pozycyjonalnemu wyścigowi zbrojeń
9.6.3. Zastrzeżenia do ekonomicznego podejścia do problemu zanieczyszczenia środowiska
9.7. Zawodność państwa
9.7.1. Czynnik władzy
9.7.2. Teoria wyboru publicznego
9.7.3. Niewidzialna ręka rynku kontra interes publiczny
9.7.4. Motywy wyborców
9.7.5. Motywy polityków
9.7.6. Motywy biurokratów
9.7.7. Efekt wąskich interesów
9.7.8. Pogoń za rentą
9.7.9. Krótkoterminowość
9.7.10. Nieefektywność sektora publicznego
9.7.11. Kumoterstwo
9.7.12. Nieefektywność systemu podatkowego
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Część IV
Zachowanie przedsiębiorstw i struktury rynkowe
Rozdział 10. Decyzje produkcyjne przedsiębiorstw
10.1. Izokwanty i izokoszty
10.1.1. Izokwanty produkcji
10.1.2. Izokoszty
10.2. Kombinacja nakładów o najniższym koszcie
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Rozdział 11. Struktury rynkowe: monopol
11.1. Konkurencja niedoskonała
11.2. Przyczyny powstawania monopoli
11.2.1. Monopolizacja zasobów
11.2.2. Monopole państwowe
11.2.3. Monopole naturalne
11.2.4. Wzrost zewnętrzny
11.3. Decyzje produkcyjne i cenowe przedsiębiorstw monopolistycznych
11.3.1. Monopol a konkurencja
11.3.2. Utarg przedsiębiorstwa monopolistycznego
11.3.3. Maksymalizacja zysku
11.3.4. Zysk monopolowy
11.4. Koszt społeczny monopolu
11.5. Czy zysk monopolowy jest kosztem społecznym
11.6. Różnicowanie cen
11.6.1. Przykład ustalania ceny
11.6.2. Wnioski
11.6.3. Analiza mechanizmu różnicowania ceny
11.6.4. Przykłady różnicowania ceny
11.7. Polityka państwa wobec monopoli
11.8. Regulacja
11.8.1. Własność publiczna
11.8.2. Bezczynność
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Rozdział 12. Konkurencja monopolistyczna
12.1. Konkurencja między zróżnicowanymi produktami
12.1.1. Konkurencja monopolistyczna w ujęciu krótkookresowym
12.1.2. Równowaga długookresowa
12.1.3. Konkurencja monopolistyczna a konkurencja doskonała
12.1.4. Konkurencja monopolistyczna a dobrobyt społeczny
12.2. Reklama i budowanie marki
12.2.1. Kontrowersje wokół reklamy
12.2.2. Reklama jako wskaźnik jakości
12.2.3. Marki
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Rozdział 13. Oligopol
13.1. Charakterystyka oligopolu
13.2. Różnicowanie produktów
13.2.1. Współzależność
13.2.2. Przykład duopolu
13.2.3. Konkurencja, monopole i kartele
13.2.4. Równowaga w warunkach oligopolu
13.2.5. Jak wielkość oligopolu wpływa na sytuację rynkową
13.3. Teoria gier i ekonomia kooperacji
13.3.1. Dylemat więźnia
13.3.2. Oligopol jako przykład dylematu więźnia
13.3.3. Inne przykłady dylematu więźnia
13.3.4. Dylemat więźnia a dobrobyt społeczny
13.3.5. Dlaczego ludzie czasami kooperują
13.3.6. Gry pozycyjne
13.3.7. Istota wiarygodności
13.3.8. Groźby i wiarygodność
13.4. Bariery wejścia w oligopolu
13.5. Polityka państwa wobec oligopoli
13.5.1. Ograniczanie handlu i prawo o ochronie konkurencji
13.5.2. Kontrowersje wokół polityki ochrony konkurencji
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Rozdział 14. Rynki kontestowalne
14.1. Istota rynku kontestowalnego
14.2. Rynki doskonale kontestowalne a efektywność
14.3. Ekonomia skali na rynku kontestowalnym
14.4. Ograniczenia teorii rynków kontestowalnych
