Młodzież świat przeżywany i tożsamość

Prezentowane w tym tomie studia empiryczne przedstawiają rezultaty badań przeprowadzonych przeze autora w drugiej połowie lat 90. XX wieku (1996-2000).

Tematem zainteresowania autora byli (w większości) licealiści. Co zadecydowało o takim wyborze? Autor potrafi wskazać trzy powody, dla których swoje badawcze zain­teresowanie w końcu lat 90. minionego stulecia skupił na licealistach.

Pierwszy z nich stanowi fakt, że w tym właśnie okresie „ukształtowała się grupa młodzieży, którą nazwać można młodzieżą licealną nie tylko ze względu na typ szkoły, ale ze względu na wspólne postawy i poglądy wy­różniające tę grupę wśród całej młodzieży i stanowiące o jej odmienności. Istnieje samoświadomość odrębności młodzieży licealnej, a jeden z ważniej­szych tego wskaźników stanowi poczucie, że jest elitą młodzieżową" (Świda-Ziemba, 2000a, ss. 213-214).

Drugi z powodów wiąże się z rejestrowanym przez badaczy od drugiej połowy lat 90. zanikiem różnic regionalnych. Dzięki temu licealiści są bar­dzo podobni do siebie niezależnie od tego, skąd pochodzą. Czy młodzi byd­goszczanie — uczniowie liceów ogólnokształcących, są podobni do swoich rówieśników z Warszawy, Poznania, Wrocławia, Krakowa, Gdańska?

Trzeci powód zainteresowania autora licealistami wiąże się z rosnącą liczbą uczniów podejmujących po szkole podstawowej (obecnie gimnazjum) naukę w liceach ogólnokształcących. W latach dziewięćdziesiątych dwukrotnie wzrosła liczba młodych bydgoszczan uczęszczających do tego typu szkół, w tym samym okresie dwukrotnie zmalała liczba uczniów pobierających naukę w zasadniczych szkołach zawodowych (szczegółowe dane znajdują się w pod­rozdziale „Ilu ich było?

Nie oznacza to jednak, że obiektem badań, których rezultaty są opisane w tej pracy, byli wyłącznie uczniowie szkół ogólnokształcących. W rozdziale „Tożsamość młodych bydgoszczan" autor porównuje kompetencje, kon­cepcje, zadowolenie i autokoncepcje uczniów trzech typów szkół: liceów ogólnokształcących, techników i zasadniczych szkół zawodowych. Także część zatytułowana „Młodzi bydgoszczanie o swoim mieście" nie ogranicza się do elity młodzieżowej.

Spis treści:

WSTĘP

1. O MŁODZIEŻY I JEJ BADANIU
2. Młodzież — kilka uwag i ustaleń terminologicznych
   2. Młodzież jako obiekt badań naukowych w Polsce w końcu XX wieku
   3. Ilu ich było? Młodzi bydgoszczanie w świetle danych statystycznych
3. MŁODZI BYDGOSZCZANIE O SWOIM MIEŚCIE
4. Problem
   2. Sposób badania
   3. Teren badań, osoby badane
   4. Rezultaty
   5. Trzy szkoły — trzy światy

III. TOŻSAMOŚĆ MŁODYCH BYDGOSZCZAN

1. Problem
   2. Sposób badania
   3. Osoby badane
   4. Rezultaty
   4.1. Co potrafili? Kompetencje osiemnastolatków
   4.2. Kim chcieli być? Koncepcja własnej przyszłości badanych
   4.3. Jak spostrzegali siebie? Zadowolenie młodych bydgoszczan
   4.4. Kim byli? Poczucie tożsamości osiemnastolatków
   5. Egzemplifikacje
   6. Podsumowanie
2. MŁODZI BYDGOSZCZANIE (LICEALIŚCI) O SEKSIE
3. Problem
   2. Sposób badania
   3. Osoby badane
   4. Rezultaty
   4.1. Wiedza
   4.2. Zachowania
   4.3. Opinie
   5. Podsumowanie
4. MŁODZI BYDGOSZCZANIE (LICEALIŚCI) O SOBIE I SWOIM WNĘTRZU
5. Problem
   2. Sposób badania
   3. Osoby badane
   4. Rezultaty
   4.1. Przebieg kryzysu młodzieńczego — natężenie dyskomfortu psychicznego
   4.2. Poczucie umiejscowienia kontroli (sukces, porażka)
   4.3. Poczucie alienacji (anomii, bezsensu, bezradności, samowyobcowania, izolacji)
   4.4. Obraz świata i własnego w nim miejsca
   5. Egzemplifikacje
   6. Podsumowanie

ZAKOŃCZENIE: PRÓBA DWÓCH PORÓWNAŃ

BIBLIOGRAFIA

SPIS TABEL

SPIS WYKRESÓW I SCHEMATÓW