Rusz się człowieku kl. I: Obudowa metodyczna programu wychowania fizycznego „Rusz się człowieku”. Klasa I szkoły podstawowej Edukacja wczesnoszkolna: Plan pracy: 120 scenariuszy zajęć.

Ruch daje radość, zadowolenie, odpręża, wzmacnia organizm, sprzyja ogólnemu rozwojowi fizycznemu i psychicznemu dziecka. Zajęcia wychowania fizycznego prowadzone w ramach edukacji wczesnoszkolnej powinny być dla uczniów przyjemnością i zabawą. Nauczyciel powinien dążyć do rozwoju naturalnej potrzeby ruchu. Zadaniem wychowania fizycznego na wszystkich etapach edukacji jest przygotowanie ucznia do stałego uczestnictwa w kulturze fizycznej, czyli wyposażenie w umiejętności, wiedzę, przekonania i wartości, które w dorosłym życiu owocować będą aktywnym, zdrowym stylem życia.

Główną formą pracy w nauczaniu wczesnoszkolnym jest dzień aktywności dziecka. Treści kształcenia i wychowania powinny być spójne dla wszystkich edukacji. Wychowanie fizyczne jest integralną częścią nauczania i wychowania. Niestety pojawiają się tendencje do traktowania tego przedmiotu jako przerywnika w innych zajęciach, dodatkowego, niezbyt ważnego elementu nauczania. Zminimalizowane, ograniczone do dwudziestominutowych zabaw i gier wychowanie fizyczne pozostaje na uboczu procesu edukacji. W większości programów nauczania wychowaniu fizycznemu poświęcono niewiele uwagi, a przecież realizacja czynności ruchowych oraz zdobycie wiedzy i umiejętności opisanych w podstawie programowej wymagają przemyślanych sposobów działania, odpowiednich warunków, specjalistycznego sprzętu, właściwego przygotowania nauczyciela i uczniów.

Jedną z najważniejszych potrzeb dzieci jest potrzeba ruchu. Zajęcia ruchowe powinny odbywać się każdego dnia jako składnik kształcenia zintegrowanego. Nie mniej istotne jest, by przynajmniej jedna godzina zajęć wychowania fizycznego w tygodniu prowadzona była w sali gimnastycznej z dostępem do wszelkich środków i sprzętów sportowych.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. poz. 356), wskazuje cele kształcenia, czyli wymagania ogólne edukacji wczesnoszkolnej z podziałem na cztery obszary rozwojowe: fizyczny, emocjonalny, społeczny i poznawczy. W każdym ze zdefiniowanych obszarów określone zostały osiągnięcia uczniów na zakończenie klasy III. Zajęcia wychowania fizycznego pozwalają na realizację treści ze wszystkich obszarów rozwojowych. Kształtują nie tylko sprawność fizyczną, ale przede wszystkim osobowość. Uczą pokonywania trudności, dokonywania wyborów, komunikacji, współpracy, samodyscypliny, współzawodnictwa, uczciwości, czystej gry, przestrzegania przepisów, szacunku dla przeciwnika oraz umiejętności przyjmowania porażek. Są ponadto źródłem wiedzy o zdrowiu i ciele człowieka. Podstawa programowa zawiera także treści nauczania opisane jako wymagania szczegółowe. Mimo że kształcenie na tym etapie ma zintegrowany charakter, to dla zachowania czytelności informacji efekty kształcenia zostały przyporządkowane do poszczególnych edukacji.

Dla wychowania fizycznego osiągnięcia opisane zostały w trzech zakresach:

1. Utrzymania higieny osobistej i zdrowia.

2. Sprawności motorycznych

3. Różnych form rekreacyjno-sportowych.
 

Specyfika zadań wychowania fizycznego wymaga starannie zaplanowanych działań, określonych ram czasowych, specyficznych form i metod pracy. Zajęcia wychowania fizycznego muszą być realizowane we właściwych warunkach oraz wyznaczone w tygodniowym rozkładzie zajęć. W związku z tym, że w większości szkół wychowania fizycznego w klasach I–III nie prowadzą specjaliści z tego zakresu, prezentowane w tej publikacji materiały są bardzo szczegółowe i praktyczne. Całą obudowę metodyczną programu „Rusz się człowieku” dla pierwszego etapu edukacji tworzy seria trzech poradników metodycznych dla klas I–III. W każdym z poradników znajduje się minimum informacji teoretycznych, roczny plan realizacji wychowania fizycznego oraz 120 szczegółowych scenariuszy zajęć.

