Sacrum w literaturze dziecięcej i młodzieżowej
- Rok wydania: 2021 Oprawa: miękka Ilość stron: 412 Format: 17,5 x 23,5 cm
Studia naukowe pomieszczone w monografii oscylują między wąskim (związanym z bezpośrednim przejawianiem się świętości, praktykowaniem religii) i szerokim (odwołującym się do pośrednich znaczeń, różnych sfer duchowości) rozumieniem sacrum. Jego literacko-kulturowe reprezentacje mają swoje źródło w dzieciństwie doświadczanym w kręgach chrześcijańskich, na ich obrzeżach, i poza nimi – w czasie motywowanym społecznie, kulturowo, historycznie, politycznie. Czynniki te decydują o zbliżaniu się do religii i oddalaniu od niej, uwypuklają ludzkie i nieusuwalne potrzeby duchowe, wpływające na przemiany bohaterów literackich, ale przede wszystkim formujące całe pokolenia odbiorców dzieł literatury i kultury. Literatura i sztuka dla dzieci i młodzieży jest obszarem szczególnie wrażliwym na wszelkie zmiany w systemie wartości, również ufundowanych na wierze i religii. Reaguje na skrajności, zafałszowanie obrazu rzeczywistości, wszelkie nadmiary i niedomiary w realizacjach artystycznych opisujących doświadczenie duchowości, którego poetyka (formułę „poetyki doświadczenia duchowego” zapożyczam z tytułu monografii Antoniny Lubaszewskiej) wyraża się nie tylko w konfiguracjach świętych znaków i rytuałów, ale także poprzez architekturę, naturę czy ludzkie postawy egzystencjalne. Pokazały to również alianse sacrum i fantastyki, opisane w tej monografii, jak również proza historiograficzna (także dla dzieci i młodzieży), odnosząca się między innymi do religii w czasach totalitaryzmów.
Z recenzji dr hab. prof. UP Katarzyny Wądolny-Tatar
Spis treści:
Anna Nosek
Literatura dziecięca i młodzieżowa w świetle sacrum – zarys wstępny
Część I
Dzieciństwo i sacrum
Sylwia Janina Wojciechowska
(O)pozycje: niewinność dziecka w tradycji pastoralnej na podstawie Złotego wieku i Wyśnionych dni Kennetha Grahame’a
Julia Helena Wilde
Kiedy byłem małym świętym – wczesnośredniowieczni brytyjscy święci w literaturze dziecięcej XIX wieku. Na przykładzie The Book of Saints and Friendly Beasts Abbie Farwell Brown
Daniel Banasiak
Dzieciństwo i sacrum: poetyckie wspomnienia Daniiła Andriejewa
Ewelina Pocheć
Święte ogrody dzieciństwa – Świat i ślepa dziewczyna Adolfa Dygasińskiego
Michał Dudek
„Kiedy ja nie chcę stróża… Niech on nie stoi przy mnie”. Dziecięce montaże Antoniego Langego
Anna Sakowicz
Desakralizacja dzieciństwa w utworach autobiograficznych Ściernisko i Okruchy Bazylego Pietruczuka
Część II
W kręgu i poza kręgiem chrześcijańskiego sacrum
Grażyna Lewandowicz-Nosal
Sakramenty święte w polskiej literaturze pięknej dla dzieci i młodzieży
Krystyna Zabawa
„…jakby Bóg sam przemawiał do mnie” – głosy, postaci, przestrzenie w przekazie religijnym utworów dla dzieci Wandy Młodnickiej
Alicja Mazan-Mazurkiewicz
Sacrum i perspektywizm. Powieść Zuzanny Orlińskiej Z Bożej łaski Jadwiga, król
Katarzyna Tałuć
Sacrum w komiksie dla dzieci i młodzieży (na przykładzie komiksów o ojcu Maksymilianie Kolbem)
Jolanta Fiszbak
Sacrum w polskiej literaturze dla młodych czasów płynnej ponowoczesności (głos w dyskusji)
Małgorzata Wosnitzka-Kowalska
Przemijanie i figura Boga w twórczości Agnieszki Osieckiej
Karolina Król
,,Panie Boże z kościoła, panie Boże z cerkwi, panie Boże z synagogi, Ojcze Nasz, który jesteś w niebie, święć się imię Twoje…”. Kotka Brygidy Joanny Rudniańskiej
Beata Burska-Ratajczyk
Wyobrażenia Nieba w książce Małgorzaty Nawrockiej W Niebie się zdziwimy
Część III
Sacrum w baśni/prozie fantastycznej
Aleksandra Ewelina Mikinka
Metafizyczne wędrówki ku źródłom poznania w zapomnianych baśniach Aleksandra Szczęsnego
Anna Letycja Malewska
„Zapłakane bajki” Kornela Makuszyńskiego. Łzy jako wyraz sfery sacrum w Bardzo dziwnych bajkach
Edyta Wróbel
Aluzje i nawiązania do Biblii w Siostrzeńcu Czarodzieja C.S. Lewisa
Mariusz Maciej Leś
Katedra Jacka Dukaja – fantastyka metareligijna
Joanna Zajkowska
Szukając sacrum. O najnowszej polskiej fantastyce dla młodzieży – casus powieści Anny Kańtoch
Część IV
Sacrum i profanum w literackich/kulturowych przestrzeniach
Halina Waszkiel
Sacrum i profanum w teatrze lalek oraz dramaturgii dla dzieci i młodzieży
Dorota Tomczuk
Desperacja czy fascynacja złem? Motywy zawarcia paktu z diabłem w powieści Krabat Otfrieda Preusslera
Elżbieta Zarych
Między Biblią a czarownicą. Gry, inspiracje i interpretacje w powieści Książka wszystkich rzeczy Guusa Kuijera
Indeks