14.4.1. Koszty stałe jako bariera wejścia
14.4.2. Koszty utopione
14.4.3. Ceny zaporowe
14.4.4. Różnicowanie produktu
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Część V
Rynki czynników produkcji
Rozdział 15. Ekonomia rynków czynników produkcji
15.1. Teoria dystrybucji oparta na koncepcji produktu krańcowego
15.2. Popyt na pracę
15.2.1. Przedsiębiorstwo konkurencyjne maksymalizujące zysk
15.2.2. Funkcja produkcji i produkt krańcowy pracy
15.2.3. Wartość produktu krańcowego pracy i popyt na pracę
15.2.4. Popyt na czynniki produkcji i podaż produktów, czyli dwie strony tego samego medalu
15.2.5. Powody przesunięcia krzywej popytu na pracę
15.3. Podaż pracy
15.3.1. Wpływ płac na podaż pracy
15.3.2. Powody przesunięcia krzywej podaży pracy
15.4. Równowaga na rynku pracy
15.4.1. Zmiany podaży pracy
15.4.2. Zmiany popytu na pracę
15.6. Marksistowska teoria pracy
15.7. Rynek pracy w świetle ekonomii feministycznej
15.8. Monopson
15.9. Zróżnicowanie płac
15.9.1. Zróżnicowanie kompensacyjne
15.9.2. Kapitał ludzki
15.9.3. Zdolności, zaangażowanie i przypadek
15.9.4. Alternatywne spojrzenie na wykształcenie: sygnalizacja
15.9.5. Fenomen megagwiazdy
15.9.6. Płace przewyższające poziom równowagi
15.10. Ekonomia dyskryminacji
15.10.1. Dyskryminacja na rynku pracy
15.10.2. Dyskryminacja ze strony pracodawców
15.10.3. Dyskryminacja ze strony klientów i państwa
15.10.4. Model gustu pracodawcy Beckera
15.11. Pozostałe czynniki produkcji: ziemia i kapitał
15.11.1. Równowaga na rynkach ziemi i kapitału
15.11.2. Powiązania między czynnikami produkcji
15.12. Renta ekonomiczna
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Część VI
Nierówność
Rozdział 16. Nierówność dochodowa i ubóstwo
16.1. Metody pomiaru nierówności dochodowych
16.1.1. Nierówności dochodowe
16.1.2. Krzywa Lorenza
16.1.3. Współczynnik Giniego
16.1.4. Problemy z pomiarem nierówności
16.1.5. Mobilność ekonomiczna
16.1.6. Stopa ubóstwa
16.2. Filozofia polityczna redystrybucji dochodu
16.2.1. Utylitaryzm
16.2.2. Liberalizm
16.2.3. Libertarianizm
16.2.4. Libertariański paternalizm
16.3. Metody zwalczania ubóstwa
16.3.1. Płaca minimalna
16.3.2. Zasiłki pieniężne
16.3.3. Ujemny podatek dochodowy
16.3.4. Zasiłki rzeczowe
16.3.5. Wpływ metod zwalczania ubóstwa na motywację do pracy
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Część VII
Wymiana handlowa
Rozdział 17. Współzależność i korzyści z wymiany handlowej
17.1. Granica możliwości produkcyjnych
17.1.1. Przebieg granicy możliwości produkcyjnych
17.1.2. Przesunięcie granicy możliwości produkcyjnych
17.2. Handel międzynarodowy
17.2.1. Ilustracja współczesnej gospodarki
17.2.2. Możliwości produkcyjne
17.2.3. Specjalizacja i wymiana handlowa
17.3. Zasada przewagi komparatywnej
17.3.1. Przewaga absolutna
17.3.2. Koszt alternatywny i przewaga komparatywna
17.3.3. Przewaga komparatywna i wymiana handlowa
17.3.4. Czy kraje europejskie powinny handlować z innymi krajami
17.4. Uwarunkowania wymiany handlowej
17.4.1. Stan równowagi bez wymiany handlowej
17.4.2. Cena światowa i przewaga komparatywna
17.5. Kto zyskuje, a kto traci na wymianie handlowej
17.5.1. Korzyści i straty kraju eksportującego
