Skrypty, opowieści i narracje w perspektywie pedagogicznej. Ku świadomości wychowania
- Wydawca: Impuls Rok wydania: 2021 Oprawa:miękka ISBN: 9788380958753 Ilość stron: 278 Format: Format 16,5 x 23,5 cm
Oddajemy do rąk Czytelników książkę, która wyrosła z podjętej refleksji o wychowaniu i ważności środowiska rodziny dla jego realizacji. Można w niej odnaleźć swego rodzaju podróż do dzieciństwa, które jest czasem odkrywania świata i stawiania przed nami wyzwań, choć dopiero jako osoby dorosłe jesteśmy w stanie świadomie rekonstruować i przetwarzać tego rodzaju doświadczenia.
Skrypty, opowieści i narracje w perspektywie pedagogicznej. Ku świadomości wychowania to książka o kształtującym wpływie kultury na proces wychowania, ale przede wszystkim o sile oddziaływania środowiska rodzinnego, o tym, jakie znaczenie dla jego planowania i przebiegu mają cechy współczesnej rodziny, przemiany i pojawiające się w jej łonie problemy, a także o tym, w jaki sposób opowieści, narracje i skrypty poprzez swą obecność w procesie wychowania kształtują naszą tożsamość. Autorka wraz z Czytelnikiem poszukuje odpowiedzi na pytanie, jakie czynniki są w tym procesie kluczowe, gromadzę informacje o tym, dlaczego stajemy się takimi, jacy jesteśmy – wszak pozostając dziećmi swoich rodziców, jesteśmy jednocześnie wytworami kultury, jej dłużnikami i twórcami.
Celem Autorki jest ukazanie zakorzenionych w narracjach rodzinnych i kulturowych uwarunkowań procesu wychowania na tle rekonstrukcji przemian dotyczących środowiska rodziny, a także czynników oddziałujących na proces kształtowania tożsamości jej członków. Główne pytania ukierunkowujące podjętą w książce rekonstrukcję i analizę narracji brzmią: w jaki sposób różne jej postacie, opowieści i skrypty kształtują naszą tożsamość, jak modyfikują wyobrażenia o świecie oraz dlaczego są istotnymi czynnikami w procesie wychowania? Autorka chce zaprosić Czytelników do samodzielnego budowania przesłanek ku rozwijaniu świadomości działania w roli rodziców, opiekunów dziecka, przewodników po świecie. [...]
Niniejszą książkę Magda Karkowska adresuje do tych czytelników, którzy chcą podnieść świadomość swoich działań wychowawczych, dowiedzieć się, w jaki sposób spożytkować opowieści opisujące losy bohatera, baśnie czy przekazy kulturowe zawierające metafory jako środek przekazu, jak poprawić komunikację z dzieckiem i jak pracować z emocjami, a zarazem uniknąć pułapki korzystania z gotowych recept i „przepisów na wychowanie” publikowanych w poradnikach, na blogach, portalach czy forach poświęconych dzieciom. […] Warto pamiętać o tym, że czynniki nieoczywiste, wielowymiarowe, a nierzadko przełomowe, oddziałują nie tylko na to, jak żyjemy, jak postrzegamy samych siebie, ale i jak wychowujemy dzieci. Książka przeznaczona jest dla tych wszystkich, którzy chcą poszerzać swoją wiedzę na temat czynników warunkujących proces wychowania oraz związków między kulturą, socjalizacją i wychowaniem – dla rodziców, wychowawców, nauczycieli oraz studentów pedagogiki, psychologii czy nauk o kulturze.
