W pogoni za straconym czasem. Wzrost gospodarczy w Europie Środkowo-Wschodniej 1950-2030

Burzliwe dzieje rozwoju krajów Europy Środkowo-Wschodniej w ciągu minionych dziesięcioleci zasługują na głębsze badania, bez ograniczania się do powtarzania obiegowych sądów. Błędów popełnionych przed półwieczem nie da się dziś naprawić, a wiedza na temat okresu transformacji ma głównie znaczenie historyczne. Jednak z każdej porażki trzeba umieć wyciągać wnioski na przyszłość, a zrozumienie mechanizmów, które w drugiej połowie XX wieku doprowadziły do gospodarczej degradacji Europy Środkowo-Wschodniej, może pomóc nadgonić stracony czas. 

Prof. Witold Orłowski analizuje rozwój gospodarczy Europy Środkowo-Wschodniej od roku 1950 (nawiązując do historycznych i kulturowych przyczyn przebiegu procesów rozwojowych na przestrzeni minionego tysiąclecia) aż po rok 2007.

Rozważa ponadto perspektywy rozwoju regionu do roku 2030. Podejmuje niezwykle ciekawe tematy badawcze, m.in.:

• Jak zmieniała się pozycja regionu na gospodarczej mapie kontynentu w ciągu minionych wieków i dziesięcioleci?
• Jakie było rzeczywiste tempo wzrostu gospodarczego w okresie gospodarki komunistycznej (1950-1989)?
• Jakie czynniki zadecydowały o tym, że wzrost ten był wolniejszy niż w krajach Europy Zachodniej?
• Czy okres gospodarki komunistycznej był gospodarczą katastrofą?
• Jakie czynniki zadecydowały o tempie rozwoju gospodarczego w latach 1995-2007 i różnicach tempa wzrostu gospodarczego w okresie transformacji?
• Jaki może być wpływ obecnego globalnego kryzysu na rozwój krajów regionu?
• Jakie są perspektywy wzrostu gospodarczego w krajach regionu do roku 2030 i czy kraje te dościgną w tym czasie Europę Zachodnią?

Książka jest przeznaczona dla wykładowców i studentów kierunków ekonomicznych, dziennikarzy zajmujących się problematyką ekonomiczną.

Spis treści:

Stosowane skróty

Wstęp
 

Rozdział 1. Europa Środkowo-Wschodnia: ustalenia wstępne
1.1. Okres objęty badaniem
1.2. Ogólna definicja terytorialna
1.3. Zmiany definicji w poszczególnych okresach badania
1.4. Podstawowe dane o krajach EŚW w roku 2008
Aneks do rozdziału 1. Dostępność i jakość danych statystycznych w krajach EŚW

 
Rozdział 2. Problemy rozwojowe krajów Europy Środkowo-Wschodniej: uwarunkowania historyczne
2.1. Czy odległa historia ma znaczenie dla problemów XX wieku?
2.2. Problemy kulturowe, polityczne i społeczne w rozwoju gospodarczym krajów EŚW
2.3. Rola regionu EŚW w gospodarce europejskiej do roku 1950
2.4. Region EŚW w roku 1950: dziedzictwo przeszłości

