Niepełnosprawność – Edukacja – Dorosłość Studium przypadku osoby ociemniałej

Niniejsza praca ma na celu ukazanie roli edukacji (także edukacji dorosłych) w pokonywaniu kryzysu życiowego, jakim jest utrata wzroku, na przykładzie życia osoby ociemniałej. Dla mnie jako pedagoga, absolwentki Podyplomowego Studium Edukacji Dorosłych oraz Studiów Podyplomowych z Tyflopedagogiki, jest to szansa poznania czynników, które mogą mieć wpływ na podjęcie nauki przez osoby dorosłe, zwłaszcza osoby niepełnosprawne, wśród których tylko kilkanaście procent ma średnie lub wyższe wykształcenie, a wskaźnik bezrobocia jest bardzo wysoki. Coraz większa liczba niepełnosprawnych podejmuje naukę na poziomie pomaturalnym i wyższym, a każda z tych osób ma specyficzne i bardzo indywidualne potrzeby, uświadomienie i zrozumienie których pomoże w lepszej współpracy kadry uczącej i dorosłych uczniów niepełnosprawnych. Do niedawna większość osób niepełnosprawnych kończyła swoją edukację na poziomie szkoły zawodowej, nie mając możliwości dalszego kształcenia. Tym bardziej kategoria „dorosłych uczniów niepełnosprawnych” jest nowym zjawiskiem dla specjalistów edukacji dorosłych.
         Badania biografii edukacyjnych dorosłych osób niepełnosprawnych pozwalają na poznanie biegu ludzkiej edukacji: etapów, genezy, motywacji, roli rodziny, szkoły i kształcenia poza instytucjami, skutków i wpływu na całość osobowości uczącego się oraz jego życiowy sukces. Biografia ukazuje jednostkę jako istotę edukującą się, dla której edukacja i uczenie się są pomocne w przezwyciężaniu kryzysu życiowego i stawaniu się „bardziej człowiekiem”, z uwagi na to, że procesy edukacyjne związane z rozwojem wpisane są w istotę człowieczeństwa.
       Niniejsza praca jest również próbą przybliżenia sylwetki osoby, dla której edukacja jest celem życia. Pisząc biografię edukacyjną, chciałam pokazać Człowieka, pokazać więcej niż dwa wymiary, które dostrzega większość osób pełnosprawnych, myśląc o osobach niepełnosprawnych – wymiar bohatera albo pacjenta. Chciałam pokazać osobę zaradną, ambitną, inteligentną, ciekawą świata i zarażoną bakcylem edukacji, który – mam nadzieję – jest nieuleczalny (por. Belzyt, 2002). Praca ta jest także w pewnej mierze próbą zmierzenia się z własnym doświadczeniem życiowym – badaczki i wolontariuszki osoby niewidomej.

Spis treści:

Wstęp            

Część I
Niepełnosprawność jako kryzys życiowy i wyzwanie edukacyjne
1.    Niepełnosprawność jako kryzys życiowy     
1.1.    Wpływ niepełnosprawności na osobowość     
1.2.    Psychospołeczne uwarunkowania sytuacji osób niepełnosprawnych       
1.3.    Koncepcje kryzysów życiowych        
1.4.    Wsparcie społeczne jako podstawa przezwyciężania
kryzysu życiowego     

2.    Rodzina osoby niepełnosprawnej       
2.1.    Problemy emocjonalno-społeczne rodzin dzieci niepełnosprawnych        
2.2.    Sposoby adaptacji rodziców do nowej sytuacji        
2.3.    Dynamika kryzysów w rodzinie        

3.    Osoba niepełnosprawna w obliczu zdrowego społeczeństwa     
3.1.    Mechanizmy psychologiczne przeżywania i reagowania na uraz ciała     
3.2.    Tożsamość negatywna pacjenta       
3.3.    Biografie osób niepełnosprawnych        
3.4.    Koncepcja trajektorii losu ludzkiego       
3.5.    Postrzeganie osób niepełnosprawnych w przeobrażającym się
społeczeństwie       

4.    Edukacja osób niepełnosprawnych w dorosłości        
4.1.    Edukacja dorosłych i koncepcje jej rozwoju     
4.2.    Determinanty uczenia się osób dorosłych     
4.3.    Specyfika motywowania i motywacji edukacyjnej
w sytuacji niepełnosprawności        
4.4.    Edukacja dorosłych osób z niepełnosprawnością wzroku       
Część II
Studium przypadku osoby ociemniałej – perspektywa badawcza
1.    Metodologia podjętych badań           
1.1.    Przyjęcie strategii jakościowej i jej konsekwencje            
1.2.    Ustalenia co do przedmiotu, celu i metody badań           
1.3.    Dobór próby badawczej, organizacja i przebieg badań         
1.4.    Strategie analityczne i interpretatywne     

2.    Przezwyciężanie kryzysu życiowego w sytuacji ociemnienia       
2.1.    Etapy przezwyciężania bezładu trajektorii przez badaną osobę        
2.2.    Źródła wsparcia społecznego       
2.3.    Rodzina wobec niepełnosprawności badanego     
2.4.    Podsumowanie        

3.    Edukacyjne drogi rehabilitacji wzroku       
3.1.    Etapy drogi edukacyjnej osoby badanej    
3.2.    Sukcesy i porażki. Podgrzewanie i ochładzanie
aspiracji edukacyjnych     
3.3.    Edukacja z perspektywy niepełnosprawnej jednostki   
3.4.    Podsumowanie       

4.    Środowiskowe uwarunkowania radzenia sobie
z niepełnosprawnością wzroku        
4.1.    Postrzeganie rodziny badanego        
4.2.    Postrzeganie aktywności sportowej i edukacyjnej badanego       
4.3.    Postrzeganie kontaktów interpersonalnych badanego        
4.4.    Podsumowanie         

Wnioski         

Zakończenie        

Bibliografia          

Spis tabel     

Spis wykresów