Nowe państwa członkowskie w Unii Europejskiej. Diagnoza i perspektywy

Wejście do Unii było postrzegane przez państwa regionu Europy Środkowej i Wschodniej jako nieunikniona konsekwencja zmian systemowych. Jedenastoletni okres członkostwa w Unii Europejskiej, w przypadku Rumunii i Bułgarii ośmioletni, jest wystarczającym okresem do podjęcia próby oceny skutków integracji w ramach tego ugrupowania, zwłaszcza w ujęciu porównawczym w stosunku do grupy państw UE-15.

Ocena skutków integracji w ramach Unii Europejskiej przebiegała w tym okresie w sposób zróżnicowany. Początkowa niepewność co do efektów integracji ustąpiła przekonaniu o pozytywnych skutkach członkostwa w UE.

Celem badań jest analiza i diagnoza funkcjonowania nowych państw członkowskich z Europy Środkowo-Wschodniej w Unii Europejskiej. Analizie poddano Polskę, Czechy, Węgry, Słowację, Słowenię, Estonię, Litwę, Łotwę, Bułgarię i Rumunię. Przedmiotem badań jest ekonomiczno-społeczny wymiar członkostwa, udział w strefie euro oraz w realizacji jednolitego rynku wewnętrznego.

Spis treści:

Wprowadzenie

Część I. Ekonomiczno-społeczny wymiar członkostwa

1. Warunki członkostwa w Unii Europejskiej jako miara dystansu pomiędzy państwami wschodniego rozszerzenia
Helena Tendera-Właszczuk

Wstęp
1.1. Specyfika wschodniego rozszerzenia
1.2. Kryteria kopenhaskie
1.3. Ocena okresów przejściowych uzyskanych przez państwa Europy Środkowo-Wschodniej
Zakończenie
Bibliografia

2. Realizacja koncepcji państwa dobrobytu w państwach Europy Środkowo-Wschodniej
Michał Szymański, Helena Tendera-Właszczuk

Wstęp

2.1. Podstawowe pojęcia i definicje
2.2. Charakterystyka modeli państwa dobrobytu
2.3. Ocena funkcjonowania państwa dobrobytu w państwach UE-15
2.4. Próba klasyfikacji nowych państw członkowskich UE wg typologii Sapira
2.5. Ocena realizacji koncepcji państwa dobrobytu w nowych państwach członkowskich Unii Europejskiej na tle UE-15
Zakończenie
Bibliografia

3. Wpływ integracji na sytuację na rynku pracy i migracje zagraniczne w nowych państwach członkowskich
Katarzyna Cymbranowicz

Wstęp
3.1. Charakterystyka rynku pracy UE-12 – przegląd podstawowych wskaźników
3.2. Wpływ migracji obywateli UE-12 na europejski rynek pracy
Zakończenie
Bibliografia

4. Zagrożenie ubóstwem i wykluczeniem społecznym
Wojciech Bąba

Wstęp
4.1. Dorobek prawny Unii Europejskiej w kwestii przeciwdziałania ubóstwu i wykluczeniu społecznemu
4.2. Zagrożenie ubóstwem i wykluczeniem społecznym w starych i w nowych państwach Unii Europejskiej – analiza empiryczna
Zakończenie
Bibliografia

5. Analiza efektów polityki spójności w nowych państwach Unii Europejskiej
Karolina Jagielska, Jagoda Janicka, Katarzyna Zielińska

Wstęp
5.1. Sytuacja gospodarcza w państwach Europy Środkowo-Wschodniej w okresie przedakcesyjnym
5.2. Analiza rodzaju i wielkości pomocy unijnej w okresach programowania 2000–2006 i 2007–2013
5.3. Bilans dziesięciu lat członkostwa na polu polityki spójności UE – analiza i ocena efektów
Zakończenie
Bibliografia

Część II. Nowe państwa członkowskie a strefa euro

6. Państwa wschodniego rozszerzenia wobec problemu wspólnej waluty
Aleksandra Pleśniarska, Marcin Kawalec, Helena Tendera-Właszczuk

Wstęp
6.1. Euro jako waluta międzynarodowa
6.2. Warunki przystąpienia do strefy euro
6.3. Nowe państwa członkowskie w strefie euro
6.4. Pozostałe państwa wschodniego rozszerzenia a strefa euro
6.5. Analiza wypełniania przez państwa wschodniego rozszerzenia nominalnych kryteriów konwergencji
Zakończenie
Bibliografia

7. Optymalny obszar walutowy strefy euro – proces czy stan
Marcin Kawalec

Wstęp
7.1. Charakterystyka unii walutowej jako etapu integracji gospodarczej
7.2. Optymalny obszar walutowy – zagadnienia teoretyczne
7.3. Analiza wybranych wskaźników makroekonomicznych
Zakończenie
Bibliografia

Część III. Wybrane aspekty realizacji jednolitego rynku wewnętrznego w państwach wschodniego rozszerzenia unii europejskiej

8. Nierównowaga bilansów obrotów bieżących państw Unii Europejskiej w latach 2000–2012 jako zagrożenie dla pełnej europejskiej integracji gospodarczej
Magdalena Adamus, Jakub Janus, Jagoda Kaszowska

Wstęp
8.1. Przyczyny nierównowagi na rachunku obrotów bieżących w świetle teorii ekonomicznych
8.2. Empiryczna analiza bilansów obrotów bieżących państw Unii Europejskiej w latach 2000–2012
8.3. Nierównowaga na rachunkach obrotów bieżących a zróżnicowanie poziomu rozwoju i tempa wzrostu gospodarczego państw Unii Europejskiej
8.4. Wnioski z doświadczeń państw peryferyjnych dla nowych państw członkowskich
Zakończenie
Bibliografia

9. Rynki kapitałowe nowych państw Unii Europejskiej regionu EŚW w procesie tworzenia jednolitego rynku wewnętrznego
Andrzej Kwarciński

Wstęp
9.1. Podstawy rozwoju i integracji rynków kapitałowych w Unii Europejskiej
9.2. Charakter i metody badania rynku kapitałowego
9.3. Wielkość gospodarek i potencjał rozwojowy rynków kapitału nowych państw członkowskich Unii Europejskiej regionu EŚW
9.4. Rynki kapitału nowych państw członkowskich UE regionu EŚW
9.5. Inwestycje zagraniczne jako źródło kapitału w nowych państwach członkowskich Unii Europejskiej regionu EŚW
Zakończenie
Bibliografia

10. Przemiany w sektorze energetycznym Unii Europejskiej
Magdalena Zajączkowska

Wstęp
10.1. Sektor energetyczny Unii Europejskiej
10.2. Gospodarki niskoemisyjne
Zakończenie
Bibliografia