Najwyższa Izba Kontroli. Komentarz do ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli. Wydanie 4 zaktualizowane

Publikacja ma na celu przybliżenie Czytelnikowi szerokiego zakresu kompetencji kontrolnych oraz statusu prawnego Najwyższej Izby Kontroli jako naczelnego organu kontroli państwowej. Kontrola NIK obejmuje szerokie spektrum zagadnień z zakresu działalności naczelnych organów administracji rządowej, działalności samorządu terytorialnego oraz innych jednostek organizacyjnych, a także przedsiębiorców. Przedstawione w komentarzu zagadnienia dotyczą statusu prawnego NIK, zasad przygotowania i przeprowadzania kontroli, postępowania w sprawie zgłoszonych zastrzeżeń, współpracy z innymi organami kontroli, a także pozycji kontrolera jako pracownika NIK.

Książka jest skierowana do wszystkich osób, które z różnych powodów chcą poznać zagadnienia ściśle związane z kontrolą państwową i jej znaczeniem dla funkcjonowania państwa. Przede wszystkim jest ona adresowana do pracowników organów administracji publicznej i przedsiębiorców, a więc podmiotów podlegających kontroli NIK. Będzie ona również cennym źródłem wiedzy dla pracowników NIK oraz uczestników aplikacji kontrolerskich. Skorzystać z niej mogą studenci. Komentarz może być polecany jako podręcznik podstawowy na aplikacji kontrolerskiej oraz do nauczania przedmiotu Kontrola i nadzór w administracji publicznej.

Tym co szczególnie wyróżnia niniejszą publikację od innych opracowań poświęconych tej samej materii, jest przedstawienie przez Autorów propozycji interpretacji przepisów pozwalających na wyeliminowanie wątpliwości pojawiających się w procesie stosowania prawa  w kontekście wielu praktycznych zagadnień i problemów. Zostały one omówione z uwzględnieniem własnych doświadczeń Autorów w długoletniej pracy w NIK, udziale w pracach parlamentarnych nad zmianą ustawy o NIK, poglądów przedstawicieli nauki oraz z powołaniem się na bogate orzecznictwo sądowe.

Stan prawny na dzień 1 stycznia 2024 r.

Spis treści:

Wykaz wybranych skrótów
Słowo wstępne
Ustawa z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli

Rozdział 1. Zadania i zakres działania Najwyższej Izby Kontroli

Art. 1. [Pozycja ustrojowa NIK]
Art. 2. [Zakres kompetencji NIK]
Art. 2a. [Definicje ustawowe]
Art. 3. [Zakres kontroli]
Art. 4. [Kontrola naczelnych i centralnych organów]
Art. 4a. [Kontrola sprawozdań finansowych Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego]
Art. 5. [Ustawowe kryteria kontroli]
Art. 6. [Inicjowanie kontroli]
Art. 7. [Dokumenty przedkładane Sejmowi]
Art. 7a. [Audyt zewnętrzny]
Art. 7b. [Zlecanie audytu]
Art. 7c. [Przeprowadzanie audytu]
Art. 7d. [Sprawozdanie z audytu]
Art. 8. [Dokumenty przedkładane Prezydentowi i Premierowi]
Art. 9. [Informacje lokalne]
Art. 10. [Publikacja wyników kontroli]
Art. 11. [Wnioski do Trybunału Konstytucyjnego]
Art. 11a. [Wnioski de lege ferenda]
Art. 12. [Współpraca z innymi organami kontroli]
Art. 12a. [Współpraca międzynarodowa]

Rozdział 2. Organizacja Najwyższej Izby Kontroli

Art. 13. [Zakres odpowiedzialności Prezesa NIK]
Art. 14. [Powołanie Prezesa NIK]
Art. 15. [Przysięga Prezesa NIK]
Art. 16. [Kadencja Prezesa NIK]
Art. 17. [Odwołanie Prezesa NIK]
Art. 18. [Immunitet Prezesa NIK]
Art. 18a.
Art. 18b.
Art. 18c.
Art. 18d.
Art. 18e.
Art. 18f.
Art. 18g.
Art. 19. [Apolityczność Prezesa NIK]
Art. 20. [Udział w posiedzeniach Sejmu]
Art. 21. [Status pozostałych członków kierownictwa NIK]
Art. 22. [Kolegium NIK]
Art. 23. [Kompetencje Kolegium NIK]
Art. 24. [Posiedzenia Kolegium NIK]
Art. 24a. [Wynagrodzenie członków Kolegium NIK]
Art. 25. [Jednostki organizacyjne NIK]
Art. 26. [Budżet NIK]

