Prawa ucznia

Bez wątpienia, pomimo młodego wieku, Mikołaj Wolanin jest znawcą podejmowanej w opracowaniu tematyki. Walorami publikacji są nie tylko rzetelny przekaz informacji, lecz także dojrzałe krytyczne opinie osoby, która z rzeczywistością tworzoną przez mniej lub bardziej funkcjonalne regulacje praw ucznia konfrontuje się na co dzień. Jest to niezwykle cenny głos, który powinien być usłyszany.

Z recenzji prof. dr hab. Ewy Jarosz

Uczniowie mają swoje prawa i obowiązki. Te gwarantuje im zresztą Prawo oświatowe. Co jednak ważne nie ma jednego ustawowego czy określonego w rozporządzeniu ministra ds. edukacji katalogu tychże praw. Dlatego też autor postanowił napisać niniejszą monografię. Ma ona bowiem na celu zebranie w jednej publikacji praw ucznia, które są (lub mają być) powszechnie respektowane w polskich szkołach.

Książka opisuje, najpierw, prawne uregulowania praw ucznia, a następnie opisuje i wyjaśnia każde z nich, tłumacząc, jak uczniowie mogą z nich korzystać. Następnie przedstawiony zostaje stan dotychczasowych badań oraz badań własnych w zakresie wiedzy o prawach ucznia wśród uczniów oraz ich przestrzegania przez osoby, które są do tego zobligowane.

Temat staje się coraz bardziej aktualny. Uczniowie coraz częściej chcą tego, by ich prawa były przestrzegane (przykładami są facebookowe grupy dotyczące praw ucznia, których członkami są tysiące osób). Książka jest, z tego, co wiem, pierwszym w Polsce opracowaniem monograficznym o prawach ucznia i jako pierwsza wymienia katalog 13 praw, które powinny być każdemu uczniowi zagwarantowane. Książka ma na celu uświadomić jeszcze więcej osób w zakresie przysługujących im praw oraz poszerzyć wiedzę osób zainteresowanych tym tematem.

Monografia jest adresowana przede wszystkim do uczniów, by uświadamiać ich w przysługujących im prawach. Poza tym stosowne treści znajdą dla siebie również nauczyciele, dyrektorzy szkół, a także wszyscy inni zainteresowani tą kwestią. Z powodzeniem z publikacji korzystać też mogą naukowcy badający instytucję praw dziecka. Dzieci w większości przypadków są bowiem również uczniami.

W monografii autor konsekwentnie korzysta z obowiązującego we wrześniu 2019 r. porządku prawnego. Pomimo tego przedstawia niektóre przepisy, które funkcjonowały dla na przykład gimnazjów czy zasadniczych szkół zawodowych formalnie zlikwidowanych z dniem 31 sierpnia 2019 r. Ma to służyć pokazaniu, jakie akty mówiły o prawach ucznia w trzyetapowym systemie edukacji. Należy ponadto pamiętać, iż najprawdopodobniej podobne przepisy zostaną zapisane w aktach wykonawczych dla na przykład 8-letnich szkół podstawowych (nie wszystkie zostały jeszcze ogłoszone).

Spis treści:

Wprowadzenie

Rozdział 1. Prawne uregulowania instytucji praw ucznia

Rozdział 2. Przysługujące uczniom prawa i ich analiza

2.1. Wstęp
2.2. Prawo do nauki
2.2.1. Obowiązek czy prawo do nauki?
2.2.2. Darmowa edukacja
2.2.3. Religia lub etyka
2.2.4. Wychowanie do życia w rodzinie
2.2.5. Język, historia, kultura i geografia mniejszości oraz język regionalny
2.2.6. Nakazanie uczniowi opuszczenia sali
2.2.7. Nieobecności, usprawiedliwienia, klasyfikacja i zastrzeżenia dotyczące ocen
2.2.8. Zawieszenie w prawach ucznia, przeniesienie i skreślenie z listy uczniów
2.3. Prawo do wzięcia udziału w konkursie
2.4. Prawo do uzyskania pomocy materialnej
2.4.1. Pomoc o charakterze socjalnym
2.4.2. Pomoc o charakterze motywacyjnym
2.4.3. Inna pomoc
2.5. Prawo do informacji i sprawiedliwej oceny
2.6. Prawo do rozwijania zainteresowań
2.7. Prawo do bezpieczeństwa, wiedzy o bezpieczeństwie i uzyskania pomocy
2.7.1. Prawo do bezpieczeństwa
2.7.2. Prawo do wiedzy o bezpieczeństwie
2.7.3. Prawo do uzyskania pomocy medycznej i psychologicznej
2.8. Prawo do skonsumowania ciepłego posiłku
2.9. Prawo do swobody wypowiedzi, myśli, sumienia i wyznania
2.9.1. Swoboda wypowiedzi
2.9.2. Swoboda myśli, sumienia i wyznania
2.10. Prawo do prywatności
2.11. Prawo do czasu wolnego (właściwej organizacji życia szkolnego)
2.12. Prawo do godności
2.13. Prawo do angażowania się w życie szkoły
2.14. Prawo do złożenia skargi

Rozdział 3. Wiedza uczniów o przysługujących im prawach oraz poczucie ich przestrzegania

3.1. Stan badań
3.2. Metodologia badań własnych
3.3. Wyniki badań i wnioski

Zakończenie

Bibliografia

Spis tabel