Przemyśleć z Michelem Foucaultem edukacyjne dyskursy o młodzieży Dyspozytyw i urządzanie

Tytułowa fraza „przemyśleć z Michelem Foucaultem” w intencji Autorki przybliża cel, jaki przyświecał napisaniu oddawanej do rąk Czytelników książki. Autorka podejmuje próby zaangażowania dla własnych celów badawczych koncepcji, kategorii i tropów wskazanych przez francuskiego filozofa. W tym sensie publikacja ta pomyślana jest jako skromny wkład w dyskusję nad możliwościami recepcji idei Michela Foucaulta w rodzimej pedagogice oraz ukazania, co Foucaultowskie i postfoucaultowskie podejście do badania dyskursów, władzy i wiedzy może wnieść do badań pedagogicznych.

Prezentowana książka jest kolejnym krokiem i rozwinięciem wcześniejszych przedsięwzięć badawczych Autorki, mieszczących się w obszarze badań nad dyskursami o młodzieży. Podstawowy problem, który ukierunkował prowadzony tutaj wywód, sprowadza się bowiem do pytania o to, w jaki sposób Foucault pozwala „przemyśleć” i poddać krytycznej analizie te dyskursy, strategie i instytucje, których zbiór w najbardziej ogólnym ujęciu określono mianem urządzania młodzieży?
Pytania postawione w niniejszej monografii dotyczą m.in. możliwych pól badawczych i problematyzacji, które otwierają wybrane ujęcia definicyjne dyskursu edukacyjnego, dyspozytywu i urządzania.

Fragment z Przedmowy
 

Książkę tę uważam za oryginalne osiągnięcie naukowe wielce obiecujące dla otwierania nowych dróg badań edukacyjnych. Jest ona przejrzyście sproblematyzowana, wewnętrznie spójna, dobrze i jasno napisana. Bez wątpienia zasługuje na opublikowanie i dobrą promocję...

Książka Heleny Ostrowickiej [...] jest próbą wykorzystania całkowitego dorobku jednego z najwybitniejszych humanistów XX wieku, Michela Foucaulta, do metaanaliz polskich dyskursów o młodzieży, edukacji i polityce wobec młodzieży na europejskim tle porównawczym. Jest to duże wyzwanie nie tylko ze względu na rozmach i wielotematyczność dorobku Foucaulta, ale także wysoki stopień swoistości jego języka i kontrowersji znaczeń podstawowych kategorii jego teorii. Autorka bardzo dobrze poradziła sobie z tymi trudnościami i w rezultacie jej studiów krytycznych powstała zwięzła objętościowo, ale niezmiernie bogata problemowo i heurystycznie monografia, która może odegrać znaczącą rolę w rozwoju polskiej pedagogiki krytycznej i studiów nad młodzieżą. Książkę tę uważam za oryginalne osiągnięcie naukowe, wielce obiecujące dla otwierania nowych dróg badań edukacyjnych. Jest ona przejrzyście sproblematyzowana, wewnętrznie spójna, dobrze i jasno napisana...[...] 

Z recenzji prof. zw. dra hab. Zbigniewa Kwiecińskiego

Spis treści:

Podziękowania     

Przedmowa    

Michel Foucault i badania edukacyjne    
Terminy gouvernementalité i dispositif   
Pola problematyzacji    
Struktura monografii    

Rozdział pierwszy
Od pojęcia dyskursu do heurystyki dyspozytywu    

1. Z recepcji Michela Foucaulta w polskiej pedagogice
2. Wokół perspektyw badania dyskursu edukacyjnego  
3. Dyskurs edukacyjny – dyskurs pedagogiczny   
4. Przemyśleć z Michelem Foucaultem dyskurs edukacyjny   
5. Dyspozytyw jako kategoria dla analityczno-krytycznych badań pedagogicznych    

Rozdział drugi
Urządzanie jako kategoria i perspektywa badawcza dla pedagogiki    

1. Pedagogie – praktyki dyskursywne    
2. Od wiedzy-władzy do urządzania   
3. Urządzanie jako kategoria dla pedagogiki   
4. Studia nad urządzaniem   
5. W diagramie urządzania 

Rozdział trzeci
Dyskursy o młodzieży w diagramie urządzania   

1. Diagram urządzania – model analizy 
2. Wiedza o młodzieży w dyskursach pedagogicznych 
3. Urządzanie młodzieży z perspektywy dyspozytywu   
4. Dyskursy edukacyjne i kategoria młodzieży – europejska przestrzeń urządzania 
5. Dyspozytyw wieku w warunkach pedagogizacji życia społecznego 

Posłowie   

Heurystyczne perspektywy diagramu urządzania 
O (p)oszukiwaniu znaczenia dyskursu edukacyjnego o młodzieży 

Bibliografia 

Literatura cytowana 
Prace Michela Foucaulta przywołane w książce 
Analizowane dokumenty 

Spis schematów i tabel 

Aneks 
Michel Foucault i badania edukacyjne – recepcja (wybór)