Rozdział 3. Postępowanie dowodowe i postępowanie odwoławcze

Art. 27. [Podstawy prawne postępowania kontrolnego]
Art. 28. [Cel postępowania i przygotowanie kontroli]
Art. 28a. [Program kontroli i tematyka kontroli]
Art. 29. [Uprawnienia i obowiązki stron]
Art. 30. [Upoważnienie do kontroli]
Art. 31. [Wyłączenie kontrolera]
Art. 32. [Miejsce i czas kontroli]
Art. 33. [Uprawnienia kontrolera]
Art. 34. [Koszty kontroli]
Art. 35  [Katalog dowodów]
Art. 35a. [Akta kontroli]
Art. 35b. [Protokół z czynności dowodowych]
Art. 35c. [Sprostowanie oczywistej omyłki]
Art. 36.  [Zabezpieczenie materiałów dowodowych]
Art. 37. [Dokumenty]
Art. 38. [Pobranie rzeczy]
Art. 39. [Oględziny]
Art. 40. [Wyjaśnienia]
Art. 41. [Oświadczenia]
Art. 42. [Wezwanie świadka]
Art. 43. [Bezwzględne zakazy dowodowe]
Art. 44. [Względne zakazy dowodowe]
Art. 45. [Prawo odmowy zeznań]
Art. 46. [Pouczenie świadka o odpowiedzialności]
Art. 47. [Dokumentowanie zeznań świadka]
Art. 48. [Niestawiennictwo świadka, kara pieniężna]
Art. 49. [Biegły i specjalista]
Art. 49a. [Opinia Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej]
Art. 50. [Zwrot kosztów i wynagrodzenie biegłego oraz specjalisty]
Art. 51. [Sygnalizacja niebezpieczeństwa]
Art. 52. [Narada]
Art. 53. [Wystąpienie pokontrolne]
Art. 54. [Prawo zgłoszenia zastrzeżeń]
Art. 55. [Cofnięcie zastrzeżeń]
Art. 56. [Przekazanie zastrzeżeń komisji rozstrzygającej]
Art. 57. [Przekazanie zastrzeżeń Kolegium NIK]
Art. 58. [Członkowie komisji rozstrzygającej]
Art. 59. [Zespoły orzekające]
Art. 60. [Niezależność członków komisji rozstrzygającej]
Art. 61. [Jawność posiedzeń]
Art. 61a. [Posiedzenia zespołu orzekającego komisji rozstrzygającej]
Art. 61b. [Jednolity tekst wystąpienia pokontrolnego]
Art. 62. [Obowiązki informacyjne podmiotu kontrolowanego]
Art. 62a. [Powiadomienie o wynikach kontroli]
Art. 63. [Zawiadomienie o czynach karalnych]
Art. 64. [Informacje o wynikach kontroli]
Art. 64a. [Zażalenia]
Art. 64b. [Terminy]
Art. 65. [Upoważnienie do wydania zarządzenia w sprawie postępowania kontrolnego]

Rozdział 4. Pracownicy Najwyższej Izby Kontroli

Art. 66. [Pracownicy NIK]
Art. 66a. [Korpus kontrolerski]
Art. 67. [Kwalifikacje kontrolerów – wymagania ustawowe]
Art. 68. [Mianowanie]
Art. 68a. [Przeniesienie ze służby cywilnej]
Art. 69.  [Pracownicy biur]
Art. 69a. [Nabór na stanowiska kontrolerskie]
Art. 69b. [Ogłoszenie o naborze]
Art. 69c. [Informacja o wyniku naboru]
Art. 69d. [Uprawnienie do wydania zarządzeń w sprawie naboru]
Art. 69e. [Konkurs na stanowiska dyrektorów i wicedyrektorów]
Art. 69f. [Przebieg konkursu]
Art. 69g. [Uprawnienie do wydania zarządzenia w sprawie konkursu]
Art. 70. [Przyrzeczenie i akt mianowania]
Art. 71. [Obowiązki kontrolerów]
Art. 72. [Polecenie służbowe]
Art. 73. [Tajemnica kontrolerska]
Art. 74. [Neutralność polityczna kontrolerów]
Art. 75. [Dodatkowe zajęcia]
Art. 76. [Ocena kwalifikacyjna]
Art. 76a. [Odwołanie od negatywnej oceny]
Art. 76b. [Skarga do sądu administracyjnego]
Art. 77. [Przeniesienie służbowe]
Art. 77a. [uchylony]
Art. 78. [Delegacja służbowa]
Art. 79. [Dodatkowy urlop wypoczynkowy]
Art. 80. [Urlop dla poratowania zdrowia]
Art. 81. [Dodatek stażowy]
Art. 82. [Nagrody jubileuszowe]
Art. 83. [Odprawa emerytalna]
Art. 84. [Dodatkowe wynagrodzenie roczne]
Art. 85. [Czas pracy]
Art. 86. [Związki zawodowe]
Art. 87. [Zakaz uczestnictwa w strajku]
Art. 88. [Immunitet kontrolerów]
Art. 89. [uchylony]
Art. 90. [uchylony]
Art. 91. [Zawieszenie w obowiązkach służbowych]
Art. 91a. [Wygaśnięcie stosunku pracy]
Art. 92. [Rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia]
Art. 93. [Rozwiązanie stosunku pracy za wypowiedzeniem]
Art. 94. [Inny tryb rozwiązania stosunku pracy]
Art. 95. [Zwolnienie z obowiązków służbowych w okresie wypowiedzenia]
Art. 96. [Prawo do sądu]
Art. 97. [Uprawnienie do wydania zarządzenia w sprawie wynagrodzenia]

Rozdział 5. Odpowiedzialność dyscyplinarna mianowanych kontrolerów

Art. 97a. [Zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej]
Art. 97b. [Kara za przewinienia mniejszej wagi]
Art. 97c. [Wyznaczenie rzecznika dyscyplinarnego]
Art. 97d. [Wszczęcie postępowania dyscyplinarnego]
Art. 97e. [Wniosek o ukaranie]
Art. 97f. [Zawieszenie postępowania dyscyplinarnego]
Art. 97g. [Zespoły orzekające]
Art. 97h. [Przebieg rozprawy]
Art. 97i. [Orzeczenia Komisji Dyscyplinarnej]
Art. 97j. [Ogłoszenie orzeczenia]
Art. 97k. [Uzasadnienie orzeczenia]
Art. 97l. [Odwołanie od orzeczenia]
Art. 97m. [Umorzenie postępowania odwoławczego]
Art. 97n. [Rozprawa przed Odwoławczą Komisją Dyscyplinarną]
Art. 97o. [Zatarcie ukarania]
Art. 97p. [Odesłanie do k.p.k.]
Art. 97q. [Uprawnienie do wydania zarządzenia w sprawie składu komisji]

Rozdział 6. Przepisy karne

Art. 98. [Utrudnianie kontroli]

Bibliografia