Sens odpowiedzialności

Co to jest odpowiedzialność? Małgorzata Kościelska w swojej książce poddaje gruntownej analizie to jakże często używane, ale niejednoznacznie rozumiane, a przy tym jakże ważne w dzisiejszych czasach słowo. Próbuje dotrzeć do jego właściwego znaczenia i sensu. Niezwykle cenne jest w tej pozycji spojrzenie z różnych perspektyw na omawiane pojęcie: filozoficznej, prawnej, etycznej, psychologicznej, socjologicznej i pedagogicznej, co odzwierciedla obecność odpowiedzialności w rozmaitych dyscyplinach. Na tej podstawie autorka - psycholog kliniczny - kreśli podstawy psychologicznej teorii odpowiedzialności, dając odpowiedzi na następujące podstawowe pytania: co to jest odpowiedzialność w sensie obiektywnym i subiektywnym?, kim jest człowiek odpowiedzialny?, czym jest poczucie odpowiedzialności?, jakie występują zaburzenia zdolności do odpowiedzialności?, jakie skutki niesie ze sobą podejmowanie odpowiedzialności - kiedy jest destrukcyjne, a kiedy przyczynia się do dobra osobistego i społecznego? czy można mówić o odpowiedzialności w przypadku dzieci lub osób chorych i z zaburzeniami osobowości?
Rozważania swe autorka snuje na podstawie rozlicznych badań prowadzonych na przestrzeni blisko ćwierćwiecza, tak więc jest to praca gruntowna i głęboko przemyślana. Co więcej, przysługuje jej miano pionierskiej na polskim rynku monografii poświęconej psychologicznej problematyce odpowiedzialności ujętej z perspektywy klinicznej, a także rozwojowej.
Książka jest napisana przystępnym językiem i bogato zilustrowana opisami klinicznymi poszczególnych przypadków. Jej adresatami jest zatem szerokie spektrum odbiorców - naukowcy, studenci zajmujący się tematyką odpowiedzialności, praktycy (psychologowie, zwłaszcza kliniczni), lekarze, pedagodzy, duchowni i wszystkie osoby zainteresowane poruszaną problematyką.

Spis treści:

Od autorki

Rozdział I

Rozważania nad pojęciem odpowiedzialności

Wprowadzenie

1. Odpowiedzialność jako problem filozoficzny
2. Odpowiedzialność jako problem prawny
3. Odpowiedzialność w etyce
4. Odpowiedzialność w świetle psychologii
5. Odpowiedzialność z perspektywy socjologicznej
6. Odpowiedzialność a wychowanie

Rozdział II

Zarys psychologicznej teorii odpowiedzialności

Wprowadzenie

1. Odpowiedzialność obiektywna
2. Człowiek jako istota zdolna do odpowiedzialności
3. Różnice indywidualne na wymiarach warunkujących podmiotową zdolność odpowiedzialności
4. Cecha „człowieka odpowiedzialnego” jako właściwość indywidualna
5. Zaburzenia zdolności do odpowiedzialności
6. Odpowiedzialność subiektywna, czyli poczucie odpowiedzialności
7. Funkcje poczucia odpowiedzialności
8. Odpowiedzialność: pomiędzy obiektywizmem i subiektywizmem

Rozdział III

Odpowiedzialność a niepełnosprawność

Wprowadzenie

1. Odpowiedzialność za zdrowie i chorobę. Problemy sprawstwa i wartości
2. „Moje zdrowie w moich rękach” – warunki i następstwa podjęcia przez chorych odpowiedzialności za współudział w leczeniu
3. Społeczne wzory odpowiedzi na niepełnosprawność
4. Jak rodzice mogą spostrzegać swą odpowiedzialność?
5. Niepełnosprawność: pomiędzy odpowiedzialnością za siebie i za innych

Rozdział IV

Odpowiedzialność a rozwój psychiczny i osobowy

Wprowadzenie

1. Zdolność dzieci do odpowiedzialności
2. Kształtowanie się poczucia odpowiedzialności w dzieciństwie
3. Poglądy młodych dorosłych na odpowiedzialność
4. Zespół nieodpowiedzialności - deficyty rozwoju. Studia kliniczne
5. Uwagi o sensie wychowania do odpowiedzialności i źródła patologii

Zakończenie

Bibliografia

Spis prac magisterskich napisanych pod kierunkiem autorki, do których wyniki wykorzystano w książce