Współczesne finanse publiczne Ujęcie sektorowe

W gospodarce rynkowej państwo wykazuje aktywność związaną z pełnieniem określonych funkcji publicznych, społecznych i gospodarczych. Zakres i intensywność tej aktywności określają zadania, jakie państwo przyjmuje do realizacji w danym okresie. Z kolei wykonywanie tych zadań wiąże się z koniecznością wykorzystania środków finansowych gromadzonych w funduszach publicznych według zasad wynikających z ustalonego reżimu prawnego. Współczesne finanse publiczne określają związki przyczynowo-skutkowe między procesami gromadzenia i rozdysponowywania publicznych środków finansowych, w kontekście zjawisk ekonomicznych, społecznych oraz politycznych, zachodzących w gospodarce. W podręczniku zjawiska te i procesy są analizowane w podziale na trzy sektory zarządzające środkami publicznymi tj. rządowy, samorządowy i ubezpieczeniowy, a ich prezentację poprzedza charakterystyka makroekonomicznych zależności i roli państwa w gospodarce oraz elementów, instytucji, a także zasad funkcjonowania publicznej części systemu finansowego. Horyzont czasowy omawianych zagadnień obejmuje dziesięciolecie 2007–2016, czyli ostatni rok dobrej koniunktury przed światowym kryzysem finansowym i kolejne lata funkcjonowania gospodarki polskiej.

Spis treści:

Wykaz skrótów
Wprowadzenie

Rozdział 1. Podstawy gospodarki finansowej państwa

1.1. Makroekonomiczne zależności w gospodarce narodowej
1.2. Interwencjonizm i rola państwa w gospodarce – ewolucja poglądów
1.3. Podstawy polityki finansowej w gospodarce rynkowej
1.4. Stabilność systemu finansowego
Bibliografia

Rozdział 2. Sektor finansów publicznych

2.1. Finanse publiczne – podstawowe założenia
2.1.1. Pojęcie finansów publicznych
2.1.2. Publiczny system finansowy
2.1.3. Funkcje finansów publicznych
2.2. Środki publiczne
2.2.1. Istota i zasady gospodarowania środkami publicznymi
2.2.2. Klasyfikacja środków publicznych
2.2.2.1. Dochody i przychody publiczne
2.2.2.2. Wydatki i rozchody publiczne
2.3. Sektor finansów publicznych
2.3.1. Pojęcie i zakres sektora finansów publicznych
2.3.2. Podstawowe formy organizacyjno-prawne jednostek sektora finansów publicznych
2.3.3. Agencje wykonawcze
2.3.4. Instytucje gospodarki budżetowej
2.3.5. Fundusze celowe
2.4. Sektor finansów publicznych – ujęcie statystyczne
Bibliografia

Rozdział 3. System budżetowy

3.1. Budżet państwa
3.1.1. Pojęcie budżetu, zasady budżetowe
3.1.2. Procedura budżetowa – kalendarium
3.1.3. Klasyfikacja budżetowa
3.1.4. Budżet środków europejskich
3.1.5. Wykonywanie, instrumenty i obsługa bankowa budżetu państwa
3.1.5.1. Proces wykonywania budżetu, audyt wewnętrzny
3.1.5.2. Instrumenty wykonywania budżetu
3.1.5.3. Bankowa obsługa budżetu państwa
3.2. System dochodów budżetowych
3.2.1. Charakterystyka dochodów budżetu państwa
3.2.2. System podatkowy w Polsce
3.2.2.1. Pojęcie, funkcje systemu podatkowego i zasady podatkowe
3.2.2.2. Elementy konstrukcji i rodzaje podatków
3.2.2.3. Źródła prawa podatkowego, harmonizacja podatków, administracja skarbowa
3.2.2.3.1. Normy prawne, harmonizacja podatków
3.2.2.3.2. Krajowa Administracja Skarbowa
3.2.2.4. Optymalne opodatkowanie
3.3. Wydatki budżetu państwa
3.3.1. Rodzaje i struktura wydatków budżetowych
3.3.2. Racjonalizacja wydatków budżetowych
3.3.2.1. Stabilizująca reguła wydatkowa
3.3.2.2. Reforma systemu budżetowego
3.4. Deficyt budżetowy
3.4.1. Pojęcie i rodzaje deficytu budżetowego
3.4.2. Deficyt budżetowy w latach 2007–2016
3.5. Dług publiczny
3.5.1. Pojęcie i rodzaje długu publicznego
3.5.2. Instrumenty zaciągania długu publicznego
3.5.3. Czynniki wpływające na wielkość długu publicznego
3.5.4. Zarządzanie długiem publicznym
3.5.4.1. Metody pomiaru długu publicznego
3.5.4.2. Zadłużenie Polski w latach 2007–2016
3.5.4.3. Strategie zarządzania długiem publicznym
Bibliografia

Rozdział 4. Finanse jednostek samorządu terytorialnego

4.1. Istota i podstawy funkcjonowania JST
4.2. Budżet JST
4.3. Źródła dochodów budżetowych JST
4.3.1. Systematyka dochodów budżetowych JST
4.3.2. Dochody własne JST
4.3.3. Dochody uzupełniające JST
4.4. Rodzaje wydatków budżetowych JST
4.5. Przychody i rozchody budżetowe JST
4.6. Zewnętrzne źródła finansowania JST
4.7. Deficyt budżetowy i dług komunalny w JST
4.8. Wieloletnie planowanie budżetowe w JST
4.9. Kontrola i nadzór nad gospodarką finansową JST
4.10. Finanse JST – porównania międzynarodowe
Bibliografia

Rozdział 5. Finansowanie systemu ubezpieczeń społecznych

5.1. Ubezpieczenie społeczne jako metoda zarządzania ryzykiem społecznym
5.1.1. Ryzyko społeczne jako szczególna klasa ryzyka
5.1.2. Ubezpieczenie wśród metod zarządzania ryzykiem
5.1.3. System zabezpieczenia społecznego a ubezpieczenie społeczne
5.1.4. Rola państwa w systemie zabezpieczenia społecznego finansowanego w sposób ubezpieczeniowy
5.2. Koncepcja systemu ubezpieczeń społecznych w Polsce
5.3. Podmioty funkcjonujące w ramach systemu ubezpieczeń społecznych
5.4. Funkcjonowanie społecznego ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, chorobowego, macierzyńskiego i wypadkowego
5.4.1. Rozwiązania w ramach systemu powszechnego
5.4.1.1. Fundusze będące w dyspozycji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
5.4.1.2. Finansowanie i organizacja Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
5.4.1.3. Ubezpieczenie emerytalne
5.4.1.4. Ubezpieczenie rentowe
5.4.1.5. Ubezpieczenie chorobowe
5.4.1.6. Ubezpieczenie wypadkowe
5.4.1.6.1. Pozostałe fundusze zarządzane przez ZUS
5.4.1.7. Pozostałe fundusze w ramach ubezpieczeń pracowniczych
5.4.2. Funkcjonowanie i finansowanie ubezpieczeń rolniczych
5.4.3. Nieubezpieczeniowe formy rozwiązań emerytalnych, rentowych, chorobowych i wypadkowych w Polsce
5.5. Funkcjonowanie społecznego ubezpieczenia zdrowotnego
5.5.1. Konstrukcja systemu zabezpieczenia zdrowotnego w Polsce
5.5.2. Świadczenia zdrowotne finansowane z budżetu państwa
5.6. Dylematy finansowania ubezpieczeń społecznych – spojrzenie w przyszłość
Bibliografia

Noty o autorach