17.5.2. Korzyści i straty kraju importującego
17.6. Bariery handlowe
17.6.1. Skutki stosowania ceł
17.6.2. Skutki wprowadzenia kontyngentu przywozowego
17.6.3. Bariery pozataryfowe
17.6.4. Wnioski dotyczące polityki handlowej
17.6.5. Argumenty za ograniczeniem wolnego handlu
17.7. Krytyka teorii przewagi komparatywnej
17.8. Inne teorie handlu międzynarodowego
17.8.1. Zasoby czynników produkcji: teoria Heckschera–Ohlina
17.8.2. Teoria Stolpera–Samuelsona
17.8.3. Hipoteza luki/zwłoki imitacyjnej
17.8.4. Cykl życia produktu
17.8.5. Teoria podobieństwa preferencji Lindera
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Część VIII
Ekonomia heterodoksyjna
Rozdział 18. Ekonomia behawioralna i ekonomia informacji
18.1. Pryncypał i agent
18.2. Asymetria informacji
18.2.1. Ukryte działania i pokusa nadużycia
18.2.2. Ukryte właściwości: negatywna selekcja i problem ,,cytryny’’
18.2.3. Sygnalizowanie ukrytych informacji
18.2.4. Odsiew jako metoda ujawniania informacji
18.2.5. Asymetria informacji a polityka państwa
18.3. Ekonomia behawioralna
18.3.1. Ludzie nie zawsze zachowują się racjonalnie
18.3.2. Ludziom zależy na sprawiedliwości
18.3.3. Ludzie podejmują odmienne decyzje w zależności od horyzontu czasowego
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Rozdział 19. Teorie heterodoksyjne w ekonomii
19.1. Wprowadzenie
19.1.1. Świat przed rynkami
19.1.2. Ekonomia klasyczna
19.1.3. Ekonomia neoklasyczna i marginalizm
19.1.4. Krytyka pokryzysowa
19.2. Ekonomia instytucjonalna
19.2.1. Ograniczona racjonalność
19.2.2. Koszty transakcyjne
19.2.3. Nurty w ekonomii instytucjonalnej
19.3. Ekonomia feministyczna
19.3.1. Metodologia
19.3.2. Makroekonomia
19.3.3. Rynki pracy
19.4. Ekonomia złożoności
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Słownik pojęć
Indeks
2. Makroekonomia
Podręcznik obejmuje wykład makroekonomii i należy do najczęściej wykorzystywanych na uczelniach europejskich i amerykańskich. Autorzy przedstawili: wprowadzenie do makroekonomii (w tym rachunek dochodu narodowego i pomiar kosztów życia), funkcjonowanie gospodarki w długim okresie (w tym: produkcję, wzrost i bezrobocie), systemy finansowy i walutowy, makroekonomię gospodarki otwartej, czynniki zmian i zmiany zachodzące we współczesnych gospodarkach, ekonomię międzynarodową (w tym: funkcjonowanie jednolitego rynku europejskiego, rolę euro i strefy euro), kryzys finansowy i metody jego przezwyciężania. Podręcznik cechuje przystępny język, a refleksja teoretyczna przeplata się z praktycznymi przykładami.
Podręcznik jest przeznaczony dla studentów kierunków ekonomicznych, studentów innych kierunków, na których przewidziany jest wykład ekonomii, słuchaczy studiów podyplomowych i MBA.
Spis treści
Wstęp
O autorach
Podziękowania
Część I
Dane makroekonomiczne
Rozdział 1. Dobrobyt ekonomiczny i poziom cen
1.1. Ekonomia marksistowska
1.2. Szkoła austriacka
1.3. Keynesizm
1.4. Monetaryzm
1.5. Istota makroekonomii
1.5.1 Dochody i wydatki
1.5.2. Ruch okrężny dochodu
1.6. Kalkulacja produktu krajowego brutto
1.6.1. Produkt krajowy brutto to wartość rynkowa...
1.6.2. ...wszystkich...
1.6.3. ...finalnych...
1.6.4. ...dóbr i usług...
1.6.5. ...wytworzonych...
1.6.6. ...w kraju...
