Współpraca i uczenie się nauczycieli w kulturze organizacyjnej szkoły STUDIUM TEORETYCZNO-EMPIRYCZNE

Publikacja jest efektem badań sondażowych przeprowadzonych wśród nauczycieli zatrudnionych w szkołach różnego typu w regionie mazowieckim. Jest pracą godną uwagi i opublikowania nie tylko dlatego, że przybliża aktualny stan opinii nauczycieli na temat współpracy i wspólnego uczenia się w praktyce szkolnej, realizowanej w określonym regionie naszego kraju – przez co może być użyteczna w projektowaniu pracy nauczycielskiej – ale także dlatego, że porusza problemy ważne dla organizacji życia w instytucji szkolnej pojętej jako organizacja ucząca się i dzięki temu zdolna do pomyślnego podejmowania działań edukacyjnych. […]

Przedstawione w książce analizy w znacznym stopniu poszerzają wiedzę na temat współpracy nauczycieli w procesie kształcenia szkolnego, są wynikiem rzetelnych badań i wskazują na liczne problemy, jakie warto jeszcze w tej dziedzinie podjąć.

Z recenzji prof. dr. hab. Jacka Piekarskiego

Opracowanie […] prezentuje ciekawe badania nad postrzeganiem przez nauczycieli kultury organizacyjnej szkoły, nad rolą zespołów nauczycielskich w kulturze organizacyjnej szkoły, nad współdziałaniem w zespołach i zespołów między sobą w organizacji, jaką jest szkoła. Stanowi ważny przyczynek do dalszych rozważań i badań empirycznych nad funkcjonowaniem środowiska pedagogicznego w warunkach współczesnej szkoły w społeczeństwie wiedzy i zarazem ponowoczesnym.

Z recenzji dr. hab. Wojciecha Sroczyńskiego, em. prof. UPH w Siedlcach

Książka składa się z dwóch części: teoretycznej i empirycznej. Osią tematyczną części teoretycznej jest pojęcie współpracy międzyludzkiej w zespołach. Zostało ono ukazane na tle zagadnienia kultury szkoły jako organizacji uczącej się.

W rozdziale pierwszym omawiam wybrane koncepcje kultury w ujęciu socjologicznym, antropologicznym, pedagogicznym. Charakteryzuję różne aspekty kultury organizacyjnej wraz z wybranymi klasyfikacjami i cechami opisującymi jej wymiary. Autor przedstawia zarys problematyki współpracy międzyludzkiej w perspektywie kulturowej i społecznej.

Rozdział drugi zawiera analizę pojęcia współpracy zespołowej w odniesieniu do środowiska szkolnego oraz pracy zawodowej nauczycieli. Główne wątki analizy dotyczą ukazania współpracy jako zjawiska towarzyszącego codzienności szkolnej. Odnosi się również do kwestii organizacyjno-prawnych funkcjonowania zespołów nauczycielskich w praktyce szkolnej. Prezentuje opis wybranych wyników dotychczasowych badań pedagogicznych w tym obszarze.

Rozdział trzeci jest poświęcony zagadnieniu uczenia się we współpracy. Autor ukazuje związek współpracy i uczenia się w pracy zespołowej oraz interpretację zjawiska „wspólnoty uczących się praktyków” jako kategorii charakteryzującej proces oddolnego doskonalenia zawodowego nauczycieli. Prezentuje wybrane przykłady form i metod uczenia się w zespołach, które potencjalnie zwiększają szanse na rozwój kompetencji nauczycielskich. Wskazuje także na czynniki, które mogą warunkować przebieg i jakość wzajemnego uczenia się, w tym zasady awansu zawodowego nauczycieli.

W przeprowadzonych badaniach podejmuje próbę scharakteryzowania problemu współpracy i zespołowego uczenia się na podstawie opinii nauczycieli i dyrektorów szkół. Deklaracje i wypowiedzi badanych osób dotyczyły współpracy zespołowej w rozumieniu wspólnego działania zespołu nauczycieli w celu realizacji ustalonych wspólnie zadań, których skuteczne przeprowadzenie wiąże się ze świadomością celu, określonymi normami i synergicznym wykorzystaniem potencjału kompetencyjnego członków zespołu. Badane były opinie nauczycieli na temat zespołowego uczenia się w rozumieniu wzajemnego przekazywania wiedzy, umiejętności i doświadczeń zawodowych i osobistych, poprzez aktywne i świadome uczestnictwo w zespole ludzi współpracujących ze sobą na zasadach partnerstwa i otwartej komunikacji.

Prezentacja ilościowa wyników badań zawiera również rezultaty statystycznej weryfikacji związków między wyróżnionymi zmiennymi. Materiał badawczy był źródłem opisu jakościowego, sporządzonego na podstawie wypowiedzi udzielonych przez badanych nauczycieli w kwestionariuszu ankiety i wypowiedzi dyrektorów szkół w wywiadach. Ważnym etapem badań było sformułowanie wniosków oraz refleksji z punktu widzenia praktyki edukacyjnej. Ten aspekt wpisuje się w postulat rozumienia pedagogiki jako nauki praktycznej, dla której edukacja nie stanowi jedynie przedmiotu badań i tworzenia teorii, ale także daje impuls do ciągłego jej doskonalenia.

