Oblicza starości w perspektywie lokalnej Studium socjopedagogiczne
- Wydawca: Impuls Rok wydania: 2016 Oprawa: miękka ISBN: 9788380951037 Ilość stron: 262 Format: 16,5 x 20,5 cm
Monografia […] wpisuje się w nurt współczesnego, interdyscyplinarnego zainteresowania starością w różnych kontekstach. Rozwój nauk medycznych, społecznych i humanistycznych wzbogaca naszą wiedzę o starości i jej różnych, nie zawsze pozytywnych, obliczach z przesłaniem poszukiwania rozwiązań społeczno-socjalnych dla polepszania jakości życia seniorów w warunkach zmian społecznych. […] Recenzowana monografia Oblicza starości w perspektywie lokalnej. Studium socjopedagogiczne, autorstwa Pani Danuty Krzysztofiak, w mojej ocenie, wzbogaca poznawczo obszary zainteresowań naukowo-badawczych pedagogiki społecznej, gerontologii i innych nauk społecznych. Stanowi ona także swoisty głos w społecznej debacie nad zróżnicowanymi obliczami starości w ponowoczesnym świecie, a ponadto posiada istotne walory praktyczne ze względu na wnioski i propozycje zawarte w zakończeniu, które mogą stanowić podstawę dla przygotowania projektów optymalizujących jakość życia ludzi starszych na badanym obszarze terytorialnym.
Z recenzji wydawniczej prof. dr hab. Ewy Syrek
Jaka jest starość? Dlaczego taka jest? Jaka może (powinna) być? Wreszcie – co uczynić, by była pomyślna – zarówno w wymiarze jednostkowym, jak i z punktu widzenia zbiorowości seniorów? Postawione pytania wydają się – na pozór – proste w swej istocie, niemniej jednak dotykają spraw fundamentalnych, ważnych nie tylko z perspektywy człowieka „już starego”. Odnalezienie trafnych odpowiedzi w tej materii stanowi podstawę kształtowania skutecznej polityki senioralnej, a tylko taka zapewni stabilność egzystencjalną sześciu milionom polskich seniorów oraz pozostałym pokoleniom – tym „jeszcze nie starym”.
Jaka zatem jest starość? Niniejsza publikacja, mająca charakter teoretyczno-empiryczny, nie aspiruje do miana zbioru gotowych i jednoznacznych odpowiedzi w tej kwestii, choć z pewnością stanowi próbę ich poszukiwania. Na tle różnobarwnych portretów starości, wyłonionych na podstawie analizy literatury przedmiotu, przedstawione zostały zidentyfikowane w efekcie własnych badań oblicza egzystencji starszych mieszkańców miejsko-wiejskiego rejonu Wielkopolski. Prezentacji tej towarzyszy intencja ukazania charakterystycznych cech położenia egzystencjalnego seniorów oraz odtworzenia tego, w jaki sposób finalną postać ich sytuacji życiowej (pomyślną, labilną, niepomyślną) zdeterminowały rozmaite czynniki, począwszy od makrospołecznych, aż po indywidualne, podmiotowe okoliczności dookreślające biografie poszczególnych jednostek.
W odczuciu autorki, niezależnie od wielu innych uwarunkowań, niezaprzeczalny wpływ na jakość życia seniora ma środowiskowa dostępność i zasobność sieci wspomagania (nieformalnego, instytucjonalnego), w ramach której uruchamiane są działania pomocowe. Z tego względu zagadnienie finalnego etapu ludzkiej egzystencji podejmowane w książce zostało osadzone w tradycyjnie obecnych na gruncie pedagogiki społecznej wątkach: środowiska życia (które poprzez różnorodność bodźców oddziałujących na człowieka może sprzyjać zarówno harmonijnemu rozwojowi, jak i generować jego zagrożenia), a także wspomagania (ukierunkowanego na zaspokojenie potrzeb przedstawicieli różnych kategorii wiekowych, łagodzenie niedostatków, kreowanie warunków zabezpieczenia ich bytu w możliwie szerokim i wszechstronnym zakresie).
Książka ta kierowana jest do wszystkich osób, którym problematyka gerontologiczna nie pozostaje obojętna, z nadzieją, że jej lektura przyczyni się do pełniejszego rozumienia problemów i potrzeb seniorów, a także stanie się inspiracją do podejmowania działań mających na celu podniesienie jakości ich życia.
spis treści:
PRZEDMOWA
WPROWADZENIE
ROZDZIAŁ I
Wokół problematyki jakości życia osób starszych
1. Dyskurs o starości na gruncie nauk o człowieku
1.1. Entropia ludzkim przeznaczeniem, czyli o biologicznych teoriach starzenia się
1.2. Finalna faza egzystencji w ujęciu psychologii
1.3. Starość w aspekcie socjologicznym
1.4. Późna dorosłość jako przedmiot zainteresowania subdyscyplin pedagogicznych
2. Gerontologiczne koncepcje pomyślnego starzenia się i jakości życia w starości
3. Oblicza i determinanty położenia egzystencjalnego polskich seniorów
3.1. Sytuacja życiowa.Interdyscyplinarna perspektywa poszukiwań definicji pojęcia
3.2. Prestiż versus degradacja. Starość w wymiarze makrospołecznym
3.3. Wspólnota versus oddalenie. Starość w wymiarze mezo-i mikrospołecznym
3.4. Spełnienie versus rozczarowanie. Starość w wymiarze podmiotowym (jednostkowym)
ROZDZIAŁ II
W kręgu zagadnień wspomagania egzystencji seniorów
1. Opieka, pomoc, wsparcie w kontekście ludzkich potrzeb (rozważania terminologiczne)
2. Od filantropii po zabezpieczenie i pomoc społeczną (czyli o historycznych uwarunkowaniach rozwoju działań opiekuńczych)
3. System wspomagania egzystencji ludzi starszych (casus polski)
3.1. Rodzina jako kluczowe ogniwo nieformalnej sieci wsparcia
3.2. Instytucje publiczne w służbie starości
3.3. Sektor pozarządowy
3.4. Rola i znaczenie podmiotów prywatnych
ROZDZIAŁ III
Podstawowe założenia metodologiczne projektu badawczego
1. Ogólny zarys i uzasadnienie problematyki badań
2. Cele, problemy i hipotezy badawcze
3. Metoda, techniki, narzędzia i organizacja badań
ROZDZIAŁ IV
Diagnoza sytuacji życiowej starszych mieszkańców badanego rejonu
1. Miejsko-wiejski rejon powiatu średzkiego jako przestrzeń życia seniorów
2. Charakterystyka podstawowych cech społeczno-demograficznych respondentów
3. Codzienność egzystencjalna w relacjach badanych
3.1. Witalność versus niesprawność. Wybrane aspekty kondycji zdrowotnej
3.2. Zabezpieczenie versus niepewność jutra. Wyznaczniki położenia socjalno-bytowego
3.3. Integracja versus wykluczenie. O (nie)obecności w najbliższych kręgach środowiskowych
3.4. Akceptacja versus negacja. Stosunek wobec przeżywanej starości
3.5. Pomyślność – niestabilność – zagrożenie bytu. Globalna ocena sytuacji egzystencjalnej
4. Konkretyzacje doświadczania starości w wymiarze wybranych biografii
4.1. (Auto)portrety dzieciństwa dzisiejszych seniorów
4.2. Młodość i wczesna dorosłość w narracjach badanych
4.3. Cienie i blaski dojrzałego życia (wieku średniego)
4.4. Globalna ocena biografii oraz orientacja ku jej dalszemu trwaniu a postać aktualnie doświadczanej sytuacji życiowej
5. Lokalny system wspomagania najstarszych mieszkańców rejonu
5.1. Nieformalne ogniwa sieci pomocowej
5.2. Instytucjonalne źródła wsparcia
5.3. Działalność systemu wspomagania w opinii odbiorców jego świadczeń
ZAKOŃCZENIE
W stronę optymalizacji położenia egzystencjalnego ludzi starszych w środowisku ich życia
BIBLIOGRAFIA
SPIS TABEL I WYKRESÓW
Summary
Faces of old age in a local perspective. Socio-pedagogical study