Treści nauczania są zgodne z aktualną podstawą programową i pozwalają na osiągnięcie wszystkich opisanych celów edukacyjnych. Całość opracowana została na podstawie programu wychowania fizycznego dla szkoły podstawowej „Rusz się człowieku”.

Materiał przewidziany do realizacji w zakresie każdej z klas podzielony został na cykle. W trakcie trzech lat nauki uczniowie powtarzają poszczególne zadania, rozwijając uzdolnienia, utrwalając oraz nabywając nowe umiejętności i wiadomości. Ułożenie pracy w cykle zapobiega chaotyczności, systematyzuje materiał dydaktyczny i ułatwia nauczycielowi pracę.

Kolejnym etapem planowania jest przygotowanie scenariuszy poszczególnych zajęć, czyli dokładne zaprojektowanie czynności uczniów i nauczyciela, ustalenie strategii realizacji zadań. Zastosowane metody, formy i środki dydaktyczne powinny prowadzić do przewidywanych osiągnięć ucznia. Taka forma projektowania łączy w sobie plan pracy rocznej z planami realizacji kolejnych zajęć. W niniejszym poradniku zamieszczono 120 scenariuszy zajęć. W każdym konspekcie podano: temat zajęć, zakres umiejętności ruchowych, przekazywanych wiadomości i kształtowanych postaw, miejsce zajęć, przybory do wykorzystania oraz dokładną charakterystykę czynności uczniów. Proponowane gry i zabawy zaczerpnięto z książki Romana Trześniowskiego Zabawy i gry ruchowe (w konspektach podano jedynie ich nazwy). Pozostałe – oparte na pomysłach własnych lub innych autorów – opisano szczegółowo. Nauczyciel może w dowolny sposób przebudowywać każdy scenariusz oraz realizować zajęcia w całości lub jedynie ich fragmenty.

Mamy nadzieję, że pozycja ta ułatwi nauczycielom edukacji wczesnoszkolnej realizację zadań określonych w podstawie programowej i sprostanie wymogom postawionym im w tej dziedzinie. Podane przykłady metod i form pracy, ćwiczeń, zabaw, gier i całych scenariuszy powinny pomóc w prowadzeniu zajęć oraz zachęcić do stworzenia własnych ciekawych rozwiązań metodycznych, czego wszystkim nauczycielom serdecznie życzymy.

Spis treści:

Wstęp       

Nieco teorii    

Podstawowe zasady budowy zajęć wychowania fizycznego    

Plan realizacji zajęć wychowania fizycznego w klasie I      

Szczegółowe scenariusze zajęć wychowania fizycznego w klasie I      

Cykl 1. Jestem uczniem       
Cykl 2. Jaki jestem?      
Cykl 3. Piłki, piłeczki – minigry   
Cykl 4. W parku lub w lesie       
Cykl 5. Dbam o swoje zdrowie      
Cykl 6. Rytm, muzyka, taniec       
Cykl 7. W zdrowym ciele zdrowy duch  
Cykl 8. Jak ryby w wodzie   
Cykl 9. Jesienny park. Zabawy w terenie 
Cykl 10. Ja i moje emocje. Improwizacje ruchowe  
Cykl 11. Jesteśmy sprawni i zdrowi 
Cykl 12. Samodzielnie i w zespole 
Cykl 13. Uha ha! Uha ha! Zima wcale nie jest zła 
Cykl 14. Piłka w grze 
Cykl 15. W karnawale      
Cykl 16. Sportowa zima      
Cykl 17. W drużynie    
Cykl 18. Zdrowym być      
Cykl 19. Ruch i muzyka 
Cykl 20. W poszukiwaniu wiosny 
Cykl 21. W wodzie   
Cykl 22. Ruch dla zdrowia  
Cykl 23. Piłka w grze   
Cykl 24. Moje ciało, moje zdrowie  
Cykl 25. Bezpiecznie, aktywnie i zdrowo na wakacjach   

Bibliografia