(fragment Wprowadzenia)
Spis treści:
Wprowadzenie
I. Analiza psychologiczna i socjologiczna środowiska wychowawczego rodziny
1.1. Rodzina jako środowisko wychowawcze – perspektywa funkcjonalistyczna
1.1.2. Funkcje rodziny a przebieg procesu wychowania
1.2. Rodzina jako grupa społeczna i wspólnota – ujęcie systemowe i interakcyjne
1.3. Wewnątrzrodzinne uwarunkowania świadomości wychowania
1.3.1. Miłość jako podstawa więzi w rodzinie
1.3.2. Postawy rodzicielskie, style wychowania i kluczowe kompetencje
1.3.3. Rodzicielskie koncepcje wychowania
1.3.4. Źródła błędów popełnianych przez rodziców
II. Rodzina wczoraj i dziś – między normą a patologią
2.1. Przemiany współczesnej rodziny oraz alternatywne modele pożycia rodzinnego
2.2. Patologie i problemy w środowisku rodzinnym – przegląd wybranych stanowisk
2.2.1. Rozwody jako skutek przemian obyczajowych i zaburzenie życia rodzinnego
2.2.2. Wpływ rozwodu rodziców na dzieci – perspektywa krótko- i długofalowa
2.3. Eurosieroctwo jako problem pedagogiczny i społeczny
2.3.1. Obrazy dzieciństwa w rodzinach niepełnych czasowo
2.3.2. Zapobieganie konsekwencjom stałego i czasowego rozbicia lub rozluźnienia więzi rodzinnej – rola dziadków
III. Kształtowanie tożsamości w środowisku rodziny
3.1. Narracja, tożsamość i wychowanie
3.1.1. Wielowymiarowość tożsamości. Dialogowe Ja Huberta Hermansa i teoria narracyjnej tożsamości Anthony’ego Giddensa
3.1.2. Narracja, jaźń i tożsamość – analiza kluczowych pojęć
3.2. Rodzinne opowieści a wiedza o otaczającym świecie
3.2.1. Stadia rozwoju kultur a dialog między pokoleniami
3.2.2. Przeszłość w narracjach starszego pokolenia Rodzinny przekaz wartości a tożsamość młodego pokolenia
3.3. Rodzina i płeć – męskość i kobiecość
3.3.1. Męskość i kobiecość – wokół przekazów rodzinnych i kulturowych
3.3.2. Socjalizacja rodzajowa – odmienność przekazów socjalizacyjnych
3.3.3. Tworzenie męskości w świetle teorii psychologicznych i socjologicznych
3.3.4. Macierzyństwo i ojcostwo drogą do kształtowania kobiecości i męskości
IV. Archetypy, symbole i literacka koncepcja bohatera a proces wychowania
4.1. Archetypy i symbole w kulturze i ich rozwojowe znaczenie
4.1.1. Archetypy, mity i symbole w koncepcji Carla Gustava Junga
4.1.2. Inicjacja, transcendencja, indywiduacja a procesy rozwojowe
4.1.3. Animus i anima jako symbole męskości i kobiecości
4.2. Czy i ja jestem Bohaterem?
4.2.1. O naturze narracji – perspektywa literacka
4.2.2. Śladami Bohatera – symboliczna wędrówka
4.3. Bajki i baśnie w terapii oraz w kulturze popularnej
V. Narracja, opowieść i metafora w terapii i wychowaniu
5.1. Narracyjny charakter wychowania. Typy dialogu w wychowaniu
5.1.1. Schemat autonarracyjny. Autonarracje proaktywne i defensywne
5.2. Wprowadzenie do teorii skryptów
5.2.1. Skrypty w ujęciu Erica Berne’a
5.2.2. Najpopularniejsze skrypty w polskiej kulturze
5.3. Trening autonarracyjny jako forma terapii antyskryptowej – jak zostać Bohaterem Własnego Losu?
VI. O świadomości wychowania – propozycje terapeutyczne
6.1. Terapia krótkoterminowa – uruchomienie wewnętrznego dialogu a uwalnianie się od blokad rozwoju i poprawa wewnętrznej komunikacji
6.1.1. Cele i zasady terapii krótkoterminowej
6.1.2. Terapia krótkoterminowa a proces wewnętrznej komunikacji
6.1.3. Komunikacja interpersonalna – szanse i zagrożenia w perspektywie terapii krótkoterminowej
6.1.4. O rozwiązywaniu problemów – od technik introspekcyjnych do rozwijania umiejętności społecznych
6.2. Koncepcja psychoterapii pozytywnej Nossrata Peseschkiana Metafora jako narzędzie wspierające rozwój samoświadomości
6.2.1. Geneza psychoterapii pozytywnej
6.2.2. Integracyjny charakter projektu Nossrata Peseschkiana – główne pojęcia i relacje między nimi oraz geneza konfliktów
6.2.3. Etapy procesu terapeutycznego i narzędzia psychoterapii pozytywnej
6.2.4. Opowieść i metafora w procesie terapeutycznym i w wychowaniu
6.3. Genogramy – od diagnozy do terapii. Identyfikacja mitów i przekonań rodzinnych
6.3.1. Genogram – elementy i interpretacja
6.3.2. Terapia narracyjna – rozwojowe i wychowawcze znaczenie rodzinnych opowieści
6.3.3. Genogram kulturowy – w stronę analizy społecznego kontekstu wydarzeń rodzinnych i specyfiki środowiska
Zakończenie
Bibliografia
Aneks