 Spis treści:

Publikacja jest efektem badań sondażowych przeprowadzonych wśród nauczycieli zatrudnionych w szkołach różnego typu w regionie mazowieckim. Jest pracą godną uwagi i opublikowania nie tylko dlatego, że przybliża aktualny stan opinii nauczycieli na temat współpracy i wspólnego uczenia się w praktyce szkolnej, realizowanej w określonym regionie naszego kraju – przez co może być użyteczna w projektowaniu pracy nauczycielskiej – ale także dlatego, że porusza problemy ważne dla organizacji życia w instytucji szkolnej pojętej jako organizacja ucząca się i dzięki temu zdolna do pomyślnego podejmowania działań edukacyjnych. […]

Przedstawione w książce analizy w znacznym stopniu poszerzają wiedzę na temat współpracy nauczycieli w procesie kształcenia szkolnego, są wynikiem rzetelnych badań i wskazują na liczne problemy, jakie warto jeszcze w tej dziedzinie podjąć.

Z recenzji prof. dr. hab. Jacka Piekarskiego

Opracowanie […] prezentuje ciekawe badania nad postrzeganiem przez nauczycieli kultury organizacyjnej szkoły, nad rolą zespołów nauczycielskich w kulturze organizacyjnej szkoły, nad współdziałaniem w zespołach i zespołów między sobą w organizacji, jaką jest szkoła. Stanowi ważny przyczynek do dalszych rozważań i badań empirycznych nad funkcjonowaniem środowiska pedagogicznego w warunkach współczesnej szkoły w społeczeństwie wiedzy i zarazem ponowoczesnym.

Z recenzji dr. hab. Wojciecha Sroczyńskiego, em. prof. UPH w Siedlcach

Książka składa się z dwóch części: teoretycznej i empirycznej. Osią tematyczną części teoretycznej jest pojęcie współpracy międzyludzkiej w zespołach. Zostało ono ukazane na tle zagadnienia kultury szkoły jako organizacji uczącej się.

W rozdziale pierwszym omawiam wybrane koncepcje kultury w ujęciu socjologicznym, antropologicznym, pedagogicznym. Charakteryzuję różne aspekty kultury organizacyjnej wraz z wybranymi klasyfikacjami i cechami opisującymi jej wymiary. Autor przedstawia zarys problematyki współpracy międzyludzkiej w perspektywie kulturowej i społecznej.

Rozdział drugi zawiera analizę pojęcia współpracy zespołowej w odniesieniu do środowiska szkolnego oraz pracy zawodowej nauczycieli. Główne wątki analizy dotyczą ukazania współpracy jako zjawiska towarzyszącego codzienności szkolnej. Odnosi się również do kwestii organizacyjno-prawnych funkcjonowania zespołów nauczycielskich w praktyce szkolnej. Prezentuje opis wybranych wyników dotychczasowych badań pedagogicznych w tym obszarze.

Rozdział trzeci jest poświęcony zagadnieniu uczenia się we współpracy. Autor ukazuje związek współpracy i uczenia się w pracy zespołowej oraz interpretację zjawiska „wspólnoty uczących się praktyków” jako kategorii charakteryzującej proces oddolnego doskonalenia zawodowego nauczycieli. Prezentuje wybrane przykłady form i metod uczenia się w zespołach, które potencjalnie zwiększają szanse na rozwój kompetencji nauczycielskich. Wskazuje także na czynniki, które mogą warunkować przebieg i jakość wzajemnego uczenia się, w tym zasady awansu zawodowego nauczycieli.

W przeprowadzonych badaniach podejmuje próbę scharakteryzowania problemu współpracy i zespołowego uczenia się na podstawie opinii nauczycieli i dyrektorów szkół. Deklaracje i wypowiedzi badanych osób dotyczyły współpracy zespołowej w rozumieniu wspólnego działania zespołu nauczycieli w celu realizacji ustalonych wspólnie zadań, których skuteczne przeprowadzenie wiąże się ze świadomością celu, określonymi normami i synergicznym wykorzystaniem potencjału kompetencyjnego członków zespołu. Badane były opinie nauczycieli na temat zespołowego uczenia się w rozumieniu wzajemnego przekazywania wiedzy, umiejętności i doświadczeń zawodowych i osobistych, poprzez aktywne i świadome uczestnictwo w zespole ludzi współpracujących ze sobą na zasadach partnerstwa i otwartej komunikacji.

Prezentacja ilościowa wyników badań zawiera również rezultaty statystycznej weryfikacji związków między wyróżnionymi zmiennymi. Materiał badawczy był źródłem opisu jakościowego, sporządzonego na podstawie wypowiedzi udzielonych przez badanych nauczycieli w kwestionariuszu ankiety i wypowiedzi dyrektorów szkół w wywiadach. Ważnym etapem badań było sformułowanie wniosków oraz refleksji z punktu widzenia praktyki edukacyjnej. Ten aspekt wpisuje się w postulat rozumienia pedagogiki jako nauki praktycznej, dla której edukacja nie stanowi jedynie przedmiotu badań i tworzenia teorii, ale także daje impuls do ciągłego jej doskonalenia.