1.6.7. ...w danym okresie
1.7. Składniki PKB
1.7.1. Konsumpcja
1.7.2. Inwestycje
1.7.3. Wydatki publiczne
1.7.4. Eksport netto
1.8. Różnica między realnym a nominalnym PKB
1.8.1. Przykład liczbowy
1.8.2. Deflator PKB
1.8.3. Ujęcie łańcuchowe
1.9. Ograniczenia PKB jako miary dobrobytu
1.9.1. Ekonomia szczęścia
1.9.2. Mierniki dobrobytu osobistego
1.10. Międzynarodowe różnice w poziomie PKB i jakości życia
1.11. Pomiar kosztów utrzymania
1.12. Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych
1.12.1. Metoda obliczania wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych
1.12.2. Problemy związane z pomiarem kosztów utrzymania
1.12.3. Deflator PKB a wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych
1.13. Korekta zmiennych ekonomicznych z tytułu inflacji
1.13.1. Dane pieniężne z różnych okresów
1.13.2. Indeksacja
1.13.3. Realna i nominalna stopa procentowa
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Część II
Gospodarka realna w długim okresie
Rozdział 2. Produkcja i wzrost gospodarczy
2.1. Wzrost gospodarczy na świecie
2.2. Teoria wzrostu gospodarczego
2.3. Wydajność
2.3.1. Dlaczego wydajność jest taka ważna
2.3.2. Co decyduje o wydajności
2.4. Czynniki warunkujące wzrost gospodarczy
2.5. Źródła wzrostu gospodarczego
2.5.1. Zmiana stopy oszczędności
2.5.2. Wzrost populacji
2.5.3. Podniesienie poziomu technologicznego
2.6. Teoria endogenicznego wzrostu gospodarczego
2.7. Wzrost gospodarczy a polityka państwa
2.7.1. Znaczenie oszczędności i inwestycji
2.7.2. Malejące przychody i efekt doganiania
2.7.3. Inwestycje zagraniczne
2.7.4. Edukacja
2.7.5. Zdrowie i odżywianie
2.7.6. Prawa własności, stabilność polityczna i ład publiczny
2.7.7. Wolny handel
2.7.8. Badania i rozwój
2.7.9. Przyrost naturalny
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Rozdział 3. Bezrobocie i rynek pracy
3.1. Definicja bezrobocia
3.1.1. Czym jest bezrobocie
3.1.2. Mierzenie poziomu bezrobocia
3.2. Przyczyny bezrobocia
3.2.1. Bezrobocie frykcyjne
3.2.2. Bezrobocie strukturalne
3.2.3. Niedoskonałości rynku pracy
3.2.4. Bezrobocie koniunkturalne
3.3. Naturalna stopa bezrobocia
3.3.1. Ile czasu bezrobotni pozostają bez pracy
3.3.2. Poszukiwanie pracy
3.3.3. Dlaczego bezrobocie frykcyjne jest nieuniknione
3.3.4. Polityka państwa w sferze poszukiwania pracy
3.3.5. Ubezpieczenie od bezrobocia
3.3.6. Krytyka koncepcji naturalnej stopy bezrobocia
3.4. Marks i rezerwowa armia bezrobotnych
3.5. Koszty bezrobocia
3.5.1. Indywidualne koszty bezrobocia
3.5.2. Koszty bezrobocia dla społeczeństwa i gospodarki
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Część III
Makroekonomia w ujęciu długookresowym
Rozdział 4. Oszczędności, inwestycje i system finansowy
4.1. Instytucje finansowe w gospodarce
4.1.1. Rynki finansowe
4.1.2. Pośrednicy finansowi
4.1.3. Inne instrumenty finansowe
4.2. Wartość bieżąca, czyli jak zmienia się wartość pieniądza w czasie
4.3. Zarządzanie ryzykiem
4.3.1. Awersja do ryzyka
4.3.2. Rynek ubezpieczeń
4.3.3. Wycena ryzyka
4.3.4. Dywersyfikacja ryzyka indywidualnego
4.3.5. Zależność między ryzykiem a stopą zwrotu
4.4. Wycena aktywów – analiza fundamentalna
4.5. Oszczędności i inwestycje w systemie rachunków narodowych
4.5.1. Kilka ważnych tożsamości
4.5.2. Istota oszczędności i inwestycji
4.6. Rynek funduszy pożyczkowych
4.6.1. Podaż i popyt na fundusze pożyczkowe
4.6.2. Polityka nr 1: instrumenty zachęcające do oszczędzania
