Program psychostymulacji dzieci w wieku przedszkolnym z deficytami i zaburzeniami rozwoju

UWAGA! W NOWYM WYDANIU 2017 DOŁĄCZONA ZOSTAŁA PŁYTA CD: ANEKSY*

Zaproponowany program to ćwiczenia i zabawy do wykorzystania w pracy dydaktyczno-terapeutycznej dla nauczycieli i terapeutów pracujących z dziećmi o specyficznych potrzebach edukacyjnych.

Program przeznaczony jest do realizacji w pracy terapeutycznej w przedszkolach masowych, z grupami integracyjnymi oraz w przedszkolach integracyjnych, jak również w zajęciach terapeutycznych w klasach młodszych szkół podstawowych i specjalnych.

Celem programu jest umożliwienie dzieciom niepełnosprawnym zdobycia wiedzy i umiejętności na miarę ich możliwości, w warunkach przedszkola ogólnodostępnego, kształtowanie właściwych interakcji międzyosobowych, kształtowanie postaw otwartości i samoakceptacji.

Pełna realizacja tego celu da pedagogom możliwość stworzenia optymalnego planu psychostymulacji dzieci niepełnosprawnych i przygotowanie ich do względnie niezależnego funkcjonowania w społeczeństwie.

     W życiu małego dziecka szczególną rolę przypisuje się jego umie­jętności poznawania otaczającego świata, rozumienia go, dostrzegania związków w nim zachodzących i współdziałania. Nie każde dziecko przebywa tę trudną i pełną wyzwań drogę w taki sposób, jak byśmy tego oczekiwali. Przyczyny są różne. Dziecko może znajdować się pod wpływem różnych czynników patogennych, takich jak:

1. Geny (zaburzenia programu genetycznego).

2. Czynniki szkodliwe, działające na dziecko w okresie prenatalnym:

niedotlenienie;
zatrucie;
wirusowe zakażenia płodu;
awitaminozy i niedotlenienie matki w czasie ciąży;
wylewy śródczaszkowe w czasie porodu i po porodzie;
bezpośrednie urazy czaszki.

3. Przedwczesny poród.

4. Infekcje i choroby zakaźne przebyte we wczesnym dzieciństwie:

zapalenie mózgu;
zapalenie opon mózgowych;
zaburzenia gruczołów dokrewnych. 

Spis treści:

Przedmowa  
1. Dla kogo przewidziany jest program?
2. Cele programu
3. Metody, formy i zasady pracy wykorzystywane przy realizacji programu
4. Współpraca z rodzicami
5. Treść i struktura programu
6. Funkcjonowanie w środowisku
6.1. Czynności samoobsługowe
6.2. Nawiązywanie kontaktów społeczno-emocjonalnych
6.2.1. Dziecko poznaje siebie
6.2.2. Dziecko i jego rodzina
6.2.3. Dziecko wśród innych dzieci

I. Poziom zmysłowy – czyli poznawanie poprzez zmysły

1. Ćwiczenia rozwijające zmysł dotyku
1.1. Ćwiczenia zmierzające do poznania samego siebie
1.2. Ćwiczenia zmierzające do poznania doznań termicznych
1.3. Ćwiczenia zmierzające do rozpoznania różnych struktur powierzchniowych
1.4. Ćwiczenia zmierzające do poznania drugiej osoby, sposobów komunikowania się z drugim człowiekiem, przekazywania mu informacji i emocji
2. Ćwiczenia rozwijające zmysł smaku i węchu
3. Ćwiczenia rozwijające percepcję wzrokową i koordynację wzrokowo-ruchową
4. Ćwiczenia rozwijające percepcję słuchową
4.1. Ćwiczenia wrażliwości słuchowej
4.2. Ćwiczenia wstępne do nauki mowy
5. Ćwiczenia rozwijające sprawność ruchową

Kwestionariusz obserwacyjny rozwoju dziecka – na poziomie zmysłowym

II. Poziom poznawczy  

1. Ćwiczenia rozwijające percepcję i pamięć wzrokową  
2. Ćwiczenia percepcji, pamięci słuchowej i koordynacji słuchowo-ruchowej  
2.1. Ćwiczenia wrażliwości słuchowej  
2.2. Ćwiczenia spostrzegawczości słuchowej i koordynacji słuchowo-ruchowej  
3. Rozwój mowy i myślenia  
4. Ćwiczenia motoryki dużej i małej  
5. Ćwiczenia orientacji przestrzennej  
5.1. Ćwiczenia rozwijające orientację w schemacie własnego ciała  
5.2. Ćwiczenia orientacji w schemacie ciała drugiej osoby stojącej naprzeciw  
5.3. Ćwiczenia orientacji w przestrzeni  

Kwestionariusz obserwacyjny rozwoju dziecka – na poziomie poznawczym

III. Poziom odkrywczo-badawczy

1. Ćwiczenia rozwijające i usprawniające percepcję wzrokową i koordynację wzrokowo-ruchową  
2. Ćwiczenia percepcji i pamięci słuchowej oraz koordynacji słuchowo-ruchowej  
2.1. Ćwiczenia wrażliwości słuchowej i różnicowanie dźwięków niewchodzących w skład mowy ludzkiej  
2.2. Ćwiczenia rytmizujące
2.3. Ćwiczenia rozwijające mowę, myślenie i wzbo­ga­ca­jące słownik
3. Ćwiczenia motoryki dużej i małej
4. Ćwiczenia orientacji przestrzennej
4.1. Zabawy doskonalące świadomość własnego ciała oraz ćwiczenia wdrażające do gospodarowania
własnymi ruchami
4.2. Zabawy rozwijające pojęcia dotyczące kierunków w przestrzeni
4.3. Ćwiczenia i zabawy wyrabiające orientację w schemacie drugiej osoby
4.4. Zabawy kształtujące określenia dotyczące położenia przedmiotów w przestrzeni (określanie miejsca,
kierunku)
4.5. Zabawy rozwijające pamięć ruchową i koordynację wzrokowo-ruchową

Kwestionariusz obserwacyjny rozwoju dziecka – na poziomie odkrywczo-badawczym

IV. Poziom abstrakcyjno-symboliczny

1. Ćwiczenia z zakresu percepcji wzrokowej
2. Ćwiczenia w zakresie percepcji słuchowej
2.1. Ćwiczenia rozwijające słuch fonematyczny oraz analizę i syntezę słuchową
2.2. Ćwiczenia z zakresu rozwoju słuchu fonetycznego
2.3. Ćwiczenia doskonalące pamięć słuchową i słowną
2.4. Ćwiczenia doskonalące wypowiedzi dzieci (mowę i myślenie)
3. Ćwiczenia motoryki dużej i małej
4. Ćwiczenia orientacji przestrzennej i kierunkowej
4.1. Ćwiczenia kształtujące orientację w kierunkach oraz pamięć ruchową
4.2. Ćwiczenia rozwijające wyobraźnię kinestetyczno-wzrokowo-ruchową
4.3. Ćwiczenia wdrażające do zwalniania napięcia sta­wowo-mięśniowego motoryki małej dłoni
i palców
4.4. Ćwiczenia grafomotoryczne przygotowujące do nauki pisania

Kwestionariusz obserwacyjny rozwoju dziecka – na poziomie abstrakcyjno-symbolicznym

Bibliografia

Aneks (na płycie CD)

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego, kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół oraz kształcenia w profilach w liceach profilowanych

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 maja 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół