Prawo o prokuraturze. Komentarz praktyczny

Komentarz został napisany przez praktyków, czyli czynnie zawodowo prokuratorów z myślą o  praktykach, którzy z ustawą mają najczęściej do czynienia, bo zgodnie z jej przepisami funkcjonują. Takie założenie spowodowało, że koncentruje się on na ważnych i praktycznych z punktu widzenia każdego prokuratora kwestiach, a nie na zagadnieniach doktrynalnych. Komentarz jest jednocześnie głosem w prowadzonej aktualnie społecznej dyskusji o funkcjonowaniu prokuratury i jej znaczeniu w zwalczaniu patologii życia społecznego. Potrzeba napisania praktycznego przewodnika po Ustawie wynikała z korzyści jakie przyniosła obowiązującą od 2016 roku Ustawa Prawo o prokuraturze w stosunku do uchylonej, a uchwalonej  jeszcze  w 1985 roku Ustawy o prokuraturze. Ta ostatnia Ustawa była wielokrotnie nowelizowana i nie przystawała do zmienionego przeobrażeniami społecznymi dokonanymi po 1989 roku.

Komentarz wprowadza wiele potrzebnych instytucjonalnie rozwiązań. Przykładowo w sposób znaczący zmienia kształt postępowań dyscyplinarnych czyniąc je ważnym narzędziami kierowania prokuraturą.  Jednocześnie w tym zakresie stała się ustawa remedium na przewlekłość i anachronizm poprzednich postępowań pozwalających na unikaniu odpowiedzialności karnej i dyscyplinarnej. Z drugiej strony Ustawa znacząco ogranicza znaczenie organów samorządu prokuratorskiego czyniąc je jedynie fasadowymi instytucjami bez wielkiego znaczenia dla funkcjonowania prokuratury.

Spis treści:

Wykaz skrótów
Wstęp
Ustawa z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze (Dz.U. z 2019 r., poz. 740 tekst jednolity)

Dział I. Przepisy ogólne

Art. 1. [Organizacja prokuratury]
Art. 2. [Podstawowe zadania prokuratury]
Art. 3. [Obowiązki prokuratora]
Art. 4. [Czynności prokuratora]
Art. 5. [Uprawnienia prokuratora do uczestnictwa w każdym postępowaniu]
Art. 6. [Bezstronność prokuratora i zasada równego traktowania obywateli]
Art. 7. [Niezależność prokuratora]
Art. 8. [Zmiana lub uchylenie decyzji prokuratora podległego]
Art. 9. [Zasada substytucji i dewolucji]
Art. 10. [Obowiązek udzielania pomocy prokuratorom w realizacji ich działań]
Art. 11. [Roczna informacja o kontroli i utrwalaniu rozmów oraz kontroli operacyjnej]
Art. 12. [Przekazywanie informacji dotyczących działalności prokuratury i konkretnych spraw]
Art. 12a. [Uprawnienia z praw autorskich do programu komputerowego obsługującego system informatyczny prokuratury]
Art. 12b. [Tryb ustalania wysokości wynagrodzenia za autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego]