4.6.3. Polityka nr 2: instrumenty zachęcające do inwestowania
4.6.4. Polityka nr 3: deficyt budżetowy i nadwyżka budżetowa
4.6.5. Wybór międzyokresowy
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Rozdział 5. System pieniężny
5.1. Znaczenie pieniądza
5.1.1. Funkcje pieniądza
5.1.2. Płynność aktywów
5.1.3. Rodzaje pieniądza
5.1.4. Pieniądz w gospodarce
5.2. Rola banków centralnych
5.3. Europejski Bank Centralny i wspólna waluta
5.4. Bank Anglii
5.5. Banki i podaż pieniądza
5.6. Bilans banku
5.7. Metody kontrolowania podaży pieniądza przez bank centralny
5.7.1. Operacje otwartego rynku
5.7.2. Stopa refinansowa
5.7.3. Luzowanie ilościowe
5.8. Wzrost ilości pieniądza i inflacja
5.9. Czym jest inflacja
5.9.1. Klasyczna teoria inflacji
5.9.2. Poziom cen i wartość pieniądza
5.9.3. Podaż, popyt i równowaga na rynku pieniężnym
5.9.4. Skutki zwiększania podaży pieniądza
5.9.5. Powrót do równowagi
5.9.6. Klasyczna dychotomia i neutralność pieniądza
5.9.7. Szybkość obiegu pieniądza i równanie ilościowe
5.9.8. Szybkość obiegu pieniądza w ujęciu szkoły austriackiej
5.9.9. Podatek inflacyjny
5.9.10. Efekt Fishera
5.10. Koszty inflacji
5.10.1. Spadek siły nabywczej? Złudzenie inflacyjne
5.10.2. Koszt zdartych zelówek
5.10.3. Koszty zmiany jadłospisów
5.10.4. Zmienność cen względnych i nieefektywna alokacja zasobów
5.10.5. Zakłócenia podatkowe spowodowane inflacją
5.10.6. Zamieszanie i niedogodności
5.10.7. Dodatkowy koszt nieoczekiwanej inflacji: arbitralna redystrybucja dochodów
5.11. Deflacja
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Rozdział 6. Makroekonomia gospodarki otwartej
6.1. Międzynarodowe przepływy dóbr i kapitału
6.1.1. Przepływ dóbr i usług: eksport, import i eksport netto
6.1.2. Przepływ zasobów finansowych: odpływy kapitałowe netto
6.1.3. Równość eksportu netto i odpływów kapitałowych netto
6.1.4. Oszczędności i inwestycje oraz ich związek z przepływami międzynarodowymi
6.2. Ceny w transakcjach międzynarodowych: realne i nominalne kursy walutowe
6.2.1. Nominalne kursy walutowe
6.2.2. Realne kursy walutowe
6.3. Teoria parytetu siły nabywczej
6.3.1. Logika parytetu siły nabywczej
6.3.2. Wnioski z teorii parytetu siły nabywczej
6.3.3. Ograniczenia teorii parytetu siły nabywczej
6.4. Makroekonomiczna teoria gospodarki otwartej
6.5. Podaż i popyt na rynku funduszy pożyczkowych i rynku walutowym
6.5.1. Rynek funduszy pożyczkowych
6.5.2. Rynek walutowy
6.6. Stan równowagi w gospodarce otwartej
6.6.1. Odpływy kapitałowe netto jako łącznik między rynkami
6.6.2. Jednoczesne zrównoważenie dwóch rynków
6.7. Wpływ polityki państwa i różnych zdarzeń na gospodarkę otwartą
6.7.1. Deficyt budżetowy
6.7.2. Polityka handlowa
6.7.3. Ucieczka kapitału
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Część IV
Krótkookresowe wahania w gospodarce
Rozdział 7. Cykle koniunkturalne
7.1. Trend rozwojowy
7.1.1. Pojęcia związane z analizą danych
7.1.2. Rodzaje trendów
7.1.3. Procykliczne i antycykliczne zmiany danych makroekonomicznych
7.1.4. Zmienne jako wskaźniki
7.2. Przyczyny wahań koniunktury
7.2.1. Decyzje gospodarstw domowych dotyczące wydatków
7.2.2. Decyzje przedsiębiorstw
7.2.3. Czynniki zewnętrzne
7.2.4. Polityka państwa
7.2.5. Poczucie pewności i oczekiwania
7.3. Modele cykli koniunkturalnych
7.3.1. Strona podażowa — model neoklasyczny
7.3.2. Strona podażowa — model neokeynesowski
