Książka jest rezultatem V Międzynarodowej Konferencji z cyklu „Edukacja alternatywna – dylematy teorii i praktyki”, która odbyła się w kwietniu 2005 roku w Łodzi. Od samego początku przyjęto założenie, że temat konferencji będzie za każdym razem ten sam, by można było kontynuować wspólną dla całego cyklu debatę. Publikacja prezentuje najciekawsze wystąpienia, prezentacje i plon wspólnych dyskusji. Na tematykę składały się dwa główne bloki problemowe – teoretyczne i metodologiczne dylematy alternatywności pedagogiki i pedagogii, ich afirmacja i krytyka oraz koncepcje szkół alternatywnych i alternatyw edukacyjnych w szkołach, alternatywy w edukacji pozaszkolnej (oświata dorosłych, ruch samorządowy, ośrodki pomocy społecznej, ośrodki kształcenia i doskonalenia zawodowego nauczycieli itp.) oraz społeczny ruch odnowy edukacji i oporu edukacyjnego (stowarzyszenia oświatowe, edukacyjne inicjatywy obywatelskie, niezależne wydawnictwa edukacyjne, subkultury edukacyjne).

Adresatami publikacji są przedstawiciele środowisk edukacyjnych, środowisk oświatowych oraz praktycy – nauczyciele nowatorzy, twórcy, twórcy szkół, programów i klas autorskich, politycy oświatowi, działacze stowarzyszeń edukacyjnych, przedstawiciele organizacji związkowych, wychowawczych i ruchu wynalazczego. Książka powinna zainteresować także środowiska opiniotwórcze (środki masowego przekazu).

 

Spis treści

 

Wstęp

 

Aleksander Nalaskowski

Wymyślmy to!

 

Michał Głażewski

Utopie i antyutopie jako źrodła ambiwalencji pedagogicznej

 

Marian Nowak

Pedagogika jako nauka praktyczna – konsekwencje metodologiczne

 

Krzysztof Sokołowski

Metajęzyk a formalne aspekty komparatystyki pedagogicznej

 

Andrzej Sztylka

Alternatywność pedagogiki humanistycznej

 

Halina Gajdamowicz

Uniwersalizm wartości jako źrodło alternatywnych teorii wychowania

 

Krzysztof J. Szmidt

Postulaty psychopedagogiki tworczości pod adresem edukacji

alternatywnej

 

Janusz Tarnowski

Wspołwychowanie: przez postawę dialogu ku przyjaźni

 

Wiktor Żłobicki

Gestalt. Filozofi czne i psychologiczne inspiracje dla pedagogiki

 

Agnieszka Nowak-Łojewska

Refleksy koncepcji rozumu transwersalnego Wolfganga Welscha

w rozważaniach o edukacji w okresie przełomu formacyjnego:

uwarunkowania, perspektywy, pytania

 

Magda Karkowska

Tożsamość kulturowa młodzieży polskiej u progu XXI wieku.

Pedagogiczne problemy recepcji kultury popularnej

 

Piotr Błajet

O wychowaniu do wstydu. Między pruderią a bezwstydem

 

Krystyna Kamińska

Dziecięce źrodła wiedzy o innych

 

Hein Retter

Wkład historycznej pedagogiki reformy w aktualną dyskusję

wokoł szkoły i wychowania

 

Tadeusz Jałmużna

Nowatorstwo pedagogiczne w zakładach kształcenia nauczycieli

lat międzywojennych na przykładzie Łodzi

 

Władysław Puślecki

Kontrowersje wokoł wspierania

rozwoju ucznia w procesie kształcenia

 

Ewa Kobyłecka

Inteligencja emocjonalna w edukacji alternatywnej

 

Stanisława Włoch

Kształcenie transgresywne – nowa alternatywa edukacyjna

 

Mirosława Moszkowicz

Edukacyjne konteksty nowej sztuki (ekologicznej)

 

Agata Cudowska

Koncepcja analizy jakościowej M. B. Milesa i A. M. Hubermana

w badaniach pedagogicznych

 

Hanna Zielińska-Kostyło

Brameldowski rekonstrukcjonizm – zmiana społeczna przez edukację

 

 

Pedagogika alternatywna - tom II Innowacje edukacyjne i reformy pedagogiczne

W części drugiej Pedagogiki alternatywnej znajdują się publikacje o dość zróżnicowanej treści. Tematem kilku publikacji jest edukacja zintegrowana na etapie wczesnoszkolnym. Najdłużej realizowana reforma tego szczebla szkolnictwa stanowi podstawę do formułowania ocen, analizy krytycznej, a także ukazywania nowych rozwiązań edukacyjnych. Autorzy podejmują się oceny takich kryteriów nauczania jak: kompetencje poznawcze uczniów, poziom twórczości uczniów realizujących różne programy nauczania zintegrowanego. Rozważają też potrzebę integracji w edukacji wczesnoszkolnej na podstawie wybranych założeń metody Montessori.