DZIAŁ II. Organizacja prokuratury

Rozdział 1. Organy i struktura organizacyjna prokuratury

Art. 13. [Kompetencje Prokuratora Generalnego]
Art. 14. [Prokurator Krajowy i zastępcy Prokuratora Generalnego]
Art. 15. [Powołanie na stanowisko funkcyjne w prokuraturze]
Art. 16. [Powszechne jednostki organizacyjne prokuratury]
Art. 17. [Obsługa Prokuratora Generalnego i Prokuratora Krajowego]
Art. 18. [Organizacja i zadania Prokuratury Krajowej]
Art. 19. [Organizacja i zadania Prokuratury Krajowej]
Art. 20. [Wydziały zamiejscowe Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji]
Art. 21. [Kierownictwo wydziału zamiejscowego]
Art. 22. [Organizacja i zadania prokuratury regionalnej]
Art. 23. [Organizacja i zadania prokuratury okręgowej]
Art. 24. [Organizacja i zadania prokuratury rejonowej]
Art. 25. [Komórki organizacyjne prokuratur regionalnych i okręgowych]
Art. 26. [Kierownictwo komórek organizacyjnych w jednostkach prokuratury]
Art. 27. [Stanowiska funkcyjne w komórkach organizacyjnych do spraw wojskowych]
Art. 28. [Jednostki organizacyjne prokuratury wyższego stopnia]
Art. 29. [Nadzór służbowy i instancyjny w Prokuraturze Krajowej]
Art. 30. [Wizytacja jednostki organizacyjnej prokuratury]
Art. 31. [Prokurator bezpośrednio przełożony]
Art. 32. [Zasada równomiernego obciążenia pracą prokuratorów]
Art. 33. [Prokurator nadrzędny]
Art. 34. [Prawo wydawania poleceń]
Art. 35. [Tworzenie i znoszenie jednostek organizacyjnych prokuratury]
Art. 36. [Regulamin urzędowania]
Art. 37. [Struktura organizacyjna powszechnej jednostki organizacyjnej prokuratury]
Art. 38. [Doradcy Prokuratora Generalnego i Prokuratora Krajowego]
Art. 39. [Rzecznik prasowy]
Art. 40. [Środki bezpieczeństwa w budynkach prokuratury]
Art. 41. [Pojazdy służbowe prokuratury jako pojazdy uprzywilejowane]

Rozdział 2. Krajowa Rada Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym

Art. 42. [Skład Krajowej Rady Prokuratorów]
Art. 43. [Kompetencje Krajowej Rady Prokuratorów]

Rozdział 3. Samorząd prokuratorski

Art. 44. [Zebranie prokuratorów w Prokuraturze Krajowej]
Art. 45. [Zadania zebrania prokuratorów w Prokuraturze Krajowej]
Art. 46. [Zgromadzenie prokuratorów w prokuraturze regionalnej]
Art. 47. [Zadania zgromadzenia prokuratorów]
Art. 48. [Kolegium prokuratury regionalnej]
Art. 49. [Zadania kolegium prokuratury regionalnej]
Art. 50. [Kolegium prokuratury okręgowej]
Art. 51. [Zadania kolegium prokuratury okręgowej]
Art. 52. [Regulamin zebrań i zgromadzeń prokuratorów]

Rozdział 4. Finansowanie działalności prokuratury

Art. 53. [Budżet powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury]
Art. 54. [Finansowanie szkoleń i doskonalenia zawodowego]
Art. 55. [Finansowanie działalności prokuratury w sprawach wojskowych]

Dział III. Działalność prokuratury

Rozdział 1. Postępowanie przygotowawcze

Art. 56. [Uprawnienia procesowe prokuratora]
Art. 57. [Nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym]
Art. 58. [Sygnalizacja okoliczności sprzyjających popełnieniu przestępstwa]
Art. 59. [Inicjowanie przez prokuratora postępowania służbowego, dyscyplinarnego lub o wykroczenie]
Art. 60. [Wytyczne Prokuratora Generalnego]
Art. 61. [Wystąpienia Prokuratora Generalnego i Prokuratora Krajowego]
Art. 62. [Wytyczne i wystąpienia w sprawach podlegających orzecznictwu sądów wojskowych]
Art. 63. [Prowadzenie i nadzorowanie postępowań przygotowawczych. Zespoły śledcze]

Rozdział 2. Udział prokuratora w postępowaniu sądowym i w innych postępowaniach

Art. 64. [Prokurator jako oskarżyciel publiczny przed sądami. Cofnięcie aktu oskarżenia]
Art. 65. [Wniosek w przedmiocie ułaskawienia]
Art. 66. [Zaskarżenie orzeczeń sądowych]
Art. 67. [Udział prokuratora w postępowaniu cywilnym, administracyjnym, o wykroczenie]
Art. 68. [Podpis elektroniczny prokuratora]
Art. 69. [Uprawnienia prokuratora w zakresie ochrony praworządności]
Art. 70. [Prokuratorska kontrola działalności prawotwórczej organów samorządu terytorialnego i wojewody]

Rozdział 3. Współdziałanie w zwalczaniu i zapobieganiu przestępczości

Art. 71. [Ujawnienie okoliczności sprzyjających popełnianiu przestępstw]
Art. 72. [Informacja o stanie przestępczości i jej zwalczaniu]

Rozdział 4. Nadzór nad wykonywaniem decyzji o pozbawieniu wolności

Art. 73. [Nadzór nad wykonywaniem tymczasowego aresztowania i decyzjami o pozbawieniu wolności]

Dział IV. Prokuratorzy

Rozdział 1. Powołanie i odwołanie prokuratora

Art. 74. [Powołanie na stanowisko prokuratorskie]
Art. 75. [Wymogi formalne powołania na stanowisko prokuratora]
Art. 76. [Wymogi formalne awansowania na kolejne stanowisko prokuratorskie]
Art. 77. [Informacje i zaświadczenia załączane do wniosku o powołanie na stanowisko prokuratorskie]
Art. 78. [Informacja o kandydacie na prokuratora]
Art. 79. [Przydzielanie stanowisk prokuratorskich i asesorskich jednostkom prokuratury]
Art. 80. [Powołanie na pierwsze stanowisko prokuratorskie]
Art. 81. [Konkurs na pierwsze stanowisko prokuratorskie]
Art. 82. [Kontrola formalna wniosku kandydata]
Art. 83. [Obowiązek przedstawienia przez kandydata wykazu spraw prowadzonych na poprzednim stanowisku]
Art. 84. [Ocena kwalifikacji kandydata]
Art. 85. [Zasady dokonywania oceny kwalifikacji zawodowych asesora prokuratury]
Art. 86. [Zasady dokonywania oceny kwalifikacji kandydata zajmującego stanowisko sędziego lub asesora sądowego]
Art. 87. [Odstąpienie od badania wymaganej liczby spraw]
Art. 88. [Zasady dokonywania oceny kwalifikacji kandydata będącego adwokatem, radcą prawnym, lub wykonującego inny zawód prawniczy]
Art. 89. [Zasady dokonywania oceny kwalifikacji kandydata będącego prezesem lub wiceprezesem Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa]
Art. 90. [Predyspozycje osobowościowe kandydata do zawodu prokuratora]
Art. 91. [Nawiązanie stosunku służbowego i rzeczywiste objęcie stanowiska]
Art. 92. [Rota ślubowania]
Art. 93. [Odwołanie prokuratora]
Art. 94. [Przeniesienie prokuratora na inne miejsce służbowe]
Art. 95. [Zakres uprawnień z tytułu przeniesienia na inne miejsce służbowe]

