![Dźwięk w filmie Teoria i praktyka [Yewdall David Lewis]](hpeciai/4a120ba95312666d7a40bce45d541fcc/pol_is_Dzwiek-w-filmie-Teoria-i-praktyka-Yewdall-David-Lewis-10010666.jpg)
Niewidzialną ręką. Filmy animowane kobiet w (męskich) strukturach animacji w Polsce
- Rok wydania: 2024 Oprawa: miękka Ilość stron: 508 Format: 17,5 x 23,5 cm
Seria Horyzonty Kina
Książka powstała na podstawie uhonorowanej Nagrodą im. Alicji Helman dysertacji doktorskiej pt. Filmy animowane kobiet w (męskich) strukturach kinematografii w Polsce w perspektywie komparatystycznej, pisanej pod opieką dr hab. Moniki Talarczyk, prof. PWSFTviT, obronionej z wyróżnieniem w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego w 2022 roku. Jest to publikacja szczególna, ponieważ zrodziła się na przecięciu praktyk zawodowych autorki, badaczki akademickiej, która przez ponad dekadę pracowała także jako reżyserka filmów animowanych. Na tej podstawie (nie unikając tonów autorefleksyjnych) stworzyła dobrze udokumentowaną, przekrojową i pasjonującą „historię śledczą”, analizującą nieznany i (do bólu) zadziwiający obraz pracy kobiet w branży polskiej animacji od lat 40. po współczesność, ostatecznie dekonstruując mit mistrzowskiej animacji autorskiej. Publikacja pokazuje zarazem produkcję filmu animowanego jako pracę zbiorową – nawet wtedy, kiedy jej współautorki nie „przechodzą do historii”.
Dysertacja Hanny Margolis jest rozprawą wybitną (...), którą „czyta się jak dobry kryminał”. (...) Tekst ten jest domyślany, dojrzały, dopracowany konceptualnie, a częstokroć odkrywczy (...) Pokusiłbym się nawet o opinię, że to książka, która mogłaby powstać w Paryżu lat 50. czy 60. i z powodu wagi prezentowanej w niej „archeologii” stać się od razu ważnym głosem, wpływającym na następujące po jego wybrzmieniu trajektorie humanistyki.
z recenzji dr. hab. Marcina Adamczaka, prof. UAM
Rozprawa jest dziełem imponującym, zarówno jeśli chodzi o kwerendę w archiwach dotyczących krajowej produkcji filmów animowanych od czasów powojennych do dziś, jak i krytyki źródeł, analiz i wniosków końcowych. Najważniejsze jest jednak to, że mamy do czynienia z pracą absolutnie pionierską.
Spis treści:
WSTĘP
ROZDZIAŁ I
Wprowadzenie: pole gry, jego regulacje, reguły i rytuały
1. Określenie przedmiotu badań. Struktura książki
2. Stan badań, archiwa i materiały źródłowe
3. Wstępne rozpoznanie terminologii
Film animowany – Autorski film animowany – Krótkometrażowy, średniometrażowy, długometrażowy (autorski film animowany) – Pole animacji – Debiut – Filmy szkolne – Problem napisów/credits polskiego filmu animowanego
4. Realizacja filmu animowanego. Production studies a problem genderowy
Techniki i technologie realizacji filmu animowanego – Współczesne modele produkcyjne – Problem rozumienia w praktyce produkcyjnej terminu „pracownik kreatywny” a realia edukacji w dziedzinie filmu animowanego
5. Autorski film animowany w świetle organizacji studiów animacji
6. Definicja reżysera autorskiego filmu animowanego w kontekście struktury współczesnych studiów animacji
ROZDZIAŁ II
Lata PRL 1944–1989
Wprowadzenie
1. Pionierskie lata 1944–1956. Homospołeczna wspólnota jako zaczyn mitu założycielskiego polskiej animacji
Kontekst międzynarodowy i ponadnarodowy. Kobiety autorki filmów animowanych na świecie credited alone do 1956. „My husband is more creative than I am”. „Between us, he’s the genius” – Branża polskiej animacji a projekt modernizacyjny polskiej kinematografii. Wejście (Koziołeczkiem) do struktur polskiej kinematografii – Plastyczki, scenografki, animatorki – socrealizm i odwilż a pierwsze kobiety pracujące wewnątrz branży filmu animowanego. Halina Bielińska: jak to jest (nie) być matką polskiej animacji
2. Lata 1956–1970. Dwa w jednym – sztuka filmowa oraz socjalistyczna komercja. Wykształcanie się specyfiki i odrębnego statusu polskich studiów animacji a (męskie) apogeum jej międzynarodowych sukcesów
Powstanie Studia Miniatur Filmowych w Warszawie i jego profil w pierwszych latach istnienia. Zmiana warty (1956) Bielińskiej i Haupego jako pierwszy film nowego stołecznego studia – Zmiana statusu studiów animacji po 1956 roku na przykładzie przypadku Studia Miniatur Filmowych i losów duetu Bielińska & Haupe – Kobiety reżyserki i kobiety-autorki w latach 1956–1970 – Dwanaście kobiet-reżyserek animacji lat 60. – Pięć kobiet-autorek i ich autorskie filmy animowane – Halina Bielińska, ukryty skarb polskiej kinematografii – Kobiety-autorki w latach 60.: Alina Maliszewska,
Zofia Oraczewska, Anna Maria Piaścik-Farat, Katarzyna Latałło – Katarzyna Latałło, pierwsza niezależna kobieta-autorka
3. Lata 1970–1989 w Polsce. Od luxusów Dekady do kresu istnienia państwowych studiów animacji PRL: prześniona rewolucja feministyczna
Ogólny wgląd w problematykę filmu animowanego w latach 1970–1989 – Produkcja studiów animacji PRL w latach 1970–1989 oraz sytuacja pracujących w nich kobiet – Prześnione, zakurzone, ukryte. Skarby polskiej kinematografii: filmy animowane kobiet w latach 1970–1989 – Trzy grupy filmów realizowanych przez kobiety w latach 1970–1989 – Podsumowanie
4. Figa z makiem: liczebna przewaga studentek w pracowniach filmu animowanego i męskie kariery ich absolwentów. Genderowy aspekt edukacji w dziedzinie filmu animowanego w ramach wyższych uczelni artystycznych PRL
ROZDZIAŁ III
Lata 1989–2005. Od nowa. Realia wolnorynkowej i cyfrowej transformacji pola polskiego filmu animowanego i ich aspekt genderowy
Wprowadzenie
1. Lata 1989–2005 w Polsce. Od nowa
2. Uczą i produkują. Pracownie filmu animowanego w ramach wyższych uczelni artystycznych w latach 1989–2005 jako kolebka fasadowej feminizacji polskiej animacji
3. Filmy animowane kobiet w latach 1989–2005
ROZDZIAŁ IV
Współczesność od 2005 roku. Fasadowa feminizacja
Wprowadzenie
1. Transformacja branży polskiej animacji po powołaniu Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej (od 2005 roku)
2. Pracownie filmu animowanego w wyższych uczelniach artystycznych jako mateczniki fasadowej feminizacji od 2005 roku
3. Problematyka filmów animowanych kobiet w Polsce po 2005 roku
ZAKOŃCZENIE
PODZIĘKOWANIA
NOTA BIBLIOGRAFICZNA
BIBLIOGRAFIA
INDEKS NAZWISK
FILMOGRAFIA