7.3.3. Strona popytowa — model neoklasyczny
7.3.4. Strona popytowa — model neokeynesowski
7.3.5. Realny cykl koniunkturalny
7.4. Makroekonomiczne modele gospodarki
7.4.1. Dynamiczne stochastyczne modele równowagi ogólnej
7.4.2. Podstawowe elementy modeli DSGE
7.4.3. Zastosowanie i przydatność modeli DSGE
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Rozdział 8. Ekonomia keynesowska i model IS–LM
8.1. Krzyż keynesowski
8.1.1. Wydatki planowane i rzeczywiste
8.1.2. Równowaga gospodarki
8.2. Efekt mnożnikowy
8.2.1. Wzór na mnożnik wydatkowy
8.2.2. Inne zastosowania efektu mnożnikowego
8.2.3. Równowaga między planowanymi odpływami i dopływami
8.3. Krzywe IS i LM
8.3.1. Krzywa IS
8.3.2. Krzywa LM
8.4. Określanie stanu równowagi ogólnej za pomocą modelu IS–LM
8.4.1. Skutki zmiany polityki fiskalnej
8.4.2. Skutki zmiany polityki pieniężnej
8.5. Od modelu IS–LM do popytu zagregowanego
8.5.1. Krytyka modelu IS–LM i model Romera
8.5.2. Keynesizm po kryzysie
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Rozdział 9. Popyt zagregowany i podaż zagregowana
9.1. Trzy podstawowe fakty dotyczące wahań koniunktury
9.1.1. Fakt 1: wahania aktywności gospodarczej są nieregularne i nieprzewidywalne
9.1.2. Fakt 2: większość zmiennych makroekonomicznych podlega równoległym wahaniom
9.1.3. Fakt 3: kiedy maleje produkcja, wzrasta bezrobocie
9.2. Wyjaśnienie krótkookresowych wahań koniunktury
9.2.1. Różnice między perspektywą krótkookresową a perspektywą długookresową
9.2.2. Podstawowy model wahań koniunktury
9.3. Krzywa popytu zagregowanego
9.3.1. Dlaczego krzywa popytu zagregowanego ma przebieg opadający
9.3.2. Przyczyny przesunięć krzywej popytu zagregowanego
9.4. Krzywa podaży zagregowanej
9.4.1. Dlaczego krzywa podaży zagregowanej jest w długim okresie pionowa
9.4.2. Przyczyny przesunięć krzywej podaży zagregowanej
9.4.3. Długookresowy wzrost gospodarczy i inflacja w nowym ujęciu
9.4.4. Dlaczego krótkookresowa krzywa podaży zagregowanej ma przebieg wznoszący
9.4.5. Przyczyny przesunięć krótkookresowej krzywej podaży zagregowanej
9.5. Dwie przyczyny wahań koniunktury
9.5.1. Skutki zmiany popytu zagregowanego
9.5.2. Skutki zmiany podaży zagregowanej
9.5.3. Nowa ekonomia keynesowska
9.5.4. Charakterystyka nowej ekonomii keynesowskiej
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Rozdział 10. Wpływ polityki pieniężnej i na fiskalnej popyt zagregowany
10.1. Wpływ polityki pieniężnej na popyt zagregowany
10.1.1. Teoria preferencji płynności
10.1.2. Opadający przebieg krzywej popytu zagregowanego
10.1.3. Zmiany podaży pieniądza
10.1.4. Rola stóp procentowych
10.2. Wpływ polityki fiskalnej na popyt zagregowany
10.2.1. Zmiany wysokości wydatków publicznych
10.2.2. Zmiany wysokości podatków
10.3. Rola państwa w stabilizowaniu gospodarki
10.3.1. Argumenty za aktywną polityką stabilizacyjną
10.3.2. Argumenty przeciwko aktywnej polityce stabilizacyjnej
10.3.3. Automatyczne mechanizmy stabilizujące
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Rozdział 11. Wybór między inflacją a bezrobociem w krótkim okresie
11.1. Zależność między inflacją a bezrobociem
11.1.1. David Hume
11.1.2. Jan Tinbergen i Lawrence Klein
11.1.3. Arthur Brown
11.2. Krzywa Phillipsa
11.2.1. Skąd się wzięła krzywa Phillipsa
11.2.2. Popyt zagregowany i podaż zagregowana a krzywa Phillipsa
11.3. Wpływ oczekiwań na położenie krzywej Phillipsa