Rozdział 2. Obowiązki i prawa prokuratorów

Art. 96. [Obowiązki prokuratora]
Art. 97. [Apolityczność prokuratora]
Art. 98. [Obowiązek podnoszenia kwalifikacji zawodowych]
Art. 99. [Czas pracy prokuratora]
Art. 100. [Legitymacja służbowa]
Art. 101. [Żądania i zażalenia związane ze stanowiskiem służbowym prokuratora]
Art. 102. [Tajemnica zawodowa prokuratora]
Art. 103. [Podejmowanie dodatkowego zatrudnienia przez prokuratora]
Art. 104. [Oświadczenie o stanie majątkowym prokuratora. Zasada jawności składanych oświadczeń]
Art. 105. [Formularz oświadczeń majątkowych – delegacja ustawowa]
Art. 106. [Delegowanie prokuratora do MS, KSSiP lub innej jednostki prokuratury]
Art. 106a. [Delegowanie prokuratorów IPN]
Art. 107. [Czasookres delegacji i przesłanki jej odwołania]
Art. 108. [Wynagrodzenie prokuratora w okresie delegacji]
Art. 109. [Dodatki i należności związane z delegowaniem prokuratora]
Art. 110. [Powierzenie prokuratorowi delegowanemu obowiązków urzędniczych]
Art. 111. [Dodatki specjalne związane z delegowaniem prokuratora]
Art. 112. [Delegacja ustawowa dla MS do określenia oświadczeń w okresie delegowania]
Art. 113. [Wysokość uposażenia prokuratora w okresie delegacji poza granicami kraju]
Art. 114. [Odesłanie do przepisów Kodeksu pracy dot. delegacji]
Art. 115. [Wynagrodzenie prokuratora w czasie choroby]
Art. 116. [Urlop dla poratowania zdrowia]
Art. 117. [Odszkodowanie z tytuły wypadku przy pracy]
Art. 118. [Kontrola wykorzystywania zwolnień lekarskich]
Art. 119. [Dodatkowy urlop wypoczynkowy]
Art. 120. [Gratyfikacja  jubileuszowa]
Art. 121. [Miejsce zamieszkania prokuratora]
Art. 122. [Pomoc na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych]
Art. 123. [Podstawy ustalania wynagrodzenia zasadniczego prokuratora]
Art. 124. [Stawki wynagrodzenia zasadniczego. Dodatki za wieloletnią pracę]
Art. 125. [Prokuratorzy do spraw wojskowych w czynnej służbie wojskowej]
Art. 126. [Składki na ubezpieczenie społeczne prokuratorów]
Art. 127. [Przejście prokuratora w stan spoczynku]
Art. 128. [Zwolnienie prokuratora do spraw wojskowych będącego żołnierzem zawodowym z służby wojskowej]
Art. 129. [Sposób i tryb ustalania oraz wypłacania uposażeń oraz uposażeń rodzinnych]
Art. 130. [Odesłanie do Kodeksu pracy i innych przepisów]
Art. 131. [Powołanie prokuratora do niezawodowej służby wojskowej]
Art. 132. [Obowiązek zrzeczenia się stanowiska]
Art. 133. [Nagrody i wyróżnienia]
Art. 134. [Wykaz służbowy]

