Tropienie Miłosza. Hermeneutyczna „bio-grafia” Poety

Miłosz Bernacki – czytany hermeneutycznie – to poeta-metafizyk, pisarz tropów Nieznanego, Środkowoeuropejczyk, poeta światowy, twórca niepokorny, obciążony brzemieniem wieszczej roli, którą, sięgając dla wybawienia po topikę skromności, niesie świadomie i do końca. Przede wszystkim jest to jednak poeta epifanii w jej nowoczesnym wydaniu […]. To praca mądrze skomponowana, rzeczywiście całościowo ujmująca „bio-grafię” liryczną Miłosza od jego litewskich początków przez warszawskie i światowe rozwinięcia po krakowski finał.

Powstał, chcę to mocno podkreślić, tom, który nazwałbym z pełną odpowiedzialnością jedną z najpoważniejszych syntez miłoszologicznych początku XXI wieku. Tom skupiony na najgłębszych pokładach tekstów autora Kronik i Traktatu teologicznego, dotykający w pisanych z pasją erudycyjnych partiach monografii najgłębszych pokładów Miłoszowego światoobrazu i światoodczucia. To synteza, której wróżę długie czytanie, a równocześnie głos hermeneuty, który „myśli Miłoszem”.

Z recenzji naukowej prof. dr hab. Jarosława Ławskiego



Marek Bernacki (ur. 1965) – absolwent filologii polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, prof. nadzwyczajny w Katedrze Polonistyki, dziekan Wydziału Humanistyczno-Społecznego Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej. Autor i współautor wielu monografii naukowych oraz książek popularnonaukowych, m.in. Hermeneutyka fenomenu istnienia. Studia o polskiej literaturze współczesnej (2010), Świat interpretować – konieczne zadanie. Studia o literaturze polskiej przełomu XX i XXI wieku (2014), Miłosz. Spotkania. Studia i rozprawy miłoszologiczne (2018), Liryka i aksjologia. Rozmowy o poezji i sztuce polskiej przełomu XX i XXI wieku (z M. Dzieniem 2018), Jak analizować wiersze poetów współczesnych (2002), Leksykon powieści polskich XX wieku (z M. Dąbrowskim 2002). Redaktor prac zbiorowych, np. „We mnie jest płomień który myśli” – glosy do Herberta (w 10. rocznicę śmierci Poety) (2009),Czytanie miasta. Bielsko-Biała jako kulturowy palimpsest (z R. Pyszem 2016), Miłosz. Dyskursy (z A. Matuszek 2016), oraz dwóch tomów czasopisma „Świat i Słowo” (t. 6, 2006 t. 25, 2015).

WSTĘP. TROPIENIE MIŁOSZA 

MŁODZIEŃCZY KRYZYS WIARY ("KOMPOZYCJA") 

EKSTATYCZNY PODRÓŻNIK ("MOJA PODRÓŻ PO CZECHACH") 

WTAJEMNICZENIE I FASCYNACJA OSOBĄ OSKARA W. MIŁOSZA ("CZELADNIK, DOBROĆ") 

PRZEZWYCIĘŻENIE TOKSYN NIHILIZMU ("ST. IGN. WITKIEWICZ") 

ROZMOWY W LA COMBE, CZYLI ANTIDOTUM NA „HEGLOWSKIE UKĄSZENIE” ("MITTELBERGHEIM") 

USTAWIANIE GŁOSU: „I Z RUCHU PODJĄĆ MOMENT WIECZNY” ("NOTATNIK: BRZEGI LEMANU") 

PRZEMILCZANIE KRASIŃSKIEGO ("ODWRÓT KRASIŃSKIEGO") 

POEZJA JAKO „MOWA PIERWSZA” ("MOJA WIERNA MOWO") 

W METAFIZYCZNO-AKSJOLOGICZNEJ PRÓŻNI ("OECONOMIA DIVINA") 

NIEUFNIE WOBEC PROJEKTU MITTELEUROPY ("CENTRAL EUROPEAN ATTITUDES, LOOKING FOR A CENTER: ON THE POETRY OF CENTRAL EUROPE") 

PRZYJAŹŃ, NIENAWIŚĆ – POEZJA ("W MOJEJ OJCZYŹNIE CZESŁAWA MIŁOSZA, W MIEŚCIE ZBIGNIEWA HERBERTA") 

GOSZYCE, KRAKÓW, RZYM. O PRZYJAŹNI Z JERZYM TUROWICZEM ("CAFFE GRECO") 

SPOTKANIA Z PAPIEŻEM ("ODA NA OSIEMDZIESIĄTE URODZINY JANA PAWŁA II") 

OD EPIFANII DO APOKATASTAZY 

ZSTĄPIENIE DO HADESU ("ORFEUSZ I EURYDYKA") 

„NAJWAŻNIEJSZE JEST ZBAWIENIE” ("O ZBAWIENIU") 

SPÓR O JEZUSA ("SYN ARCYKAPŁANA") 

PRZECZUCIE ABSOLUTU ("OBECNOŚĆ") 

KOMENTARZE PRASOWE PO ŚMIERCI CZESŁAWA MIŁOSZA 

CZY TWÓRCZOŚĆ CZESŁAWA MIŁOSZA WYTRZYMA PRÓBĘ CZASU? DYLEMATY MIŁOSZOLOGII 

SUMMARY 

NOTA BIBLIOGRAFICZNA 

BIBLIOGRAFIA 

INDEKS DZIEŁ I WYPOWIEDZI CZESŁAWA MIŁOSZA 

INDEKS OSOBOWY