Nowy regionalizm w badaniach literackich. Badawczy rekonesans i zarys perspektyw

Seria NOWY REGIONALIZM W BADANIACH LITERACKICH. Tom 1

Seria prezentuje prace podejmujące nowatorskie interdyscyplinarne badania nad regionalizmem literackim. Jej celem jest ukazanie tradycji literackich badań regionalnych, rozpoznanie sytuacji literatury regionalnej w Polsce i rekonceptualizacja obszaru literaturoznawstwa regionalistycznego w perspektywie nowych orientacji pojawiających się w światowej humanistyce. 

Od pewnego czasu obserwujemy wzrastające znaczenie lokalności i peryferyjności w badaniach literaturoznawczych, któremu towarzyszy wzmożone zainteresowanie regionalnymi  aspektami literatury. Jednocześnie znajdujemy się w momencie, w którym wyczerpały się dotychczasowe sposoby badania lokalnej twórczości, a kulturowa reorientacja literaturoznawstwa zachęca, by na nowo sproblematyzować przedmiot badań. Nowy regionalizm w badaniach literackich jest próbą wysondowania sytuacji zastanej i rozpoznania możliwości literaturoznawczej eksploracji regionu. Zawarte tu wypowiedzi badaczy reprezentujących różne akademickie ośrodki ukazują, jak i w jaki sposób (za pomocą jakich metod, gatunków, języków) pisano dotąd o regionie; jakie kwestie znajdowały się w centrum narracji o lokalnej literaturze i w jaki sposób ewoluowały – w relacji do historii, kultury oraz polityki. Pokazują też, co łączy różne ujęcia lokalnej literatury, a co określa regionalne differentia specifica – zwłaszcza w odniesieniu do regionów polsko-niemieckiego pogranicza. Badawczy rekonesans wiąże się z otwarciem perspektywy projektującej możliwy ciąg dalszy, peryferyjna historia literatury domaga się bowiem nowego spojrzenia – w optyce orientacji postzależnościowej i komparatystycznej, polityki miejsca, pamięci oraz postpamięci.

Spis treści

Elżbieta Rybicka 

Wprowadzenie. Region – rzeczywistość wyobrażona 

CZĘŚĆ I POJĘCIA, POETYKI, PERSPEKTYWY 

Zbigniew Chojnowski 

Literaturoznawstwo regionów 

(w poszukiwaniu skutecznych  perspektyw badawczych) 

Małgorzata Mikołajczak 

Dyskurs regionalistyczny we współczesnym (polskim) 

literaturoznawstwie −  pytania o status, poetykę i sposób istnienia 

Elżbieta Dąbrowicz 

„Ziemia przechodów”. Migracje i kultury lokalne w 

piśmiennictwie polskim  XIXWXXI w. Ekskurs 

CZĘŚĆ II  LITERATUROZNAWSTWO REGIONÓW 

Krystyna Kossakowska-Jarosz 

Historia rodzimego piśmiennictwa na Górnym Śląsku w 

perspektywie kulturowej 

Wojciech Browarny 

Między „odzyskiwaniem” a „ślązaczeniem”. Literacki obraz 

Śląska i polski dyskurs nowoczesności 

Katarzyna Sawicka-Mierzyńska 

Przemiany zakresu pojęć: „prowincja” i „centrum” w 

piśmiennictwie podlaskim przed i po 1989 roku 

Daniel Kalinowski 

Kaszuby a badania postkolonialne 

Elżbieta Dutka 

Doświadczenie regionu  (na przykładzie literatury o Śląsku) 

Elżbieta Konończuk 

Podlaska lokalność w narracjach socjologicznych, magicznych i satyrycznych 

Ewa Kraskowska 

Nafta i węgiel. O wyobraźni geopoetyckiej Mariana Jachimowicza 

Marek Mikołajec 

O pschylopolitycznym potencjale literatury Śląskiej 

CZĘŚĆ III  REGION, PAMIĘĆ, POGRANICZE 

Elżbieta Rybicka 

Czy  możliwa  jest  „polifonia  pamięci”  w  literackich 

badaniach  regionalnych?  Na  przykładzie  pogranicza polsko-niemieckiego 

Arkadiusz Kalin 

Polsko-niemieckie pogranicza literackie: geopolityczne 

reorientacje  w polskiej literaturze powojennej  W rekonesans 

Kamila Gieba 

Od antygermańskiego przedmurza do pomostu ku Europie. 

O przemianach postaw wobec niemieckiego dziedzictwa 

kulturowego w dyskursie regionów pogranicza  (na wybranych przykładach) 

Renata Makarska  (Tybinga)

Polsko-czeskie pogranicza kulturowe po 1989 roku 

Danuta Zawadzka 

Rafa regionu. O przemianach pamięci  w literaturze pogranicza polsko-białoruskiego 

Katarzyna Taborska 

Literatura miejsca. Landsberski przypadek Gottfrieda Benna 

Noty o autorach 

Indeks nazwisk