Rozwiązywanie sytuacji konfliktowych Wybrane problemy

Konflikty społeczne to nieuchronne zjawisko przenikające ludzką egzystencję, mogące destruktywnie i konstruktywnie oddziaływać na jednostkę czy grupę. Dlatego niezwykle istotne jest poznanie mechanizmów wyzwalających proces konfliktowy, jak i strategie radzenia sobie z nimi, aby rozwijać kompetencje umożliwiające umiejętne zarządzanie tymi trudnymi sytuacjami. Ważne i cenne są podejmowane w monografii rozważania teoretyczne, które dają możliwość spojrzenia na zagadnienie konfliktu w kontekście środowiska szkolnego i rodzinnego, a także pozwalają na usystematyzowanie pewnych ważnych kwestii. Duże znaczenie mają rozdziały o charakterze empirycznym, będące sprawozdaniami z badań własnych ich Autorów. Wyniki prezentowanych badań poszerzają dotychczasową wiedzę w obszarze problemów dotyczących sytuacji konfliktowych w różnych środowiskach wychowawczych.

Spis treści:

Wstęp

CZĘŚĆ PIERWSZA. PRACA Z KONFLIKTEM W SZKOLE

Rozdział I. Szkoła jako miejsce tworzenia się konfliktów: warunki instytucjonalne i interpersonalne

1. Instytucja szkoły jako miejsce rozgrywania się konfliktów
2. Relacje szkolne i pozaszkolne przestrzenią konfliktową

Rozdział II. Różnorodność szkolnych sytuacji konfliktowych

1. Konflikty szkolne interpersonalne: uczniowskie i nauczycielskie relacje koleżeńskie
2. Konflikty szkolne interpersonalne: relacje uczniowsko-nauczycielskie oraz nauczycielsko-dyrektorskie
3. Intrapersonalne konflikty uczniów i nauczycieli
4. Okołoszkolne konflikty uczniów: relacje rodzinne

Rozdział III. Strategie radzenia sobie z konfliktem w szkole

1. Przykład pierwszy: surowy nauczyciel
2. Przykład drugi: zajęcia pozalekcyjne
3. Przykład trzeci: wycieczka szkolna
4. Przykład czwarty: pogarszająca się sytuacja 10-latka
5. Przykład piąty: psychiczne znęcanie się
6. Przykład szósty: nieakceptowana córka
7. Przykład siódmy: wspólne zadanie

Rozdział IV. Rola zidentyfikowanych kategorii w procesie radzenia sobie z konfliktem – propozycja modelu

1. Strony konfliktu
2. Kwestie, interesy, potrzeby, cele, przedmiot konfliktu
3. Wartości, normy, przekonania
4. Środowisko – otoczenie – warunki
5. Osoby biorące udział w rozwiązaniu
6. Trzecia strona konfliktu
7. Sposoby radzenia sobie z konfliktem
8. Potrzebne zasoby
9. Wybór metody rozwiązania
10. A co, jeśli się nie powiedzie?
11. Wnioski dla uczestników
12. Gdy czas nagli

Rozdział V. Projekty zmian szkolnych w sferze rozwiązywania konfliktów

1. Działania profilaktyczne
2. Działania doraźne w konflikcie
3. Projekt długofalowego zintegrowanego działania służącego kształtowaniu podejścia do sytuacji konfliktowych

CZĘŚĆ DRUGA. STRATEGIE RADZENIA SOBIE MŁODZIEŻY W SYTUACJI KONFLIKTU SPOŁECZNEGO W RELACJI DO OSOBOWOŚCIOWYCH UWARUNKOWAŃ

Rozdział I. Problematyka osobowościowych uwarunkowań strategii radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego – w literaturze przedmiotu

1. Młodzież w sytuacji konfliktu społecznego
2. Strategie radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego
3. Osobowościowe determinanty strategii radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego
3.1. Samoocena
3.2. Poczucie umiejscowienia kontroli
3.3. Ocena poznawcza sytuacji
3.4. Emocje

Rozdział II. Metodologia badań własnych

1. Problemy i hipotezy badawcze
2. Metody badań własnych
3. Osoby badane

Rozdział III. Osobowościowe uwarunkowania strategii radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego w świetle wyników badań

1. Poziom samooceny a strategie radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego
2. Poczucie umiejscowienia kontroli a strategie radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego
3. Ocena poznawcza sytuacji konfliktu społecznego a strategie radzenia sobie młodzieży w tej sytuacji
4. Poziom emocji lęku, gniewu i ciekawości a strategie radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego
5. Zmienne osobowościowe jako determinanty strategii radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego
6. Podsumowanie wyników badań

CZĘŚĆ TRZECIA. KONFLIKT W RELACJACH INTERPERSONALNYCH DOROSŁYCH RODZEŃSTW – ZAGROŻENIA I SZANSE

Rozdział I. Psychologiczne aspekty relacji interpersonalnych dorosłych rodzeństw

1. Rola rodziny w rozwoju bliskich więzi interpersonalnych
2. Specyfika relacji w  podsystemie rodzeństwa
3. Rodzaje relacji interpersonalnych rodzeństw
4. Konflikt a  funkcjonowanie psychologiczne rodzeństw
4.1. Stres psychologiczny
4.2. Depresja
4.3. Familizm

Rozdział II. Założenia metodologiczne badań własnych

1. Problemy badawcze
2. Metoda
2.1. Osoby badane
2.2. Procedura i materiały

Rozdział III. Konflikt w relacji dorosłych rodzeństw a familizm, stres i depresja w świetle wyników badań własnych

1. Płeć i okres dorosłości osób badanych a jakość relacji interpersonalnej dorosłych rodzeństw
1.1. Główne wymiary relacji z rodzeństwem
1.2. Konflikt i jego dymensje w relacji z rodzeństwem
2. Współzależności między konfliktem w relacji z rodzeństwem a familizmem, stresem i depresją
2.1. Współzależności między badanymi zmiennymi w grupie kobiet znajdujących się w okresie wczesnej dorosłości
2.2. Współzależności między badanymi zmiennymi w grupie kobiet znajdujących się w okresie średniej dorosłości
2.3. Współzależności między badanymi zmiennymi w grupie mężczyzn znajdujących się w okresie wczesnej dorosłości
2.4. Współzależności między badanymi zmiennymi w grupie mężczyzn znajdujących się w okresie średniej dorosłości
3. Wartości rodzinne a stres i depresja – mediująca rola konfliktu w relacji z dorosłym rodzeństwem
4. Podsumowanie i dyskusja wyników badań

Zakończenie
Bibliografia
Biogramy autorek