Opresja w szkole

Przemoc, przymus, agresja, nękanie, wykluczanie, mobbing, bullying, prześladowanie, dyskryminacja, opresja to terminy znane nam z rzeczywistości społecznej, niestety także szkolnej. Autorki tej pracy jako specjalistki analizujące społeczność uczniów gimnazjów obiektywnie referują skalę problemu, opierając się na swoich doświadczeniach badawczych.
Jak przedstawiają, źródła opresji szkolnej tkwią nie tylko w „zachowaniach aktorów szkolnej sceny, ale także w centralizmie oświatowym, nadaktywności reorganizacyjnej i hiperlegalizmie. Na poziomie szkoły skutkuje to biurokratyzacją jej działań i brakiem wizji jej rozwoju; brakuje wielkiego celu, który szkoła ma realizować”.
Jak wyjść z trudnej sytuacji? Autorki pracy szukają odpowiedzi w poglądach i przemyśleniach klasyków – Jacka Woronieckiego i Juliusza Payota, stawiając tezę, „iż sprzyjający grunt dla opresji na różnych poziomach stanowią niedomagania w sprawowaniu władzy i nieuwzględnianie sprawy kształtowania charakteru”.

Spis treści

WPROWADZENIE

CZĘŚĆ I. SZKOŁA RZĄDZENIA, ROZKAZYWANIA
I KSZTAŁTOWANIA CHARAKTERU CZY SZKOŁA OPRESJI?
PODSTAWY TEORETYCZNE

Rozdział 1
Szkoła jako element wychowującego społeczeństwa
1.1. Kilka uwag o szkole i prawie
1.2. Wychowanie przez nauczanie
1.2.1. Treści
1.2.2. Poziom
1.2.2.1. Uczeń a szkoła
1.2.2.2. Rodzice a szkoła
1.2.3. Rygory
1.2.4. Organizacja
1.3. Jacek Woroniecki - czyli czego nam brakuje?

Rozdział 2
Władza w szkole w ujęciu Jacka Woronieckiego
2.1. Kilka uwag o umiejętności rządzenia i rozkazywania
2.1.1. Co znaczy dobrze rządzić?
2.1.2. Jak dobrze rozkazywać?
2.1.3. O dobrym karceniu
2.2. Wady sprawowania władzy
2.2.1. Wady rządzenia
2.2.2. Wady rozkazywania
2.2.3. Wady karcenia

Rozdział 3
Opresja - wyzwolona siła
3.1. Kilka uwag o naturze duchowej sytuacji czasu
3.2. Opresja w polu bezpośredniego użycia siły
3.2.1. Przymus
3.2.2. Agresja
3.2.2.1. Przykładowe kategoryzacje agresji
z uwzględnieniem szkoły
3.2.2.2. Pomostowy charakter agresji instrumentalnej
3.2.3. Przemoc
3.2.3.1. Lęk i krzywda
3.2.3.2. Kategorie przemocy
3.2.3.3. Mobbing i bullying
3.3. Opresja w polu pośredniego użycia siły
3.3.1. Przemoc strukturalna
3.3.2. Przemoc symboliczna

CZĘŚĆ II. UDRĘCZONA SZKOŁA

Rozdział 4
Opresja w polu bezpośredniego użycia siły
4.1. Gimnazjaliści i zachowania dewiacyjne
4.1.1. Okres dorastania - kilka refleksji
4.1.2. Cel i metoda badań
4.2. Zachowania dewiacyjne gimnazjalistów - atak na osoby i mienie
4.2.1. Agresja fizyczna i werbalna
4.2.2. Niszczenie mienia-wandalizm
4.3. Klimaty szkolnego bezprawia - inne zachowania dewiacyjne
4.3.1. Kontakt ze środkami odurzającymi
4.3.1.1. Palenie tytoniu
4.3.1.2. Picie napojów alkoholowych
4.3.1.3. Używanie innych substancji psychoaktywnych
4.3.2. Kradzież
4.3.3. Drobne nieuczciwości
4.4. Gimnazjum - krótka dyskusja

Rozdział 5
Opresja w polu pośredniego użycia siły
5 1. Kształt źródeł prawa, czyli u podstaw oświatowej opresji
5.1.1. Megalegalizm
5.1.2. Nadaktywność reorganizacyjna
5.1.3. Mitręga legislacyjna
5.1.4. Centralizacja
5.2. Dyrektor wśród przepisów
5.2.1. Wybór dyrektora szkoły
5.2.2. Dyrektorskie uprawnienia i możliwości

Rozdział 6
Władza w szkole, czyli co blokuje rządzenie,
rozkazywanie i karcenie
6.1. Rządzenie
6.1.1. Cele i treści
6.1.2. Poziom - blokady edukacyjne: ocenianie,
klasyfikowanie, promowanie
6.1.3. Organizacja
6.1.3.1. Planowanie
6.1.3.2. Arkusz organizacyjny
6.1.3.3. System klasowo-lekcyjny
6.2. Rozkazywanie
6.2.1. Na tropie ekscesów nieroztropności
6.2.2. W matni motywowania
6.3. Karcenie
6.3.1. Kontrola
6.3.2.Testomania

CZĘŚĆ III. SZCZĘŚLIWA SZKOŁA

Rozdział 7
Szkoła dobrze rządzona i zorganizowana
7.1. Autonomiczna szkoła
7.1.1. Poziom i organizacja
7.1.1.1. Dysedukacja
7.1.1.2. Nauczyciel
7.1.1.3. Czas
7.1.1.4. Zblokowanie
7.1.1.5. Egzaminowanie i promowanie
7.1.2. Rygory
7.1.2.1. Strategie profilaktyczne na poziomie klasy
7.1.2.2. Strategie profilaktyczne na poziomie szkoły
7.2. Likwidacja klimatów bezprawia
7.2.1. Liczebność
7.2.2. Statut
7.2.3. Interwencje w sytuacjach konfliktowych
7.2.3.1. Strategie zorientowane na nauczyciela
7.2.3.2. Strategie zorientowane na wspólnotę

Rozdział 8
Kształtowanie charakteru według Juliusza Payota
8.1. Wolność i siła człowieka
8.2. Co zagraża wolności człowieka?
8.3. Praca przeciw siłom nieprzyjaznym, współdziałanie z innymi
i obowiązki społeczne
8.4. Jak w pełni się rozwinąć, żyjąc szlachetnie i szczęśliwie?

ZAKOŃCZENIE

BIBLIOGRAFIA