Pokonać uzależnienie. Podręcznik terapeuty. Poznawczo-behawioralna terapia uzależnień w okresie wczesnego zdrowienia

Podręcznik terapeuty to kompleksowe narzędzie wspierające pracę z pacjentem uzależnionym, oparte na podejściu poznawczo-behawioralnym. Każdy rozdział zawiera zarówno część teoretyczną, wyjaśniającą podstawowe zagadnienia terapii, jak i praktyczną, w której znajdują się konkretne ćwiczenia i strategie terapeutyczne do zastosowania w pracy z pacjentem. Uzupełnieniem jest Poradnik pacjenta – zeszyt ćwiczeń, który pomaga w samodzielnej pracy nad sobą, wspierając proces terapeutyczny. Dzięki umieszczonym kodom QR, terapeuci i pacjenci mogą łatwo pobrać materiały edukacyjne i ćwiczenia, które stanowią cenne wsparcie w trakcie sesji terapeutycznych. To skuteczne narzędzie zarówno dla terapeutów, jak i pacjentów, które ułatwia proces leczenia uzależnienia.

O autorze

Modrzyński Robert

dr nauk społecznych, specjalista psychoterapii uzależnień, adiunkt w Katedrze Psychologii Klinicznej i Neuropsychologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Zajmuje się problematyką pomocy osobom uzależnionym we wprowadzaniu ważnych dla nich zmian w życiu. Prowadzi psychoterapię indywidualną i grupową. Kierownik merytoryczny i współautor projektu: E-Program Ograniczania Picia (E-POP). Wraz ze współpracownikami opracował i adaptował Skalę Używania Ryzykownego (SUR), Skalę Picia problemowego (SPP), polską adaptację Skali Uzależnienia od Alkoholu (ADS). Autor licznych publikacji.

Spis treści:

Wstęp

1. Wprowadzenie do założeń terapii poznawczo-behawioralnej

1.1. Liczą się znaczenia
1.2. Model ABC
1.3. Myślenie na różnych poziomach
1.4. Myślenie zniekształcone

2. Poznawczo-behawioralny model uzależnienia

2.1. Rozwój uzależnienia w ujęciu CBT
2.2. „Błędne koło uzależnienia” – poznawczo-behawioralne wyjaśnienie kontynuacji zachowań nałogowych

3. Zrozumieć i wyjaśnić problemy pacjenta. Konceptualizacja przypadku

3.1. Formułowanie przypadku – elementy składowe konceptualizacji

4. Socjalizacja, czyli wprowadzenie klienta w model CBT

4.1. „Autopilot” uzależnienia. Teoria dwóch systemów myślenia Kahnemana
4.1.1. Dwa systemy myślenia
4.1.2. Systemy myślenia a uzależnienie
4.2. Mindfulness. Trening uważności w terapii uzależnień

5. Sytuacje wysokiego ryzyka i inne wyzwalacze

5.1. Czym są sytuacje wysokiego ryzyka
5.2. Identyfikowanie sytuacji wysokiego ryzyka
5.3. Radzenie sobie z wyzwalaczami

6. Pozytywne oczekiwania związane z przyjmowaniem substancji psychoaktywnych oraz zachowaniami nałogowymi

6.1. Przekonania podtrzymujące zachowania nałogowe
6.2. Rozwój oczekiwań
6.3. Pozytywne oczekiwania związane z przyjmowaniem substancji psychoaktywnych oraz zachowaniami nałogowymi

7. Techniki poznawcze ułatwiające zmianę pozytywnych oczekiwań

7.1. Identyfikacja przekonań
7.2. Ocena przekonań
7.3. Alternatywa

8. Pragnienie, silna potrzeba, przymus – cztery kroki zarządzania głodem

8.1. Zrozumienie subiektywnych doznań świadczących o głodzie
8.2. Rozpoznanie wyzwalaczy prowadzących do głodu
8.3. Normalizacja doświadczeń związanych z głodem
8.4. Sposoby radzenia sobie z głodem

9. Myśli przyzwalające

9.1. Czym są myśli przyzwalające
9.2. Wskazówki terapeutyczne

10. Sprawdź, w co wierzysz. Eksperyment behawioralny

10.1. Jak przeprowadzić eksperyment behawioralny
10.2. Zastosowanie eksperymentu behawioralnego w terapii uzależnień

11. Lęk i depresja – zaburzenia współwystępujące używaniu substancji psychoaktywnych

11.1. Trudności diagnostyczne
11.2. Wytyczne diagnostyczne
11.2.1. Badania przesiewowe
11.2.2. Elementy badania diagnostycznego
11.2.3. Pomiar objawów depresyjnych/afektywnych
11.2.4. Pomiar objawów lękowych
11.3. Wskazówki pracy terapeutycznej z osobami z zaburzeniami współwystępującymi

12. Aktywizacja behawioralna jako sposób na poradzenie sobie z nudą

12.1. Nuda a nawrót
12.2. Poznawcze rozumienie nudy
12.3. Odkrywanie i rozwijanie alternatywnych aktywności i źródeł przyjemności
12.3.1. Monitorowanie aktywności
12.3.2. Planowanie aktywności
12.4. Identyfikacja i kwestionowanie przekonań dotyczących planowania aktywności oraz potrzeby ciągłej stymulacji
12.5. Rozwijanie zdolności klienta do tolerowania nudy i pustki

13. Seks i inne zachowania zastępcze

13.1. Seks jako substytut uzależnienia
13.2. Seks jako temat zajęć terapeutycznych
13.3. Sexual Addiction Screening Test (SAST)
13.4. Zachowania zastępcze

Bibliografia