 
Rozdział 3. Wzrost gospodarczy w Europie Środkowo-Wschodniej w okresie komunizmu (1950-1989)
3.1. Wzrost gospodarczy w okresie komunizmu: stylizowane fakty (nie do końca sprawdzone)
3.2. Statystyka i rzeczywistość: wzrost w latach 1950-1989
3.2.1. Początkowy dystans w stosunku do Europy Zachodniej (1950)
3.2.2. Końcowy dystans w stosunku do Europy Zachodniej (1989)
3.2.3. Rzeczywiste tempo wzrostu gospodarczego w regionie EŚW (1950-1989)
3.2.4. Czy tempo wzrostu gospodarczego w regionie EŚW było wysokie?
3.3. System polityczny i gospodarczy w krajach EŚW w latach 1950-1989
3.4. Anatomia wzrostu w krajach EŚW w okresie komunizmu
3.4.1. Metoda badawcza (porównania z wzorcem)
3.4.2. Tempo wzrostu PKB w krajach EŚW i w krajach-wzorcach
3.4.3. Akumulacja kapitału: stopy oszczędności i inwestycji w krajach EŚW
3.4.4. Akumulacja kapitału ludzkiego w krajach EŚW
3.4.5. Rachunkowość wzrostu w krajach EŚW (1950-1989)
3.5. Inne aspekty wzrostu w krajach EŚW w okresie komunizmu
3.5.1. Postęp techniczno-organizacyjny
3.5.2. Wydatki militarne a wzrost w krajach EŚW
3.5.3. Nierównowaga wewnętrzna i zewnętrzna
3.6. Rozkład gospodarki komunistycznej w krajach EŚW (1988-1989)
3.7. Próba syntezy: czy komunizm był gospodarczą katastrofą?
Aneks do rozdziału 3. Metodyka szacunku skali inwestycji w krajach EŚW w latach 1950-1989

 
Rozdział 4. Wzrost gospodarczy w Europie Środkowo-Wschodniej w okresie transformacji (1990-2007)
4.1. Skala zmian gospodarczych w okresie transformacji
4.2. Szok i Dostosowanie (1990-1994)
4.2.1. Punkt wyjściowy reform: rożna sytuacja krajów
4.2.2. Jak wielka była skala spadku PKB w okresie Szoku i Dostosowania?
4.2.3. Popytowe źródła dla zmian PKB w okresie Szoku i Dostosowania
4.2.4. Sektor zamierający i sektor dynamiczny - zamiast rachunkowości wzrostu
4.2.5. Co zadecydowało o skali zmian PKB w okresie Szoku i Dostosowania?
Czynniki wpływające na skalę zmian PKB: sektor zamierający
Czynniki wpływające na skalę zmian PKB: sektor dynamiczny
4.2.6. Reformy gospodarcze a cierpienie społeczne
4.3. Nowy Wzrost (1995-2007)
4.3.1. Punkt startu Nowego Wzrostu: kraje EŚW po pierwszej fali reform
4.3.2. Zmiany PKB w okresie Nowego Wzrostu
4.3.3. Popytowe źródła zmian PKB w okresie Nowego Wzrostu
4.3.4. Rachunkowość wzrostu w krajach EŚW w okresie Nowego Wzrostu
4.3.5. Co zadecydowało o skali zmian PKB w okresie Nowego Wzrostu?
Czynniki wpływające na skalę zmian PKB: firmy krajowe
Czynniki wpływające na skalę zmian PKB: inwestycje zagraniczne
4.3.6. Stabilność rozwoju gospodarczego w okresie Nowego Wzrostu: rachunek inwestycji i oszczędności
4.4. Próba syntezy: skąd wywodziły się różnice tempa wzrostu gospodarczego w okresie transformacji?

Rozdział 5. Perspektywy rozwojowe krajów Europy Środkowo-Wschodniej: spojrzenie w przyszłość
5.1. Załamanie wzrostu w krajach EŚW w czasie Globalnego Kryzysu (2008-2010)
5.1.1. Przyczyny i skutki Globalnego Kryzysu
5.1.2. Wpływ Globalnego Kryzysu na wzrost gospodarczy krajów EŚW
5.1.3. Podatność krajów EŚW na efekty Globalnego Kryzysu
5.2. Perspektywy wzrostu w krajach EŚW do roku 2030
5.2.1. Szanse i zagrożenia rozwoju krajów EŚW
Oszczędności i inwestycje w krajach EŚW
Jakość i koszt kapitału ludzkiego w krajach EŚW
Dystans technologiczny i innowacyjność w krajach EŚW
Otoczenie instytucjonalne w krajach EŚW
5.2.2. Najważniejsze mechanizmy rozwoju w krajach EŚW w ciągu najbliższych dwóch dekad
5.3. Próba syntezy: czy kraje EŚW dogonią Europę Zachodnią?

Zakończenie

Bibliografia