Rozdział 3. Odpowiedzialność karna, dyscyplinarna i służbowa prokuratorów

Art. 135. [Immunitet prokuratora – zezwolenie na pociągnięcie do odpowiedzialności]
Art. 136. [Postępowanie przygotowawcze przeciwko prokuratorowi]
Art. 137. [Odpowiedzialność prokuratora za przewinienia służbowe]
Art. 138. [Odpowiedzialność prokuratora za wykroczenia]
Art. 139. [Odpowiedzialność za istotne uchybienia w zakresie sprawności postępowania przygotowawczego]
Art. 140. [Odpowiedzialność za oczywistą obrazę prawa]
Art. 141. [Przedawnienie deliktu dyscyplinarnego]
Art. 142. [Katalog kar dyscyplinarnych]
Art. 143. [Popełnienie przestępstwa przez prokuratora]
Art. 144. [Przełożony dyscyplinarny]
Art. 145. [Właściwość rzeczowa organów orzekających]
Art. 146. (uchylony)
Art. 147. [Skład sądu dyscyplinarnego]
Art. 148. [Zasada jawności postępowania dyscyplinarnego i przesłanki jej wyłączenia]
Art. 149. [Kara porządkowa upomnienia]
Art. 150. [Zawieszenie prokuratora w czynnościach]
Art. 151. [Obligatoryjne i fakultatywne zawieszenie prokuratora w czynnościach]
Art. 152. [Obniżenie wynagrodzenia w czasie trwania zawieszenia]
Art. 153. [Rzecznicy dyscyplinarni]
Art. 153a. [Rzecznik Dyscyplinarny Ministra Sprawiedliwości]
Art. 153b. [Zakres kompetencyjny Rzecznika Dyscyplinarnego Ministra Sprawiedliwości]
Art. 154. [Postępowanie wyjaśniające, przedstawienie zarzutów]
Art. 155. [Wyznaczenie posiedzenia lub rozprawy przez sąd dyscyplinarny]
Art. 156. [Prawo do korzystania z pomocy obrońcy]
Art. 157. [Nieusprawiedliwione niestawiennictwo obwinionego]
Art. 158. [Rozszerzenie zakresu odpowiedzialności]
Art. 158a. [Wyrok nakazowy]
Art. 158b. [Wykorzystanie w postępowaniu dyscyplinarnym dowodów z postępowania karnego]
Art. 159. [Postępowanie dyscyplinarne w razie rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku służbowego]
Art. 160. [Uzasadnienie orzeczenia sądu dyscyplinarnego]
Art. 160a. [Zasada jawności wyroku sądu dyscyplinarnego]
Art. 161. [Oczywisty brak podstaw faktycznych lub prawnych wniosku rzecznika dyscyplinarnego]
Art. 162. [Odwołanie od orzeczenia sądu dyscyplinarnego]
Art. 163.  (uchylony)
Art. 163a. [Odwołanie od orzeczenia sądu drugiej instancji]
Art. 164. [Wznowienie postępowania dyscyplinarnego]
Art. 165. [Wznowienie postępowania dyscyplinarnego na niekorzyść obwinionego]
Art. 166. [Koszty postępowania dyscyplinarnego]
Art. 167. [Doręczenie odpisu orzeczenia w celu wykonania orzeczenia]
Art. 168. [Obowiązek dołączenia orzeczenia do akt osobowych i przesłanki jego usunięcia z tych akt]
Art. 169. [Nadzór Prokuratora Generalnego nad czynnościami Sądu Dyscyplinarnego]
Art. 170. [Kara łączna za przewinienia dyscyplinarne]
Art. 171. [Odesłanie do przepisów KPK oraz KK]

Dział V. Asesorzy prokuratury, asystenci prokuratorów i aplikanci prokuratorscy

Rozdział 1. Asesorzy prokuratury

Art. 172. [Asesorzy prokuratury]
Art. 173. [Powierzenie asesorowi czynności prokuratorskich]
Art. 174. [Odesłanie do innych przepisów; wynagrodzenie asesorów]

Rozdział 2. Asystenci prokuratorów

Art. 175. [Zakres kompetencyjny asystenta prokuratora]
Art. 176. [Warunki formalne zatrudnienia na stanowisku asystenta]
Art. 177. [Wynagrodzenie asystenta i jego składniki]
Art. 178. [Delegacja ustawowa do określenia zakresu i sposobu wykonywania czynności przez asystentów oraz wysokości wynagrodzenia]
Art. 179. [Warunki przystąpienia przez asystenta do egzaminu prokuratorskiego]
Art. 180. [Konkurs na stanowisko asystenta]
Art. 181. [Staż asystencki]
Art. 182. [Odesłanie do ustawy o pracownikach sądów i prokuratur]

Rozdział 3. Aplikanci prokuratorscy

Art. 183. [Uprawnienia procesowe aplikanta prokuratorskiego]
Art. 184. [Odesłanie do ustawy o KSSiP]

Dział VI. Skargi i wnioski

Art. 185. [Skargi i wnioski]
Art. 186. [Skargi i wnioski dotyczące pracy prokuratora]
Art. 187. [Skargi lub wnioski dyscyplinarne]
Art. 188. [Przesłanki pozostawienia skarg lub wniosków bez rozpoznania]
Art. 189. [Odesłanie do przepisów KPA]

Dział VII. Urzędnicy i inni pracownicy

Art. 190. [Urzędnicy i inni pracownicy prokuratury]

Dział VIII. Przetwarzanie danych osobowych

Art. 191. [Przetwarzanie danych osobowych]
Art. 191a. [Nadzór nad przetwarzaniem danych osobowych]

Dział IX. Przepis końcowy

Art. 192. [Wejście w życie przepisów ustawy]

Bibliografia