11.3.1. Długookresowa krzywa Phillipsa
11.3.2. Pogodzenie teorii z danymi empirycznymi
11.3.3. Krótkookresowa krzywa Phillipsa
11.3.4. Kompromis między inflacją a bezrobociem
11.4. Długookresowa krzywa Phillipsa jako argument za niezależnością banku centralnego
11.5. Wpływ wstrząsów podażowych na położenie krzywej Phillipsa
11.6. Koszty tłumienia inflacji
11.6.1. Współczynnik poświęcenia
11.6.2. Teoria racjonalnych oczekiwań i możliwość bezbolesnego zwalczania inflacji
11.7. Polityka celu inflacyjnego
11.7.1. Warianty polityki celu inflacyjnego
11.7.2. Reguła Taylora
11.7.3. Polityka celu wzrostowego
11.8. Jeszcze kilka słów o krzywej Phillipsa
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Rozdział 12. Polityka podażowa
12.1. Przesunięcia krzywej podaży zagregowanej
12.1.1. Znaczenie luki produktowej
12.1.2. Zrównoważony wzrost gospodarczy
12.2. Instrumenty polityki podażowej
12.2.1. Rynkowe instrumenty polityki podażowej
12.2.2. Interwencyjne instrumenty polityki podażowej
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Część V
Makroekonomia międzynarodowa
Rozdział 13. Przyczyny i następstwa kryzysu finansowego z lat 2007–2009
13.1. Przyczyny kryzysu finansowego
13.1.1. Deregulacja rynków
13.1.2. Wzrost cen aktywów inwestycyjnych
13.1.3. Rynek subprime
13.1.4. Wzrost liczby niespłacanych kredytów
13.1.5. Na drodze do globalnej recesji
13.2. Hipoteza efektywności rynku
13.2.1. Hipoteza efektywności rynku przyczyną kryzysu finansowego?
13.2.2. Bańki inwestycyjne
13.2.3. Hipoteza efektywności rynku z perspektywy czasu
13.2.4. Hipoteza niestabilności finansowej Minsky’ego
13.3. Kryzys finansowy i dług publiczny
13.3.1. Dwa powiązane cykle
13.3.2. Akcelerator finansowy
13.3.3. Rola banków centralnych
13.3.4. Wnioski na przyszłość
13.4. Kryzys finansów publicznych
13.4.1. Grecki kryzys zadłużeniowy
13.4.2. Rozwój kryzysu
13.5. Wątpliwości dotyczące programów oszczędnościowych
13.5.1. Deficyt strukturalny i cykliczny
13.5.2. Konsolidacja fiskalna
13.5.3. Zaciskanie pasa kontra wzrost gospodarczy
13.6. Zagadka wydajności
13.6.1. Czym jest wydajność – przypomnienie
13.6.2. Czy znamy rozwiązanie zagadki
13.6.3. Kryzys finansowy z perspektywy czasu
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Rozdział 14. Wspólne obszary walutowe
14.1. Strefa euro
14.2. Jednolity rynek – wspólny rynek Unii Europejskiej
14.3. Korzyści i koszty związane ze wspólną walutą
14.3.1. Korzyści
14.3.2. Koszty
14.4. Teoria optymalnego obszaru walutowego
14.4.1. Warunki sprzyjające ograniczeniu kosztów przyjęcia wspólnej waluty
14.4.2. Warunki sprzyjające zwiększeniu korzyści z przyjęcia wspólnej waluty
14.5. Europa jako optymalny obszar walutowy
14.5.1. Integracja handlowa
14.5.2. Elastyczność płac realnych
14.5.3. Mobilność siły roboczej
14.5.4. Mobilność kapitału finansowego
14.5.5. Symetryczne wstrząsy popytowe
14.5.6. Czy Europa jest optymalnym obszarem walutowym?
14.6. Polityka fiskalna we wspólnym obszarze walutowym
14.6.1. Federalizm fiskalny
14.6.2. Krajowa polityka fiskalna w unii walutowej i problem gapowicza
14.7. Pakt fiskalny
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Rozdział 15. Przyszłość Unii Europejskiej
15.1. Euro
15.2. Włochy
15.3. Brexit
15.3.1. Bezpośrednie skutki referendum
15.3.2. Kluczowe kwestie
15.3.3. Umowa o wystąpieniu i deklaracja polityczna
Podsumowanie
Powtórzenie
Ćwiczenia
Słownik pojęć
Indeks