Młodzież wobec wyboru profilu kształcenia i zawodu na przykładzie licealistów z Podkarpacia

Książka jest próbą diagnozy aspiracji i planów życiowych młodzieży liceów publicznych i niepublicznych oraz czynników je warunkujących. Wpisuje się więc w nurt badań, który pozwoli prognozować kierunek zmian aspiracji młodzieży w następnych latach oraz wyznaczać obszar działań w zakresie preorientacji zawodowej. Być może także przyczyni się w jakimś stopniu do podniesienia poziomu poradnictwa zawodowego w szkołach. Wykorzystanie wiedzy z tego zakresu powinno pozwolić na racjonalne zagospodarowanie czasu pobytu młodych ludzi w liceum w celu wszechstronnego ich rozwoju. Jeśli szkoła ma się wywiązać z tych zadań, to jej najmocniejszą stroną powinny być odpowiednie kompetencje nauczyciela gotowego podjąć wysiłek związany z przygotowaniem młodego pokolenia do sprostania wyzwaniom bliskiej i odległej przyszłości, do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym, samodzielnego i odpowiedzialnego poszukiwania własnego miejsca w świecie [Banach 2001; Szempruch 2001].

Praca dr Małgorzaty Dubis wychodzi naprzeciw wyzwaniom nowej rzeczywistości społecznej ukształtowanej w Polsce po 1989 roku, kiedy zaczęto zwracać uwagę na tworzenie oferty edukacyjnej i dostosowanie jej do potrzeb i dążeń uczących się.

Wieloaspektowość i złożoność tego problemu powodują konieczność takiego przygotowania młodzieży, aby wchodząc w świat pracy, miała szansę na sukces, aby aktywnie dokonując wyborów i świadomie planując karierę zawodową, brała odpowiedzialność za swoją przyszłość.

Prezentowane opracowanie mieści się w nurcie głębokiej refleksji teoretycznej i empirycznej, zmierzającej do wielostronnego ukazania roli i zadań stojących przed współczesną szkołą w zakresie przygotowania uczniów do wyboru kierunku kształcenia i zawodu. Książka jest próbą diagnozy wyborów edukacyjnych i zawodowych młodzieży liceów publicznych i niepublicznych oraz czynników je warunkujących. Wpisuje się więc w nurt badań, które pozwolą prognozować kierunek aspiracji młodzieży na następne lata oraz wyznaczać obszar działań w zakresie preorientacji zawodowej. 

Z recenzji dr hab. Jolanty Sempruch, prof. UJK w Kielcach

Spis treści

Wstęp

Rozdział 1

Kierunki zmian w systemie edukacji w Polsce

1.1. Uwarunkowania i kierunki zmian edukacyjnych

1.2. Cele, funkcje i zadania systemu edukacji

1.3. Wyzwania edukacyjne współczesności a przygotowanie młodzieży

do podejmowania decyzji dotyczących własnej przyszłości

1.4. Szkolnictwo publiczne i niepubliczne jako środowiska edukacyjne

Rozdział 2

Problematyka aspiracji w ujęciu interdyscyplinarnym

2.1. Projektowanie przyszłości w warunkach zmieniającego się społeczeństwa

2.2. Aspiracje – ich rodzaje, struktura i dynamika

2.3. Uwarunkowania aspiracji młodzieży

2.3.1. Uwarunkowania pedagogiczne i szkolne

2.3.2. Determinanty osobowościowe

2.3.3. Czynniki rodzinne i środowiskowe

2.4. Wyniki dotychczasowych badań nad aspiracjami młodzieży

Rozdział 3

Założenia metodologiczne badań i ich realizacja

3.1. Przedmiot i cele pracy

3.2. Problemy i hipotezy badawcze

3.3. Zmienne i ich wskaźniki

3.4. Metody, techniki i narzędzia badawcze

3.5. Charakterystyka terenu badań i badanej próby

3.6. Organizacja i przebieg badań

3.7. Sposób opracowania materiału empirycznego

Rozdział 4

Dążenia edukacyjne i zawodowe badanych uczniów liceów ogólnokształcących

4.1. Treść aspiracji edukacyjnych i zawodowych uczniów szkół publicznych i niepublicznych

4.2. Poziom aspiracji uczniów szkół publicznych i niepublicznych

Rozdział 5

Pedagogiczne uwarunkowania wyborów edukacyjno-zawodowych młodzieży

5.1. Kadra pedagogiczna badanych szkół a aspiracje edukacyjno-zawodowe młodzieży

5.2. Organizacja procesu kształcenia w szkołach publicznych i niepublicznych

5.3. Style i metody pracy wychowawczej nauczycieli szkół publicznych i niepublicznych a aspiracje młodzieży

5.4. Działalność pozalekcyjna szkół a aspiracje uczniów

5.5. Osiągnięcia szkolne uczniów a ich aspiracje

5.6. Rodzaj szkoły a przygotowanie młodzieży do podejmowania decyzji

dotyczących własnej przyszłości

Rozdział 6

Rodzinne i środowiskowe uwarunkowania aspiracji edukacyjnych i zawodowych młodzieży

6.1. Wykształcenie rodziców a aspiracje edukacyjno-zawodowe młodzieży

6.2. Sytuacja materialna badanych rodzin

6.3. Związek aspiracji młodzieży z funkcjonowaniem rodziny

6.4. Tradycje rodzinne a aspiracje młodzieży

6.5. Formy współpracy rodziny ze szkołą a aspiracje badanych uczniów

6.6. Środowisko terytorialne a poziom aspiracji uczniów

6.7. Rówieśnicze i społeczne uwarunkowania aspiracji edukacyjno-zawodowych młodzieży

Rozdział 7

Koncepcja pracy z młodzieżą w zakresie ukierunkowywania i rozwijania aspiracji

Zakończenie

Uogólnienie wyników badań

Wnioski oraz postulaty pedagogiczne i społeczne

Bibliografia

Publikacje autorskie i prace zbiorowe

Artykuły w czasopismach

Akty prawne

Spis tabel, schematów i wykresów

Tabele

Schematy

Wykresy