W podobny sposób została zaprezentowana problematyka kształcenia nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej. Autorzy dokonali bardzo wnikliwej analizy, wskazali wielostronność uwarunkowań badanego problemu, wykazując się rozległą wiedzą na temat kształcenia nauczyciela.

Książka opisuje ponadto problemy uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, inspirując pedagogów do poszukiwania nowych metod w kształceniu integracyjnym. Autorzy zwracają uwagę również na to, iż pełna działalność szkoły obejmuje także kontakty z rodzicami, analizując przyczyny niepowodzeń w ich współpracy ze szkołą.

W przeglądzie aktualnych problemów edukacji współczesnej, tym bardziej alternatywnej, nie mogło zabraknąć również tematyki wielokulturowości. Poruszony jest problem edukacji kobiet we współczesnej Japonii i związanych z nią paradoksach emancypacji.

Spis treści

 

Wstęp

 

Zbyszko Melosik

Edukacja dla równości czy edukacja dla najlepszych?

Kontrowersje wokół selekcyjnej funkcji szkoły współczesnej

Roman Pawłowski

Uczelnia wyższa w małym mieście – szansa czy utopia?

Beata Przyborowska

Systemy innowacyjne w edukacji w kontekście teorii, metodologii

i praktyki pedagogicznej

Monika Wiśniewska-Kin

Jakie alternatywy ma przed sobą współczesna szkoła?

Wiesława Leżańska

W poszukiwaniu modelu nauczyciela wczesnej edukacji

(refleksje z badań)

Lucyna Telka

O doskonaleniu się wychowawców w żłobku

Alena Vališová

Mit idealnego nauczyciela? Założenia a rzeczywistość

Tatiana Kłosińska

Kompetencje medialne nauczycieli wczesnej edukacji

Beata Owczarska

Doskonalenie kadry pedagogiczne w rozwoju szkoły

– system naczyń połączonych

Jadwiga Bińczycka

Edukacja w perspektywie kultury stosunków interpersonalnych

Tomasz Frołowicz

Poglądy nauczycieli akademickich jako granica rozwoju poglądów studentów

(na przykładzie kształcenia nauczycieli wychowania fizycznego)

Anna Koludo

Kształcenie na odległość wyzwaniem dla edukacji

Alicja Oleska

O budowaniu wewnątrzszkolnego systemu zapewniania jakości

Marian Lelonek

Kompetencje uczniowskie i ich rozwijanie w edukacji wczesnoszkolnej

Jolanta Bonar

Poziom twórczości uczniów edukacji zintegrowanej

Sylwia Grzegorzewska

Współczesne badania nad pracą mózgu a kształcenie alternatywne

Beata Bednarczuk

Integracja w edukacji wczesnoszkolnej – potrzeba naszych czasów

czy wymuszona alternatywa?

Krzysztof Durnaś

Współpraca z rodzicami. Czy jest inna alternatywa wychowawcza

dla edukacji?

Mirosława Nyczaj-Drąg

„Czują oddech rodziców na plecach”, czyli o dzieciach rodziców

z klasy średniej z perspektywy nauczyciela

Paweł Kijo

Współczesne wychowanie fizyczne a promocja zdrowia

Jacek Pyżalski

Siła i uległość w utrzymaniu dyscypliny w klasie

– czy istnieje alternatywa?

Kamila Witerska

Drama – doświadczenie alternatywne

Iwona Chrzanowska

W poszukiwaniu alternatyw kształcenia uczniów o specjalnych potrzebach.

Jak zrealizować paradygmat normalizacji edukacyjnej?

Dorota Podgórska-Jachnik

Jak nie kochać Aleksandra Grahama Bella? – czyli o nieoczekiwanych aspektach

emancypacji osób niepełnosprawnych

Beata Jachimczak

Czy uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi

może zmienić jakoś(ć) szkoły?

Andrzej Murzyn

Edukacja obywatelska w „społeczeństwie braci i sióstr”

Joanna Truszkowska

Stowarzyszenie oświatowe – alternatywa dla środowisk defaworyzowanych

(na przykładzie Stowarzyszenia „Edukator” w Łomży)

Sebastian Ciszewski

Gdzie się kończy alternatywa? – pytanie o przyszłość pokoleń buntu.

O wątpliwej alternatywie pokoleń X i JP2

Bogusław Śliwerski

Oswajanie kontestacji, czyli rzecz o postawach pedagogów

wobec graffiti i grafficiarzy

Agnieszka Gromkowska-Melosik

Edukacja kobiet we współczesnej Japonii. Paradoksy emancypacji

Jaroslav Balvín

Aspekty narodowe i humanistyczne w kształceniu uczniów romskich

Maciej Janusz Wielobób

Ogniskowanie – pomiędzy edukacją a terapią